Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Hans Henkemans

UploadenAfbeeldingDef.png
NaamHans Henkemans
Geboortedatum23 december 1913
Geboorteplaats Den Haag
Overlijdensdatum29 december 1995
Overlijdensplaats Nieuwegein
BeroepMusicus, Componist, Librettist
DisciplineMuziektheater
TrefwoordenOpera
Externe databases:
VIAF

Biografie

Hij was een pianist van internationale faam. Hans Henkemans componeerde, behalve instrumentale muziek, de opera Winter Cruise waarvoor hij zelf een libretto schreef, gebaseerd op een verhaal van Somerset Maugham. Winter Cruise werd in 1979 uitgevoerd door De Nederlandse Operastichting. Hans Henkemans werd 82 jaar.

Hij studeerde van 1926 tot 1931 muziek in de vakken piano en compositie bij Bernhard van den Sigtenhorst Meyer en van 1933 tot 1938 bij Willem Pijper. Ook studeerde hij vanaf 1931 geneeskunde aan de Universiteit van Utrecht.

Psychiatrie

In 1981 promoveerde Henkemans in de psychiatrie op het proefschrift Aspecten van de sublimatie, haar stoornissen en de therapie hiervan. Op basis van de ervaringen die hij had opgedaan in zijn praktijk als psychiater – en dan voornamelijk met musici - heeft hij het creatieve proces geanalyseerd. Elk Ik, zo stelt Henkemans, wordt tijdens de groei naar volwassenheid gefrustreerd. Die frustratie kan leiden tot een vorm van sublimatie in het kunstwerk, "een - tot het voordeel van het individu - geslaagde vorm van afweer, waarbij de, doorgaans uit de vroegste kinderjaren stammende driften omgevormd worden tot handelingen, die qua inhoud weliswaar een aanzienlijke wijziging hebben ondergaan, doch waarvan de begeleidende emoties onveranderd zijn gebleven." De sublimatie levert via een instinctief-creatief proces een kunstwerk op. Is de sublimatie echter gebaseerd op identificatie (dat wil zeggen imitatie van een ander), dan verloopt het persoonlijke afrekenen met de impuls niet optimaal, en kan een neurose of neurotisch gedrag (bijvoorbeeld agressie) het gevolg zijn.

Pianist en Componist

Vrij snel na de oorlog staakte hij zijn activiteiten als arts om zich geheel aan de muziek te wijden. Op 2 december 1945 debuteerde hij als pianist in het Concertgebouw te Amsterdam. Na dit eerste optreden volgde een meer dan 20 jaar durende loopbaan als concertpianist (hij was onder meer 59 maal solist in het Concertgebouw) met uitvoeringen in binnen‑ en buitenland. Hij speelde alle 23 pianoconcerten van Mozart voor de radio. Daarnaast nam hij het complete piano-oeuvre van Claude Debussy op. Behalve in deze 'specialismen' (Debussy en Mozart) werd hij ook gewaardeerd als vertolker van werken van o.a. Beethoven en Ravel. Hij trad met regelmaat op in talrijke Europese steden als recitalist en als solist bij vele bekende orkesten. Ook was hij een geziene gast op de festivals van o.a. Salzburg en Edinburgh.

In de jaren 60 was hij docent voor compositie en instrumentatie aan het Noord-Nederlands Conservatorium te Groningen en aan het Muzieklyceum te Amsterdam gaf hij pianolessen. In 1969 - nadat hij meer dan 20 grammofoonplaaten had opgenomen - verliet hij als pianist het concertpodium en legde zich toe op de psychiatrie. Maar hij bleef daarnaast bij het componeren.

In 1963 werd Henkemans door de Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945 gelauwerd met de Prijs van de Stichting Kunstenaarsverzet.

Als componist werd hij beïnvloed door Claude Debussy, Maurice Ravel en Willem Pijper. Tot zijn meer bekende composities mogen zijn concerten voor viool, altviool en harp worden gerekend, en ook zijn partita voor orkest. Tegenwoordig wordt zijn werk echter nog maar vrij weinig uitgevoerd. Een aantal van zijn composities zijn opgenomen.


Theater CV

Hans Henkemans heeft bijgedragen aan 3 productie(s).

Hans Henkemans heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Hans Henkemans heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Winter Cruise Auteur (schrijver libretto, scenario) De Nederlandse Operastichting 1978/1979 27 januari 1979 Elijah Moshinski
Winter Cruise Auteur (schrijver libretto, scenario) De Nederlandse Opera 1983/1984 10 februari 1984 Elijah Moshinsky
Dageraad Muziek Het Nederlands Ballet 1955/1956 8 juni 1956
Winter Cruise Muziek De Nederlandse Operastichting 1978/1979 27 januari 1979 Elijah Moshinski
Winter Cruise Muziek De Nederlandse Opera 1983/1984 10 februari 1984 Elijah Moshinsky

Composities

Werken voor orkest

  • 1932 Concert voor piano en strijkorkest (Pianoconcert nr.1)
    1. Adagio
    2. Adagio molto
    3. Presto
  • 1941-1942 Passacaglia en gigue voor piano en orkest (Pianoconcert nr.2)
  • 1945-1946 Concerto voor fluit en orkest
    1. Allegro aperto
    2. Notturno
    3. Allegro ma non troppo
  • 1950 Concerto voor viool en orkest
    1. Allegretto moderato
    2. Allegro marcato
    3. Molto adagio
    4. Allegro
  • 1954 Concert voor altviool en orkest
    1. Allegro tumultuoso
    2. Andante, mesto
    3. Allegro agitato
  • 1955 Concert voor harp en orkest
    1. Fantasia
    2. Tema con variazioni
    3. Finale
  • 1959 Primavera voor klein orkest (orkestratie van Primavera (1944))
  • 1960 Partita voor orkest
    1. Alla marcia
    2. Movimento brioso
    3. Fantasia
    4. Tarantella
  • 1962 Barcarola fantastica voor orkest
  • 1964 Dona montana drie stukken voor orkest
    1. Preambolo
    2. Andante e scherzo
    3. Finale
  • [1967 Élégies - in memoriam Pierre Monteux voor vier fluiten en orkest
  • 1981 Concerto voor hoorn en orkest
  • 1985-1986 rev.1987 Riflessioni drie stukken voor klein strijkorkest
  • 1988-1989 Concerto voor cello en orkest
    1. Animato
    2. Andante, un poco lento
    3. Adagio
    4. Presto
  • 1992 Pianoconcert no. 3
    1. Allegro non troppo
    2. Vivace leggiermente
    3. Adagio
    4. Molto allegro

= Cantates

  • 1933/1941 Driehonderd waren wij... cantate voor gemengd koor en orkest - text: Andries de Hoghe

Muziektheater

Opera

Werken voor koor

  • 1964-1965 Bericht aan de levenden voor gemengd koor, orkest en declamatie - tekst: H.M. van Randwijk
  • 1967-1968 Tre aspetti d'amore voor gemengd koor en orkest
    1. Alba - tekst: Petrus Abaelardus
    2. Planctus - tekst: Petrus Abaelardus
    3. Alternus - tekst: Boëthius

Vocale muziek met orkest of instrumenten

  • 1936 Ballade voor alt en klein orkest - tekst: Charles d'Orléans
  • 1946 De tooverfluit vijf liederen voor tenor en orkest - tekst: Bertus Aafjes
    1. Aan een bode
    2. Als ik een vogeltje was
    3. Nachtmuzikanten
    4. Onbeschrijfelijke vreugde
    5. De ontrouwe liefste
  • 1964 Drie liederen voor zang en piano
    1. Het verdronken kind - tekst: Clara Eggink
    2. Achterlijk kind - tekst: Bertus Aafjes
    3. Elven zingen bij een alleengelaten kind - tekst: Adriaan Roland Holst
  • 1965 Villonnerie voor bariton en orkest - teksten: François Villon
    1. Le debat de cuer et du corps de Villon
    2. Ballade pour Robert d'Estouteville
    3. Tétrastique
  • 1968 Voici trois bohémiens kerstlied uit de Provence voor zangstem en piano
  • 1972-1973 Canzoni amorose del duecento voor sopraan, bariton, piano en orkest - tekst: Rustico di Filippo
    1. Partite, amore, adeo
    2. Lo sparvero
    3. Il farso
  • 1991 Chamber music en cyclus van acht liederen voor tenor en klein orkest - op gedichten van James Joyce
    1. Andantino
    2. Allegretto molto tranquillo
    3. Allegretto leggiero
    4. Andante con moto, quasi rubato
    5. Allegro non lento
    6. Vivo
    7. Quasi lento
    8. Allegro non troppo, ma feroce

Kamermuziek

  • 1931 Quintet voor harp en strijkkwartet
  • 1934 Quintet no. 1 voor blazerskwintet
    1. Allegro
    2. Adagio non troppo
    3. Allegro molto
  • 1936 Sonate voor cello en piano
    1. Allegro commodo
    2. Adagio
    3. Presto
    4. Allegro ma non troppo
  • 1944 Primavera voor fluit, hobo (ook: oboe d'amore), klarinet, hoorn, 3 violen, 2 altviolen, cello en contrabas
  • 1944 Sonate voor viool en piano
    1. Vivace, quasi volante
    2. Adagio sostenuto
    3. Allegretto quasi allegro
  • 1957 Hommage à Willem Pijper voor fluit en piano, uit 10 compositions samen met de componisten: Henriëtte Bosmans, Henri Zagwijn, Bertus van Lier, Kees van Baaren, Jan van Dijk, Karel Mengelberg, Sem Dresden, Rudolf Escher en Wolfgang Wijdeveld
  • 1962 Quintet no. 2 voor blazerskwintet
  • 1963 Quattro pezzi voor harp en fluit
    1. Allegro balabile
    2. Lento
    3. Quasi lento
    4. Allegro molto
  • 1965 Aere festivo voor 3 trompetten en 2 trombones

Werken voor piano

  • 1937 Etude no. 2 voor piano
  • 1943 Sonate voor twee piano's
    1. Poco maestoso
    2. Adagio non troppo
    3. Allegro vivo
    4. Poco maestoso-Allegro moderato
  • 1946-1947 en 1995 Cadenzas voor piano concerten KV 175, 238, 246, 386, 413, 456, 459, 466, 467, 482, 491, 503, 537 en 595 van Wolfgang Amadeus Mozart
  • 1958 Sonata voor piano
    1. Allegro molto moderato
    2. Molto adagio
    3. Allegro ma non troppo

Werken voor beiaard

  • 1968 Voor de wind

Werk voor stem en piano

  • "Voici trois Bohémiens"

Bewerkingen/Orkestraties

→ Bekend zijn ook zijn orkestraties van de 12 preludes van Claude Debussy:

  • Douze préludes - deuxième livre voor orkest
    1. Brouillards
    2. Feuilles mortes
    3. La puerta del vino
    4. Les fées sont d'exquises danseuses
    5. Bruyères
    6. "Général Lavine"-eccentric
    7. La terrasse des audiences du clair de lune
    8. Ondine
    9. Hommage à S. Pickwick Esq. P.P.M.P.C.
    10. Canope
    11. Les tierces alternées
    12. Feux d'artifice

Publicaties

  • Daar zit je da ..., Den Haag: B. Bakker, Daamen; Antwerpen: De Sikkel 1961. 125 S.

Bibliografie

  • Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziekencyclopedie, Haarlem: De Haan, (1979)-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
  • Sas Bunge: 60 Years of Dutch chamber music, Amsterdam: Stichting Cultuurfonds Buma, 1974, 131 p.
  • Wouter Paap: Hans Henkemans verlaat het podium, in: Mens en Melodie. 24 (1969), S. 235-237.
  • Wouter Paap: Bericht aan de Levenden. Oorlogsherdenkingscompositie van Hans Henkemans, in: Mens en Melodie. 20 (1965), S. 97-99.
  • Marius Monnikendam: Nederlandse componisten van heden en verleden, Berlin: A.J.G. Strengholt, 1968, 280 p.
  • Marius Flothuis: Hans Henkemans : Quintet No. 2 for Flute, Oboe, Clarinet, Bassoon and Horn, in: Sonorum Speculum. 1965, No. 22, S. 19-24.
  • Marius Flothuis: Hans Henkemans, in: Sonorum Speculum. 1963, No. 14, S. 1-9.
  • Jos Wouters: Fifteen years donemus : conversations with Dutch composers 1947-1962, Amsterdam: 1962
  • Jos Wouters: Musical performers, Amsterdam: J. M. Meulenhoff, [1959], 57 p.
  • Brian Morton, Pamela Collins: Contemporary composers, Chicago: St. James Press, 1992, 1019 p., ISBN 1-558620-85-0
  • Lyle G. Wilson: A dictionary of pianists, London: Robert Hale, 1985. 343 p., ISBN 978-0-709-01749-3
  • George Kehler: The piano in concert, Metuchen, N.J.: Scarecrow Press, 1982, 1431 p., ISBN 978-0-810-81469-1
  • Kurtz Myers: Index to record reviews 1984-1987 : based on material originally published in "Notes", the quarterly journal of the Music Library Association between 1984 AND 1987, Boston, Massachusetts: G.K. Hall, 1989, 639 p., ISBN 978-0-816-10482-6
  • Hans-Peter Range: Die Konzertpianisten der Gegenwart - Ein Musikliebhaber berichtet über Konzertmilieu und 173 Klaviervirtuosen, Schwarzwald: Moritz Schauenburg Verlag Lahr, 1966, 249 p.
  • Contemporary music from Holland, Amsterdam: Donemus, 1953, 50 p.

Bronnen


Overgenomen van "https://theaterencyclopedie.nl/w/index.php?title=Hans_Henkemans&oldid=2944748"