Gertrud Leistikow

Repro-50xx90933.0023 Gertrud Lestikov.jpg

Foto van Hugo Erfurth, 1911. Collectie TiN.

Naam	Gertrud Leistikow
Volledige naam	Gertrud Louise Leistikow
Geboortedatum	21 september 1885
Geboorteplaats	Bückeburg
Overlijdensdatum	9 november 1948
Overlijdensplaats	Amsterdam
Beroep	Danser, Choreograaf
Discipline	Dans
Trefwoorden	Moderne dans
Externe databases:
	VIAF

Biografie

Gertrud Leistikow ging op negentienjarige leeftijd in Dresden danslessen volgen, en kwam ze bij Émile Jaques-Dalcroze terecht. Later zou ze haar opleiding in Berlijn vervolgen.

Tussen 1906 en 1910 moet ze met optreden zijn begonnen. Ze gaf onder meer dansrecitals in Petersburg, Moskou, Lausanne, Utrecht en Sarajevo. In 1914 werkte ze korte tijd bij Rudolf von Laban en danste ze onder meer samen met Mary Wigman. In dat jaar trad ze ook voor het eerst op in Nederland. Al snel ontstond er in artistieke kringen veel belangstelling voor haar optredens. Er verscheen onder meer een artikel over haar in het dansnummer van Wendingen. Die belangstelling en waardering kan een rol hebben gespeeld bij haar besluit om zich in Nederland te vestigen. In 1921 trouwde ze met een rozenkweker uit Aalsmeer. Leistikow trad in deze jaren vaak op, maar ging zich al snel ook toeleggen op lesgeven. Ze opende dansscholen in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Na de geboorte van haar zoon, in 1925, verschoof het zwaartepunt naar lesgeven. Op 5 juni 1929 vond in de Stadsschouwburg in Amsterdam een (eerste) afscheidsavond plaats. Er zouden er nog verschillende volgen. Nadat ze was teruggekeerd van een tweejarig verblijf in Nederlands-Indië, waar haar man in 1939 overleed, opende ze aan de Amsterdamse Stadhouderskade opnieuw een dansschool. Daar zou Leistikow tot aan haar dood op 9 november 1948 les blijven geven.

Leidend in de dans van Leistikow was het begrip improvisatie. Het lichaam moest daarbij de ziel zo organisch mogelijk volgen. Haar kracht zat hem, volgens tijdgenoten, niet in een virtuoze techniek, maar in de dramatische intensiteit van haar optredens. Aanvankelijk ging Leistikows voorkeur uit naar het tragische en melancholieke, later ontwikkelde zij een voorkeur voor het groteske. Wat muziek betreft koos ze daarbij meestal voor het negentiende-eeuwse romantische repertoire en folksongs. De Nederlandse danscriticus v Werumeus Buning was een groot bewonderaar van Leistikow. Hij karakteriseerde haar dans als vloeiend, week, en muzikaal, waarbij "het prachtige, zwevende leven der armen een overgetelijke herinnering (bleef)".

Zie ook haar biografie op de website van Resources Huygens.

Theater CV

Gertrud Leistikow heeft bijgedragen aan 4 productie(s).

Gertrud Leistikow heeft gewerkt in de volgende functies:

BeeldtAf - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Choreografie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
IsVervaardigdDoor - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)

Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Gertrud Leistikow heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie	Functie	Producent	Seizoen	Premièredatum	In choreografie van
Gnossienne / Goldene Maske	Choreografie	V van Laban	1989/1990	18 januari 1990	Marja Braaksma, Gertrud Leistikow, Igor Jongman
Rote Groteske	Choreografie	V van Laban	1992/1993	18 januari 1990	Marja Braaksma, Gertrud Leistikow, Igor Jongman
Pierrot aan de lantaarn	Uitvoerende	Gelegenheidscombinaties	1922/1923	8 mei 1923	Paul F. Sanders
De weg	Uitvoerende	Corrie Hartong	1931/1932	4 april 1932	Corrie Hartong

Fotografie door Gertrud Leistikow

Er zijn 62 foto's die zijn gemaakt door Gertrud Leistikow beschikbaar op de TheaterEncyclopedie:

Balletschoenen van Gertrud Leistikow 74051
Balletschoenen van Gertrud Leistikow 74052
Band van Gertrud Leistikow 74062
Bandje van Gertrud Leistikow 74061
Bloemetje van Gertrud Leistikow 74066
Blouse gedragen door Gertrud Leistikow in Indische Impressies 74010
Dansschoenen gedragen door Gertrud Leistikow in Improvisaties in de natuur, op. 33 no. 4 mazurken Frédéric Chopin 74036
Doosje met kralen en kettingen van Gertrud Leistikow 74067
Handschoenen gedragen door Gertrud Leistikow in Goldene Maske Russisch Volkslied 74029
Hoofddoek van Gertrud Leistikow 74057
Jak gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow 74025
Jasje gedragen door Gertrud Leistikow 74015
Jumpsuit gedragen door Gertrud Leistikow 74016
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow 74013
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow 74017
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow 74019
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow 74020
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow 74040
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow in Dansavond Gertrud Leistikov 74034
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow in Dansavond Gertrud Leistikov 74035
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow in Walzer Chopin, Tanzspiele Frédéric Chopin 74032
Jurk gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow 74027
Jurk gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow 74048
Jurk gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow 74049
Kapje gedragen door Gertrud Leistikow in Cake Walk, Children Sconer Claude Debussy 74037
Kimono gedragen door Gertrud Leistikow 74014
Kimono gedragen door Gertrud Leistikow in Indische Impressies 74011
Koord gedragen door Gertrud Leistikow in Goldene Maske Russisch Volkslied 74031
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow 74018
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow 74021
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow 74022
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow 74023
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow in Cake Walk, Children Sconer Claude Debussy 74008
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow in Devotion van Bela Bartok en Nocturne van Frédéric Chopin 74005
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow in Goldene Maske Russisch Volkslied 74004
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow in Improvisaties in de natuur, op. 33 no. 4 mazurken Frédéric Chopin 74007
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow in Tartaarse Volksliederen 74006
Kostuum gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow 74026
Kostuum gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow 74046
Lange band van Gertrud Leistikow 74060
Lint van Gertrud Leistikow 74063
Los kostuumdeel van Gertrud Leistikow 74055
Muiltjes van Gertrud Leistikow 74050
Muts gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow 74047
Nekbandje van Gertrud Leistikow 74058
Oogmasker van Gertrud Leistikow 74054
Paar handschoenen van Gertrud Leistikow 74053
Rok gedragen door Gertrud Leistikow 74038
Rok gedragen door Gertrud Leistikow 74039
Rok gedragen door Gertrud Leistikow in Walzer Chopin, Tanzspiele Frédéric Chopin 74033

... meer resultaten

Affiche

Affiche, 1928. Ontwerp: Pirchan, 1928. Collectie TiN.

Maskerdansen

Leistikow trad al in 1914 voor het eerst op met een masker. In 1921 en 1922 maakte Hildo Krop twee maskers voor haar, waarmee ze in ieder geval optrad in de Stadsschouwburg in Amsterdam. Het eerste masker is verloren gegaan. Wel is bekend dat het masker uit 1921 gemaakt was van vilt (een oude hoed) en papier-maché. Daarnaast is er één foto uit 1921 waarop Leistikow een polychroom, Afrikaans aandoend masker draagt, dat is afgewerkt met wollen draden. Het masker voor De Fanatieke Dans, dat Leistikow in 1922 op het programma had staan, is veel individueler en geeft een echt karakter weer.

Op 27 november 1926 was Leistikow een van de vier dansers die optraden tijdens het maskermatinee in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Ze danste drie maskerdansen, waarvan één met een masker van Hildo Krop: Groteske op de muziek van Béla Bartók. Dit masker bleef bewaard. Het is gemaakt van gepolychromeerd papier-maché en versierd met wollen draden. In het masker staat met handgeschreven blokletters: "zelfportret Hildo Krop". Het is een karikatuur van hemzelf. De andere twee maskerdansen waren Goldene Maske en Rote Groteske. Onbekend is wie die maskers heeft of hebben gemaakt.

Het succes dat Leistikow boekte met haar maskerdansen, heeft andere dansers geïnspireerd om met beeldend kunstenaars te gaan samenwerken - zoals Tilly Sylon (met beeldend kunstenaar Jaap Pronk) en Dini en Hein von Essen, Florrie Rodrigo en Grietje Kots.

Maskers

Masker voor "Fanatieke Dans (1922), gemaakt door Hildo Krop. Collectie TiN.
Masker voor "Groteske" (1926), gemaakt door Hildo Krop. Collectie TiN.

Scènefoto's

Gertrud Leistikow in Goldene Maske. Foto: Hanna Elkan. Collectie TiN.
Gertrud Leistikow in Rote Groteske. Foto: Hanna Elkan. Collectie TiN.

Kostuums

Onderstaande kostuums, afkomstig uit de Theatercollectie van het Allard Pierson, zijn tijdens voorstellingen gedragen door Gertrud Leistikow.

Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow in Goldene Maske (Russisch Volkslied). Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Handschoenen gedragen door Gertrud Leistikow in Goldene Maske (Russisch Volkslied). Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Zwaard gedragen door Gertrud Leistikow in Goldene Maske (Russisch Volkslied). Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Koord gedragen door Gertrud Leistikow in Goldene Maske (Russisch Volkslied). Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow in Walzer Chopin, Tanzspiele (Frédéric Chopin). Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow in Dansavond Gertrud Leistikov. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow in Dansavond Gertrud Leistikov. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow in Devotion van Bela Bartok en Nocturne van Frédéric Chopin. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow in Tartaarse Volksliederen. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow in Improvisaties in de natuur, op. 33 no. 4 mazurken (Frédéric Chopin). Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Dansschoenen gedragen door Gertrud Leistikow in Improvisaties in de natuur, op. 33 no. 4 mazurken (Frédéric Chopin). Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow in Cake Walk, Children Sconer (Claude Debussy). Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kapje gedragen door Gertrud Leistikow in Cake Walk, Children Sconer (Claude Debussy). Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Shawl gedragen door Gertrud Leistikow in Oriëntalische Tänze. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Blouse gedragen door Gertrud Leistikow in Indische Impressies. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kimono gedragen door Gertrud Leistikow in Indische Impressies. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Tuniek gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kimono gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jasje gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jumpsuit gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Rok gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Rok gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jurk gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kostuum gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Shawl gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Shawl gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Shawl gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Shawl gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Shawl gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Shawl gedragen door Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jak gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kostuum gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Kostuum gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Muts gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jurk gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Top gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jurk gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Jurk gedragen door leerlingen van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Muiltjes van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Balletschoenen van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Balletschoenen van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Paar handschoenen van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Oogmasker van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Los kostuumdeel van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Tasje van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Hoofddoek van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Nekbandje van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Twee lange banden van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Lange band van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Bandje van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Band van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Lint van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Twee houten stroken met hebreeuwse? tekst van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Bloemetje van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Doosje met kralen en kettingen van Gertrud Leistikow. Ontwerp: Gertrud Leistikow. Collectie TiN.
Hanger gedragen door Gertud Leistikow. Collectie TiN.