Willem Pijper
| Naam | Willem Pijper |
|---|---|
| Volledige naam | Willem Frederik Johannes Pijper |
| Geboortedatum | 8 september 1894 |
| Geboorteplaats | Zeist |
| Overlijdensdatum | 19 maart 1947 |
| Overlijdensplaats | Leidschendam |
| Beroep | Componist, Docent |
| Discipline | Muziektheater |
| Trefwoorden | Opera |
| Website | |
| Externe databases: | |
| VIAF |
Biografie
Willem Pijper (1894-1947) was een Nederlandse componist, docent en auteur over muziek. Hij deed in 1915 examen muziektheorie aan de Toonkunst-muziekschool in Utrecht (het latere Utrechts Conservatorium) en had compositieles van Johan Wagenaar. Hij begon zijn carrière als muziekcriticus bij het Utrechts Dagblad. Tegelijkertijd was hij leraar compositie aan het Amsterdams Muzieklyceum. In deze periode raakte hij verwikkeld in een heftig conflict met de dirigent van het Utrechts Stedelijk Orkest (USO), de componist Jan van Gilse, die als gevolg daarvan uit Utrecht vertrok. In 1925 werd Pijper benoemd tot hoofddocent instrumentatie aan het Amsterdams Conservatorium. In 1926 richtte hij het tijdschrift De Muziek op, samen met Paul F. Sanders. Van 1930 tot zijn dood was hij directeur van het Rotterdams Conservatorium. Tot zijn leerlingen behoren Henk Badings, Bertus van Lier, Henriëtte Bosmans, Oscar van Hemel, Guillaume Landré, Hans Henkemans, Kees van Baaren en Rudolf Escher.
Willem Pijper overleed in 1947 op 52-jarige leeftijd in Leidschendam. Op de Kop van Zuid in Rotterdam staat een bronzen beeld van Pijper, gemaakt door Willem Verbon.
Theater CV
Willem Pijper heeft bijgedragen aan 18 productie(s).
Willem Pijper heeft gewerkt in de volgende functies:
- Bewerking - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Muziek - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Muzikale leiding - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Willem Pijper heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Werk
Als componist werd Pijper eerst beïnvloed door de Duitse laat-romantiek en in het bijzonder Gustav Mahler, zoals blijkt uit zijn eerste symfonie (1917). Al snel wendde hij zich tot het Franse impressionisme van Claude Debussy en Maurice Ravel. Na 1920 streefde hij naar een "absolutistische" muziek, die vrij moest zijn van literaire verwijzigingen. Zijn leidsmannen werden toen vooral Darius Milhaud, Igor Stravinsky en Béla Bartók. In zijn werken gebruikte hij polytonaliteit en polyritmiek. Als compositiemethode hanteerde hij de door hemzelf bedachte kiemceltechniek, waarbij allerlei motieven zich afzetten tegen een klankcentrum dat grotendeels onveranderlijk blijft. Enigszins verrassend kan zijn voorkeur voor Spaanse ritmen zoals tango en habanera genoemd worden. Zijn ritmisch scherpe en kortaangebonden stijl meed lyrische momenten.
Vanaf ongeveer 1932 ging Pijper milder en doorzichtiger componeren. In die jaren schreef hij de opera's Halewijn en Merlijn (de laatste onvoltooid). Ook al koos hij een principieel andere weg dan de atonaliteit en de twaalftoonstechniek van de Tweede Weense School, hij heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de moderne muziek in Nederland.
Willem Pijper schreef ook maçonnieke muziek, waaronder de Zes Adagio's (1940), waarvan het manuscript zich bevindt in het Cultureel Maçonniek Centrum 'Prins Frederik' in Den Haag.
Composities (selectie)
Orkestwerken
- 1918 Symfonie nr. 1 Pan
- 1921 Symfonie nr. 2
- 1926 Symfonie nr. 3
- 1927 Pianoconcert
- 1928 Zes symfonische epigrammen
- 1936 Celloconcert
- 1939 Vioolconcert
- 1940 Zes adagio's voor strijkorkest
Opera
- 1932-33 Halewijn, libretto van Emmy van Lokhorst
- 1941 Merlijn (onvoltooid), libretto van Simon Vestdijk
Toneelmuziek
- Antigone van Sophocles
Vocale muziek
- 1916 Fêtes Galantes
Kamermuziek
- 5 strijkkwartetten: 1914,[1] 1920, 1923, 1928, 1946
- 1914 Pianotrio
- 1915 Aphorismen voor piano
- 1920 Septet
- 1921 Sonate voor fluit en piano, opgedragen aan Johan Feltkamp
- 1923 Sextet
- 1930 Sonate voor piano
- 1935 Sonate voor twee piano's
Publicaties
- De quinten-cirkel, opstellen over muziek. Querido, Amsterdam, 1929.
- De stemvork, opstellen over muziek. Querido, Amsterdam, 1930.
Bronnen
- ↑ In dit Eerste Strijkkwartet schrijft Pijper voor dat de partij van de eerste viool moet worden gespeeld door een stomme viool.