Theo d'Or

Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
Theo Mann-Bouwmeester. Foto: P.H. Kouw. Collectie TIN.

De Theo d’Or is een toneelprijs die sinds 1955 t/m 2022 jaarlijks werd uitgereikt aan de actrice die naar het oordeel van een jury tijdens een seizoen de beste (later:indrukwekkendste) dragende rol (hoofdrol) heeft vertolkt. Vanaf 2023 vervalt de mannelijke equivalent (de Louis d'Or) en behelst de Theo d'Or een genderneutrale prijs.

De award betreft een door Eric Claus gemaakte gouden medaille. In de beginjaren werd de winnaar ook beloond worden voor haar acteerprestaties gedurende een heel seizoen. Vanaf 1969 ging het steeds om een specifieke rol.

De prijs is vernoemd naar de grote, negentiende-eeuwse actrice Theo Mann-Bouwmeester (1850-1939), de zus van Louis Bouwmeester. In de beginjaren werden de verschillende prijzen ook uitgereikt onder de verzamelnaam: de Bouwemeesterprijzen. De prijs werd ook wel De Bouwmeester of de gouden medaille genoemd.

Tussen 1957 en 1963 werd er een gouden, een zilveren en een bronzen prijs uitgereikt. Deze laatste twee werden ook wel de Zilveren en de Bronzen Bouwmeesterpenning genoemd. Waar de gouden prijs bedoeld was voor iemands hele seizoen, werd de zilveren penning uitgereikt aan een actrice die de meest opvallende prestatie in een bepaalde hoofdrol leverde. De bronzen penning werd toegekend aan de actrice die het meeste opviel in een bijrol. Vanaf 1964 ging dit over op de Colombina.

De Theo d'Or is één van de VSCD-Prijzen.


Winnaars van de Theo d'Or

Jaar Acteur Rol/Voorstelling Opmerking
1955 Ank van der Moer De rollen Elektra (Elektra), De drie zusters (Mascha) en Gijsbreght van Aemstel (Badeloch)
1956 Ida Wasserman
1957 Myra Ward (goud)
Elise Hoomans (zilver)
Mimi Boesnach (brons)
Elise Hoomans voor Tocht naar het duister (Mary)
Mimi Boesnach voor Aparte tafels (Mrs. Cooper)
1958 Elisabeth Andersen (goud)
Mary Dresselhuys (zilver)
Hetty Beck (brons)
Mary Dresselhuys voor Wie is Janus?
Hetty Beck voor Mijnheer Puntila en zijn knecht Matti (Smokkel-Emma)
1959 Ida Wasserman (goud)
Anny de Lange (zilver)
Ina van Faassen (brons)
Anny de Lange voor Het donker boven aan de trap (Cora Flood)
Ina van Faassen voor George Dillon (Josie Elliot)
1960 Niet toegekend (goud)
Andrea Domburg (zilver)
Henny Orri (brons)
Andrea Domburg voor Twee op de wip (Gittel Mosca)
Henny Orri voor Verleden zomer (Catherine Holly)
1961 Ellen Vogel (goud)
Ank van der Moer (zilver)
Henny Orri (brons)
Ank van der Moer voor De getatoueerde roos (Serafina Della Rose)
Henny Orri voor meerdere rollen
1962 Anny de Lange (goud)
Lia Dorana (zilver)
Elly van Stekelenburg (brons)
Lia Dorana voor Irma la Douce (Irma la Douce) en De Kaukasische krijtkring (Grusche Vachnadze)
Elly van Stekelenburg voor Speelgoed op zolder (Anna Berniers)
1963 Niet toegekend (goud)
Ank van der Moer en Andrea Domburg (zilver)
Do van Stek (brons)
Ank van der Moer voor De vrouwen van Troja (Hekabe)
Andrea Domburg voor Gelukkige dagen (Winnie)
Do van Stek voor De grot (Adèle)
Goud werd niet toegekend, omdat de jury niet kon kiezen tussen Ank van der Moer en Andrea Domburg
1964 Ank van der Moer Wie is bang voor Virginia Woolf? (Martha)
1965 Annet Nieuwenhuijzen Rouw past Electra (Lavinia)
1966 Elisabeth Andersen Tchin-tchin (Mrs. Pamela Puffy-Picq)
1967 Anny de Lange De vrouwen van Troje (Hekuba)
1968 Andrea Domburg Kooien, bestaande uit twee eenakters: Sneeuwengel en Epifanie
1969 Trins Snijders Het wijde land]] (Genia Hofreiter)
1970 Christine Ewert De Kaukasische krijtkring
1971 Lies Franken Tramlijn begeerte
1972 Loudi Nijhoff Clair Obscur Geweigerd
1973 Petra Laseur Hedda Gabler
1974 Sacha Bulthuis Een vleug van honing
1975 Annet Nieuwenhuyzen De goede mens van Sezuan
1976 Anne Wil Blankers Elektra
1977 Christine Ewert Witte nachten
1978 Mary Dresselhuys Herfst in Riga
1979 Caro van Eijck Een gelukkige hand
1980 Josée Ruiter Antigone
1981 Petra Laseur Groot en klein
1982 Marjon Brandsma Leugens onder de roos
1983 Niet uitgereikt
1984 Elisabeth Andersen In het tuinhuis
1985 Anne Wil Blankers De troonsafstand
1986 Henny Orri Wings
1987 Viviane de Muynck Wie is bang voor Virginia Woolf?
1988 Sigrid Koetse Bakeliet
1989 Andrea Domburg Nocturne
1990 Katelijne Damen Strange Interlude
1991 Catherine ten Bruggencate De president
1992 Els Dottermans Wilde Lea
1993 Sacha Bulthuis Groot en klein
1994 Anneke Blok De presidentes
1995 Ilse Uitterlinden O'Neill (En geef ons de schaduwen)
1996 Sylvia Poorta Faust
1997 Trudy de Jong Kaspar
1998 Marlies Heuer Hedda Gabler
1999 Marieke Heebink Een ideale vrouw
2000 Marie Louise Stheins Reigen
2001 Ria Eimers De Trojaansen
2002 Betty Schuurman De Leenane Trilogie
2003 Ariane Schluter Strange interlude
2004 Ariane Schluter Eden
2005 Bien de Moor De Meiden
2006 Elsie de Brauw Opening night
2007 Will van Kralingen Maria Stuart
2008 Chris Nietvelt Romeinse Tragedies
2009 Lineke Rijxman Hannah en Martin
2010 Maria Kraakman Orlando
2011 Elsie de Brauw Gif
2012 Marlies Heuer Am Ziel
2013 Halina Reijn Nora in Nora van Toneelgroep Amsterdam
2014 Abke Haring Hamlet vs Hamlet van Toneelgroep Amsterdam
2015 Marieke Heebink Medea van Toneelgroep Amsterdam
2016 Wiene Dierickx Helpdesk van Wunderbaum
2017 Romana Vrede Race van Het Nationale Toneel
2018 Karina Holla voor haar rol van ‘hoofd’ in ROMP van De Gemeenschap
2019 Hannah Hoekstra People, Places & Things van Toneelgroep Oostpool
2020 niet uitgereikt in verband met corona
2021 Naomi Velissariou |Permanent Destruction: Pain Against Fear van Theater Utrecht & St. Naomi Velissariou
2022 Hadewych Minis Girls & Boys van Toneelgroep Oostpool
2023 Mariana Aparicio Torres De jaren van Het Nationale Theater

Overzicht VSCD-Prijzen

Toneel

Mime

Dans

De Zwanen en De Gouden Zwaan

Jeugdtheater

Gouden Krekels (tweemaal per jaar)

Cabaret

Oeuvreprijzen

De VSCD Oeuvreprijs