Ethel Portnoy
| Naam | Ethel Portnoy |
|---|---|
| Geboortedatum | 8 maart 1927 |
| Geboorteplaats | Philadelphia |
| Overlijdensdatum | 25 mei 2004 |
| Overlijdensplaats | Den Haag |
| Beroep | Auteur |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| VIAF |
Biografie
Ethel Portnoy (1927 — 2004) was een Nederlands in de Verenigde Staten geboren schrijfster. Zij schreef vooral essays, columns, korte verhalen, reisverhalen en een aantal romans. Zij groeide op in de Bronx te New York als dochter van Russisch-joodse immigranten. Na eerst letterkunde en Frans in de Verenigde Staten te hebben gestudeerd, vertrok zij in 1950 naar Europa, met een Fulbrightbeurs voor de Universiteit van Lyon. Ook studeerde ze culturele antropologie en archeologie in Parijs, onder andere bij de antropoloog Claude Lévi-Strauss.
In 1951 trouwde ze met Rudy Kousbroek, waarna het opvoeden van haar twee kinderen en haar werk bij de UNESCO haar tijd in beslag nam, waardoor ze niet tot schrijven kwam. Via Kousbroek ontmoette ze Remco Campert en Simon Vinkenoog, andere Nederlandse Vijftigers en ook leden van de kunstenaarsgroep Cobra. Ze volgde later de colleges van semioloog Roland Barthes, die haar onder andere aanzette tot schrijven in de 'ik'-vorm. Vanaf 1970 woonde ze in Den Haag.
Portnoy debuteerde in 1971 op 44-jarige leeftijd met het boek Steen en been. Daarna verschenen er nog ruim 25 boeken van haar. De uitdrukking broodje aap (voor apocriefe verhalen die als waargebeurd worden doorverteld) is afkomstig van het titelverhaal in een bundel stadslegenden van Portnoy. Met Hanneke van Buuren en Hannemieke Postma richtte Portnoy het tijdschrift Chrysallis op, dat zich richtte op feministische literatuur. In 1991 kreeg Ethel Portnoy de Annie Romeinprijs van het feministische maandblad Opzij voor haar gehele oeuvre.
Ethel Portnoy schreef in het Engels, maar voelde zichzelf Nederlands schrijfster. Haar boeken werden vertaald door haar ex-echtgenoot, hun dochter Hepzibah Kousbroek (1954-2009) en door Tinke Davids. Dit is waarschijnlijk de reden geweest dat ze nooit een Nederlandse literatuurprijs heeft gekregen, behalve de genoemde Annie Romeinprijs.
Theater CV
Ethel Portnoy heeft bijgedragen aan 1 productie(s).
Ethel Portnoy heeft gewerkt in de volgende functies:
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Ethel Portnoy heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
| Productie | Functie | Producent | Seizoen | Premièredatum | In regie van |
|---|---|---|---|---|---|
| Urban Legends | Uitvoerende | Stichting Vertelfestival | 1990/1991 | 27 december 1990 |
Voorbeelden van haar werk
Holland is
- (fragment van een gedicht)
- Holland is six kinds of weather per day
- Holland is enkele plaatselijke buien
- Holland is rain.
- ...
- Holland is narrow staircases
- Holland is zegels plakken
- Holland is gratis aanbieding met de fles - een plastic eierdopje.
- Holland is grey plastic garbage sacks
- Holland is bouwvakkersvakantie
- Holland is shops where
- ze hebben het wel, maar niet in voorraad.
- Holland is greeting-cards
- met de mond geschilderd
- Holland is somebody's
- verjaardag
- every other day
- verjaardag
- Holland is buried under flowers like a corpse...
Fragment uit "Sloet, sloet" uit Vliegende vellen (1983)
Wat het Nederlands werkelijk onderscheidt van enige andere taal die ik ken, zijn de vele afkortingen die je in krantestukken tegenkomt. Vooral in de rubriek voor ingezonden brieven. Net zoals de Nederlandse trein het restauratierijtuig heeft afgeschaft en er een wagonnetje voor in de plaats heeft gezet waar je een hapje kunt krijgen, zo heeft de Nederlandse taal hele uitdrukkingen afgeschaft en er hapjes voor in de plaats gezet: o.a., c.s., dat wil zeggen, (een grappige, die ik elke keer weer lees als ‘dwaas’) d.m.v., i.v.m., bv., zgn. en nl. Ik weet geen andere taal die zo veel van die zuinige opschietertjes heeft dat je je op een bepaald moment gaat afvragen of er niet een dag zal komen dat ze alle tekst maar afschaffen om overal afkortingen voor in de plaats te zetten. Er wordt voetstoots aangenomen dat iedereen weet wat ze betekenen (nog zo'n voorbeeld van die entre-nous-mentaliteit die zo typerend is voor Nederland), maar je beseft dat je nog niet echt ingeburgerd bent zolang je elke zin waarin ze voorkomen twee keer moet lezen na er eerst met een tandestoker aan te hebben zitten peuteren.
Werken
- 1971 - Steen en been en andere verhalen
- 1974 - De brandende bruid
- 1978 - Broodje Aap. De folklore van de post-industriële samenleving
- 1978 - Belle van Zuylen ontmoet Cagliostro (toneelstuk)
- 1981 - Het ontwaken van de zee
- 1983 - Vliegende vellen
- 1984 - Amourettes en andere verhalen
- 1984 - Vluchten
- 1985 - Een hondeleven
- 1986 - De Geklede Mens
- 1986 - De lifter en andere verhalen
- 1987 - Dromomania
- 1989 - Opstandige vrouwen
- 1990 - Rook over Rusland
- 1991 - De eerste zoen
- 1992 - Europese Kusten (i.s.m. Martin Kers)
- 1992 - Gemengde gevoelens
- 1992 - Madonna's Appel (vrouwen en de media)
- 1992 - Broodje Aap Met
- 1993 - Altijd Zomer (roman)
- 1994 - Overal Thuis (reisverhalen)
- 1996 - Bange Mensen (roman)
- 1998 - Genietingen
- 2000 - Zielespijs en wat verder ter tafel komt
- 2003 - Portret (autobiografisch)
- 2004 - Parijse Feesten
- 2004 - Vijf onbekende zaken van Sherlock Holmes
- 2009 - Machines en emoties (briefwisseling tussen Willem Frederik Hermans, Rudy Kousbroek en Ethel Portnoy)
Portnoy schreef voor de Haagse Post, NRC Handelsblad, Maatstaf en Vrij Nederland
Externe links
Bronnen