50 jaar Het Nationale Ballet - Over Rudi van Dantzig

Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Dit is een pagina in de reeks: 50 jaar Het Nationale Ballet. Voor meer informatie, zie aldaar.

Inleiding

De cursief gedrukte gedeelten zijn letterlijke teksten zoals die op de Facebook HNB50 groepspagina zijn geplaatst door degenen wiens naam erbij staat vermeld. De teksten zijn hier en daar ingekort, wanneer deze minder relevant waren in relatie tot het onderwerp. De inleiding, de samenstelling en de verbindende teksten zijn van Dhian Siang Lie.

NB.: De namen van de oud-medewerkers zijn die zoals ze in de tijd van hun dienstverband met Het Nationale Ballet werden gebruikt. Een aantal van hen voert nu een andere naam.

Deze bundeling is gedateerd 28 januari 2012, de dag waarop in de Mozes en Aaron kerk te Amsterdam een herdenkings dienst voor Rudi van Dantzig plaats vond.


Herinneringen en anekdotes over en rond Rudi van Dantzig

Rudi’s lichaam is tot stof weergekeerd, maar zijn geest, zijn werken en de gedachten aan hem blijven voortleven in de harten van velen. Ik meende er goed aan te doen een en ander over hem op onze FB-HNB50 groepspagina bij elkaar te zoeken. Het geeft enerszijds weer ‘body’ aan de mens die hij was en tekent wat hij voor velen van ons heeft betekent.

Het duurde even voordat Rudi van Dantzig echt ter sprake kwam op onz FB-pagina. O ja, hij werd al wel vaak genoemd n.a.v. diverse foto’s die werden geplaats of als choreograaf, maar op 4 augustus 2011 herinnerde Corrice Rijkuiter ons dat het Rudi’s verjaardag was: "…..gefeliciteerd Rudi!!!!!! Is er iemand die hem ziet?? belt??"

Een aantal sluiten zich bij die felicitatie aan o.a. Yoko van Reysen en Dhian Siang Lie en Iboya Triz, maar Nicolette Langestraat gaat hem bellen: "Lieve allemaal, ik heb Rudi net gesproken en namens (echt) de hele FB groepslijst hem gefeliciteerd. Ik heb alle namen genoemd en dit was voor hem zo’n opsteker dat hij er stil van werd. Als zijn gezondheid het toelaat komt hij maar dit is natuurlijk niet met zekerheid te zeggen. Hij vindt onze Facebook groep fantastisch maar heeft geen idee hoe dat dan in z’n werk gaat:)) Ook e-mailen kan hij niet maar hij heeft mij beloofd dat hij, met hulp van Toer, een berichtje naar mij zal sturen en dat zet ik dan op deze site. Ahhhhhhh!!!! Hij klonk erg zwak trouwens en zei dat het niet zo goed gaat. Shit he? Onze eigen Rudi."

Corrice Rijkuiter bedenkt daarop dat Rudi wel eens de grote afwezige zou kunnen zijn tijdens de reünie: "….ik zal hem nooit vergeten, zou niet hetzelfde zijn de reünie zonder hem!!! Hoop dat hij erbij is, sterkte Rudi!!!" Ilse van Berkel onderstreept dat nog eens: "Het zou fijn zijn als hij er bij kan zijn"

En Uko Gorter memoreert daarop de bijzondere kwaliteiten van Rudi: "Rudi was een unieke artistieke leider en choreograaf, en enorm betrokken bij zijn dansers. Leuk om van hem te horen." Julian Brandon doet dat evenzo met andere woorden: "Thanks Nicolette that was very generous of you Rudi should know what a huge role he played in so many peoples lives, thanks"

Voor Iboya Triz is dit een aanleiding om haar gedachten aan Rudi te delen: "Och Jeetje Wist Niet dat het Niet zo goed met hem ging. Sprak hem nog 2 jaar gelezen op de Overtoom hij zag er toen goed uit! Ik dacht dat hij het aan het overwinnen was. Zou nog een keer koffie bij hem gaan drinken, maar het is er jammer genoeg niet van gekomen. Ik hoop dat het hem lukt om te komen hoewel het mij best zwaar lijkt al de dansers en medewerkers tegelijk! maar ook wel weer heel mooi als het hem lukt! Hij is ook in mijn leven net als denk ik bij veel andere heel erg belangrijk geweest. Denk dat hij zich voor de helft niet realiseert hoe belangrijk. Zijn mening maakte altijd een grote indruk op mij. Woont hij nog op de Overtoom? Ik hoop dat ik hem nog kan zien. Rudi als je dit leest Géfeliciteerd met je verjaardag en ik hoop dat er nog vele momenten zijn waar je van kan genieten! Hoop je te zien Groetjes en liefs Iboya."

Een paar dagen later, op 7 augustus vertelt Nicolette Langestraat de volgende anecdote over Rudi: "I shared this story yesterday with Hanneke Berlage and Sonja Geerlings. They said I should write this little anecdote on this Facebook group. I thought about this for a while and thought..... Ahhhh why not. It is a funny little story. Here it goes: - So I lived with Clint. One day I went to the bakery in Leidsestraat and I bought half a loaf of white bread. Clint loved white bread so this is what you buy. I went back to the Stadschouwburg and stepped into the elevator. At that moment Rudi rushed down and I held the elevator door open to let him in. He looked at me, then he looked at the bread, then his eyebrows went up, his eyes big, his frown obvious and he said to me "Nicolette, You are feeding Clint WHITE BREAD!!!!!!!!!!!! Clint should be fed brown bread and beefsteak. I felt bad and almost apologised but did not! Now after all these years I think it is a top story."

Aanleiding voor Sonja Geerlings om het volgende op te merken: "He was so inspiring that if he came in de studio where we were doing a class you jump higher and turn more. Well it did work so with me! But if he was cross with me it worked the opposite. I have a list of critical points but anyhow I love him unconditional!!!"

Op 21 augustus plaats Dolf Smith een bijzondere foto van een tournee naar London, waarop Rudi te zien is in gesprek the Duchess of York: Fergie en vertelt daarbij: "Fergie was door filevorming ernstig verlaat, waardoor de première later begon, zeer tegen de zin van Rudi in. Hij verwelkomde haar dan ook met de woorden: "Ïn our country, we don’t wait for royalty", uiteraard in het onmiskenbare Rudi-Engels...."

Reacties daarop van Danny de Leeuw: "LOL! Ik hóór het hem zeggen! :))" en Jane Lord: "I remember! It was difficult to wait!" Op 25 september was dat voor Myriame Schoenmaeckers nog eens aanleiding om te zeggen: "Jaaa... ik weet hoe Rudi dat zou hebben gezegd!! Ik herinner me ook ooit zijn mooie uitdrukking: "And I stood there as a saltpillar..""

Hein Hazenberg had al eerder beloofd iets over Rudi te zeggen en maar komt daar nu ook mee: "So...here my short quote about Rudi. he is the most lovely person in the world but he did not like my dancing and i did not like his ballets... But of course we took part of the 'howtomakebetterworld-ballets' of Rudi. and we all did with full committment, because we loved him being our director. '86... just settled in the new, still terrifying muziektheater, knowing to be a slave of the opera (the one thing i always agreed with him) he had to make a ballet and we all did not understand his point, (I forgot the name of the ballet, 86 or 87). So, we dancers, asked for a meeting with Rudi just before opening night would start. Barbara Leach (fantastic chairlady of the board (I was her not very diplomatic vice) asked Rudi: Rudi, what is this ballet about? and Rudi answered: it is about 1 hour!!! funny? I will never forget it."

Rudi kwam op 4 september weer ter sprake n.a.v. een video-clip waarin, Henny Jurriëns het slot danst van het ballet Ramificatios: 'remember me'. Er kwamen aantal commentaren van bewondering: "Wat prachtig, zeer ontroerend, waanzinnig mooi" en Sonja Geerlings besluit met een reminicensie aan de tekst van de slotaria: "I will never forget". Het is daarbij niet duidelijk of ze de solo van Henny bedoelde of de choreografie van Rudi van Ramifications. In ieder geval was dat aanleiding voor Dhian Siang Lie om het volgende te zeggen: "En dan te bedenken dat Rudi dit ballet in en record tijd gemaakt heeft toen een plotseling een première van een ander ballet (ik weet niet meer welk en waarom) niet door kon gaan. Er was een paniek stafvergadering en Rudi zei rustig: dan maak ik wel iets nieuws. Allen in de stafvergadering zagen dat niet zitten (geen tijd om de muziek met orkest in te studeren, idem om kostuums en decor te produceren, programma’s te drukken, te repeteren etc.) en adviseerden Rudi dat niet te proberen. Ik doe het toch was zijn reactie. Ok, en iedereen ging aan de slag. Het werd in de tijd van minder dan een week (is mijn herinnering) een van Rudi’s meest aangrijpende balletten."

Een week later op 7 september uit Corrice Rijkuiter zich over haar gevoel voor Rudi, wanneer ze beschrijft wat 9 jaren HNB voor haar hebben betekend en het idée dat dat ze maar een ‘drupje’ in het Zwanemeer was en niet in de reünie zou thuishoren: "…..1 keer heb ik een stukje van mezelf erin kunnen stoppen met 'hier rust een zomerdag' voor dat gevoel op het toneel daar heb ik 10 jaar voor gestudeerd en 9 jaar op het toneel gestaan ,en dat heeft Rudi me gegeven, ik ben nog steeds niet gewend me te uiten in woorden, maar ik hoop zo Rudi te zien, hij was DE MAN, en zal het voor mij altijd zijn, HNB = Rudi" En Joke Koop reageert daarop: "Veel te bescheiden ben je: in die zaal vol belangrijke dansers hoor jij helemaal thuis, dus weg met die angst!!! En ik weet dat Rudi dol op je was...."

Sonja Geerlings belt op 15 september Rudi: "Ik heb Rudi vroeg in de avond telefonisch gesproken en dat voelt zo goed, wat ben ik blij zijn stem gehoord te hebben." Nicolette Langestraat en respectievelijk Ilse van Berkel zeggen daarop: "We houden van Rudi." "Vandaag de Gaskell-documentaire gezien op cultura24. Rudi is zo aimabel en integer in dit verhaal. Het was mooi." Waarop Sonja Geerlings repetitie-foto’s van Rudi plaatst met de volgende woorden: "Rudi van Dantzig waar ik niet omheen kon, waar je altijd van blijft houden. Een charismatisch en inspirerend figuur voor velen geweest” en even later: “Rudi houdt van dansers en je hoopt van mensen!" En Nicolette Langestraat voegt daarbij een link toe naar van een tv-programma op Cultura 24: "Live/Life.......opnames en repetities van Toer en Rudi maken me bijna in tranen. Zooooooo mooi!’" Sonja Geerlings sluit daarop aan, nadat er een discussie op gang was gekomen over de officiële gala viering van HNB, waar naar hun mening te weinig aandacht voor Rudi was: "Vanavond toch de avond van Rudi van Dantzig! Wat een avond cultura 24. Van de week gaat het over voorstelling 'GOUD'. Vanavond was het gouden tijden!!! Rudi hield van dansers, oke instrumenten maar van menselijk bloed. Geen behoefte om geadoreerd te worden door een soort van hofhouding! Wat een inspiratie! Ik voel zo veel en zo weinig op de gala voorstelling (cultura 24), sorry met alle repect op uitzondering!"

Op 16 september geeft Dolf Smith indirect via een van zijn verhalen over de zorg voor de kostuums een inkijkje in wat Rudi van belang vindt; traditie ok, maar de dansers gaan voor: "...ik herinner me dat we aangaven, dat de kostuums van Verloren Zoon eigenlijk niet meer konden. Rudi besloot dat ze vooral niet vervangen mochten worden, omdat het nog originele kostuums van Ballet Russes uit 1927 waren. Maar toen de dansers ineens onder de uitslag zaten, werden verwijtende bleken onze kant op geworpen: Dit kán toch niet, jongens!...".

Na 17 september stond Facebook natuurlijk vol met reacties over de geweldige ervaring die de reünie voor iedereen was geweest. Op 20 september merkte Nicolette Langestraat daarbij wel op: "The only down-part of the evening was the fact that our dearest Rudi was not able to be there:(( I spoke to him and he wants me to tell everyone that he was thinking of all of us and the incredible time he had with the company and the people. He represents for me the love I have for ballet."

Jeanette Vondersaar onderstreepte dat: "Thank you Nicolette. I missed him too. I think of Rudi often..." Net zoals Amanda Beck: :"I missed him too, will you tell him when you see him, and send all my love please." En even later voegt ze daar nog aan toe: "Ik weet zeker dat hij niet weet hoe belangrijk hij voor ons is geweest; ik zie hem een beetje verlegen lachen als hij zoiets hoort, maar het is ECHT WAAR, en heel veel."

Voor Leonie Jolly (de dochter van Anton van der Lende en Maryna Jolly) was dat aanleiding haar herinnering als jong meisje met betrekking tot Rudi met de groep te delen: "Toen ik als jong meisje perse naar het Koninklijk Conservatorium in Den Haag wilde, zag mijn moeder dat helemaal niet zitten, het dansersleven kennende. Bovendien zou ik dan in pleeggezinnen gaan en heen en weer reizen, dus had ze iets bedacht, ze had met Rudi van Dantzig geregeld, dat ik een hele dag bij HNB mocht bijwonen, in de hoop dat ik van gedachten zou veranderen! Niet dus! Auditie gedaan, nota bene bij René Vincent (mijn moeders eerste man) en even later vertrokken naar Den Haag, maar waarom ik dit vertel is dat Rudi mij toen de hele dag op sleeptouw genomen heeft, terwijl hij zo druk was.....zo lief! Dierbare herinnering en bepalende dag voor de rest van m'n leven geweest!"

Nicolette Langestraat komt daarop met het volgende een verhaal: "We gingen naar Toer en Rudi's boerderij met de auto van Rudi. Hartstikke gezellig altijd. Maar... er was iets met Rudi en auto rijden. Hij kon nooit lang zijn attentie op de weg houden als hij iets zag wat hij mooi vond. Elke vogel die vloog zei Rudi "Ahhhhh kijk eens wat prachtig" en dan wees hij naar de vogel rechts en draaide het stuur met de vogel mee naar rechts zodat we bijna in het Noordholland Kanaal reden." En gaat dan nog verder: "En dan de koeien op de boerderij." "Rudi en Toer wilden graag de koeien aan Sabrina laten zien. Een koe (of stier hihi) ging uit zijn dak en vloog ons allen tegemoet en we hebben echt moeten rennen voor ons leven. Gillende Sabrina, sussende Rudi, Clint acting like this is normal, Toer making a new piece of art of the scene, and me............................ Frantic."

En Myriame Schoenmaeckers reageert alsvolgt: "Wat een mooie anekdotes, Nicolette! Ik miste Rudi ook...had hem graag willen vertellen dat ik nog altijd de brieven koester, die ik van hem kreeg in verschillende periodes van mijn (korte) dansersleven"

Een tijdje niets specifieks in woorden over Rudi tot Nicolette Langestraat op 12 november een youtube filmpje plaatst van Monument voor een gestorven jongen met Clint als 'de jongen' en een interview met Rudi o.a. over Monument. Daniëlle Valk wijst daarbij op: "Rudi zegt in onderstaand interview op tv dat hij de versie met Tour het mooiste vindt." En Carmela Zegarelli memoreert: "I was fortunate enough to have danced the role of the Blue Girl with both Toer and Clint!. I'm forever grateful that Rudi gave me these opportunities..."

Vervolgens is het weer even stil wat betreft verhalen over Rudi tot op 4 december Nicolette Langestraat met het volgende bericht kwam:" Lieve mensen, Ik ben net toch Rudi gaan bellen. Dit wil ik al weken doen maar durfde het eigenlijk niet. Ik kreeg zijn man Gert Jan aan de lijn die mij zei dat ik op een moeilijk tijdstip belde want hij bracht net Rudi naar bed. Het gaat heel slecht met hem. Ik vind het heel moeilijk om de plaats in te nemen om dit door te geven maar, wetend hoe jullie van hem houden en willen weten hoe het gaat, doe ik het toch maar. Hij is een groot deel van ons ballet leven. Ik zal toch deze week weer bellen. Ik laat het jullie weten. Grote groet,"

Dit bericht heeft veel reacties en commentaren tot gevolg waarbij Gisela Reinhold oppert: "Arme Rudi....Wat kunnen we doen? Hem kennende zal hij wel met rust gelaten willen worden. Bloemen met een kaartje van ons allen? Weet hij in ieder geval dat we aan hem denken. Knap van je Nic. dat je hem hebt gebeld, ook dat zal hem zeker goed doen, als het tot hem doordringt, Gelukkig voor hem heeft hij Gert Jan (ken ik niet). Zal voor hem ook niet makkelijk zijn..........."

De suggestie van Gisela van bloemen wordt door velen ondersteund (ik tel 24 verschillende namen, waaronder een paar niet-facebookers) en na veel ideeën en goede raad voor de uitvoering neemt Myriame Schoenmaeckers de taak op zich een boeket met een kaart te sturen. Een andere suggestie om een kaarsjes voor Rudi te branden wordt ook door een aantal leden gevolgd.

De bloemen en de kaart vallen in goede aarde en Nicolette Langestraat bericht daarover op 12 december: "Ik werd net gebeld door Toer. Rudi is zeer ontroerd door de bloemen en de kaart. Laten we dit dus nogmaals doen met andere namen erbij. Toer is elke dag bij Rudi. Hij dankt ons allen voor de warmte en lieve gevoelens en de kaarsjes die we branden. Het gaat erg slecht met Rudi maar, zolang het hart blijft kloppen blijft iemand toch leven. Op dit moment is er nog niet echt sprake van een genomen laatste stap. Toer zal het daar deze week met de huisarts over hebben. We gaan gewoon door met elke dag kaarsjes branden en Toer heeft gezegd mij op de hoogte te houden. Wel vraagt hij of wij niet hen gaan bellen dat dat erg onrustig is voor Rudi en ook voor hen. Ik ben zo blij dat hij mij belde want ik zit ook net als jullie in onzekerheid. Ik heb hem ook verteld van onze Facebook groep die zo meeleeft. Hij vond dit erg fijn om te horen en zal dit meteen aan Rudi doorgeven."

Het wordt duidelijk dat veel mensen met Rudi en Gertjan en Toer, die Rudi’s laatste ziekbed begeleiden, meeleven. Zo komt Myriame Schoenmaeckers op 14 december tot de volgende reactie: "BBC radio drie aan, zoals gewoonlijk. Ik luister daar zo graag naar. Maar nu.. Vier Letzte Lieder in concert door de London Philharmonic. Acute huilbui. Ik zie alleen maar Rudi voor me...zijn gezicht, zijn handen, zijn dansende lijf bij het instuderen van dit ballet...Ik hoor zelfs, na die tientallen jaren zijn stem als hij aangeeft wat hij met een beweging wil zeggen.... : Wir sind dürch Not und Freude gegangen... Zijn intense gebaren en bevlogen blik. En dan, alsof het nog even verder moet, wordt de 7e Symfonie van Beethoven gespeeld. Ik zie Toer. Ik zie en hoor en voel en dans mee met het orkest.. Een avond samen met dat dansante, intieme vroeger, als een toerist in mijn eigen verleden. Wat hebben deze twee mannen mij veel gegeven en wat heb ik dat hard willen ontkennen... Lieve Rudi, Bald ist es Schlafenszeit.."

Dhian Siang Lie, herkent zich in deze prachtige woorden van Myriame en zegt: "ik heb ook heel vaak en heel hard ontkend dat Toer en Rudi veel meer voor me betekenden, dan collega's waarmee ik toevallig moest werken, met name na mijn dansers-tijd. Soms vond ik ze absoluut onmogelijk, maar ging ik desondanks doen wat ze vroegen om er achter te komen dat ze helemaal gelijk hadden om zo 'onmogelijk' te zijn en ik dat ik weer een waardevolle ervaring rijker was."

Nicolette Langestraat, plaatst op youtube een diep ontroerend filpje met foto’s van Rudi en zijn werk met de woorden: "Ik wil hier niet mee wachten tot het zover is. Het kan nog best een tijd duren. Dit is Rudi zoals wij hem kennen, Rudi ten voeten uit. We love him!"

Bijzonder is ook dat Fons Altena, een van de toneelmeesters van het Muziektheater en lid van onze groep, op 15 december laat weten: "Ook heb ik via de HNB 50 groep kennis genomen van Rudy, dit bij Ted even nagevraagd en gezegd dat ik namens de techniek, Rudy laten weten dat we aan hem denken."

Corrice Rijkuiter plaats vervolgens elke dag een virtueel boeket voor Rudi op de FB-pagina. Op 23 december stelt Nicolette Langestraat voor: "Zullen we even een pauze houden met Rudi en bloemen en kaartjes en digitale bloemen? Het kan volgens Toer nog best langer duren dan wij dachten en misschien moeten wij het maar even laten rusten? Opeens voel ik dit zo. Alles heeft zijn tijd nodig en al helemaal ziekte en dood. Even een time-out lijkt me goed!"

Het blijft verder stil met betrekking tot Rudi tot het droevige bericht van zijn overlijden op 19 januari 2012. Dat bericht en alle reacties daarop verdient een nieuwe aparte bundeling van berichten.

Terug naar 50 jaar Het Nationale Ballet