Biografie
Lucebert (1924 – 1994) was een Nederlands dichter, kunstschilder, tekenaar en lithograaf. De uitspraak van de naam Lucebert is Loetsje-bert, van Italiaans 'luce' (=licht) en Germaans 'bert' (=licht), dus tweemaal licht.
Luceberts vader was huisschilder en had een eigen zaak. Luceberts tekentalent werd ontdekt na de ULO toen hij bij zijn vader begon te werken. Met een beurs ging hij een half jaar naar het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs in 1938. Daarna sloeg hij aan het zwerven. Toen hij in 1947 het aanbod van het Franciscanessenklooster in Heemskerk kreeg om voor kost en inwoning een enorme wandschildering te maken, ging hij daarmee akkoord. Omdat de zusters de wandschildering niet konden waarderen, hebben zij het geheel laten overschilderen met witte verf.
In 1949 trad Lucebert op als voorman van de Beweging van Vijftig of de Vijftigers, de groep experimentele dichters die destijds veel stof deed opwaaien. In 1949, ten tijde van de Politionele Acties, debuteerde hij met het gedicht Minnebrief aan onze gemartelde bruid Indonesia. De bundel Triangel in de jungle / de dieren der democratie, verscheen in 1951. Al snel werd hij gezien als de Keizer der Vijftigers.
In de jaren '60 legde hij zich vooral toe op de beeldende kunst, die destijds 'figuratief-expressionistisch' genoemd werd. Zijn schilderwerk, dat vooral in het begin sterk beïnvloed was door Cobra, geeft blijk van een vrij pessimistisch wereldbeeld.
Vanaf 1981 brak met de bundel Oogsten in de dwaaltuin een nieuwe creatieve dichtperiode aan, waarin zijn poëzie zwarter en toch ook socialer was.
Lucebert overleed in 1994 op 69-jarige leeftijd in een ziekenhuis te Alkmaar. Hij liet zijn echtgenote, Tony Swaanswijk, vijf kinderen en twaalf kleinkinderen achter.
Tegenwoordig wordt Lucebert beschouwd als één van de grootste Nederlandstalige dichters van de twintigste eeuw.
De meeste van zijn gedichten zijn gebundeld in Gedichten 1948-1963, en recenter in Verzamelde Werken, 1e druk, september 2002.
Theater CV
Lucebert heeft bijgedragen aan 26 productie(s).
Lucebert heeft gewerkt in de volgende functies:
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Decor - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Titel - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Lucebert heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Invloed
Bekend van hem is de dichtregel Alles van waarde is weerloos uit het gedicht De zeer oude zingt uit 1974.[1] De zin staat sinds de jaren 80 (of eerder) nabij Station Rotterdam Blaak in grote neon-letters op de dakrand van de Willem de Kooning academie, inclusief zijn naam. Ook op de gevel van café Trefpunt in Gent staat de dichtregel.
Het gedicht Poëzie is kinderspel uit 1968 staat sinds november 1995 in zijn geheel op een muur van het gebouw van het Vlietlandcollege aan de Apollolaan in Leiden, in het kader van een 'Muurgedichten'-project.[2][3] Hij schreef ook een liedtekst voor de Zangeres Zonder Naam (Mary Servaes), namelijk De soldatenmoeder. Ook zijn gedicht Visser van ma yuan (1953) is erg bekend.
Prijzen
- 1953 - Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor Apocrief
- 1956 - Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor De beulen
- 1962 - Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor Terreur
- 1965 - Constantijn Huygens-prijs voor zijn gehele poëtische oeuvre
- 1967 - P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre
- 1983 - Prijs der Nederlandse Letteren voor zijn gehele oeuvre
- 1990 - Jacobus van Looyprijs voor zijn gehele oeuvre
Werken
- 1951 - Triangel in de jungle / de dieren der democratie
- 1952 - Apocrief / de analphabetische naam
- 1952 - De amsterdamse school
- 1953 - Van de afgrond en de luchtmens
- 1955 - Alfabel
- 1957 - Amulet
- 1959 - Val voor vliegengod
- 1965 - Mooi uitzicht & andere kurioziteiten
- 1965 - Gedichten 1948-1965 (onder redactie van Simon Vinkenoog)
- 1972 - En morgen de hele wereld
- 1974 - Verzamelde gedichten
- 1974 - 'Ongebundelde gedichten'
- 1981 - Oogsten in de dwaaltuin
- 1982 - De moerasruiter uit het paradijs
- 1989 - Troost de hysterische robot
- 1993 - Na de helft van het leven
- 1993 - Van de roerloze woelgeest
- 1994 - Van de maltentige losbol
- 2002 - Verzamelde gedichten
- 2009 - Er is alles in de wereld (selectie door Ilja Leonard Pfeijffer)
Musea
De werken van Lucebert zijn te zien in onder andere:
- het Stedelijk Museum Amsterdam in Amsterdam
- het Stedelijk Museum Schiedam in Schiedam
- het Cobra Museum voor Moderne Kunst Amstelveen in Amstelveen
In 2006 schonk de Stichting Lucebert een collectie van ca. 200 schilderijen en 2000 werken op papier aan het rijk, in beheer bij het Instituut Collectie Nederland.
- De tentoonstelling "Lucebert (1924-1994) - Arbeiten auf Papier" is in 2007 te zien geweest in de Kunstsammlungen der Veste Coburg.[4]
Externe links
Bronnen
- ↑ 8weekly.nl: Acht melancholische gedichten #6, De zeer oude zingt (Wytske Visser, 29 december 2003)
- ↑ Muurgedichten.nl: Lucebert
- ↑ Muurgedichten.nl: Alles van waarde...
- ↑ Kunstsammlungen-coburg.de: Kunstsammlungen der Veste Coburg (Duitsland)