Centraal Theater, Amsterdam
Op de voorgrond het Nederlands Panopticum, waar het Centraal Theater gevestigd was. Daarachter het Flora Theater
| Naam | Centraal Theater, Amsterdam |
|---|---|
| Eerdere naam | Theater Panopticum, Amsterdam |
| Plaats | Amsterdam |
| Type | Theatergebouw |
| Architect | Theodorus Sanders, W. Kromhout |
| Bouwjaar | 1881-1882 |
| Verbouwd in | 1915 |
| Openingsdatum | 1 december 1912 |
| Gesloten | Nee |
| Wikidata ID (Q-nummer) | Q123130626 |
| Info | Waarde |
|---|---|
| Afbeelding | Exterieur van Centraal Theater, Bestanddeelnr 917-4223.jpg |
| Postcode: | Geen postcode beschikbaar |
| Openingsdatum: | 1 dec 1912 |
| Op de kaart: | Ga naar kaart... |
| Wikimedia Commons: | Galerie (Wikimedia Commons) |
| Gelegen in: | Amsterdam (Q9899) |
Bekijk deze en meer informatie op de website van Wikidata, of lees de pagina <span_class= "error">Fout:_er_is_geen_lokale_variabele_“wp_paginatitel”_ingesteld. Fout: er is geen lokale variabele “wp_paginatitel” ingesteld. op Wikipedia.
Informatie
- 1912 - 1915: Theater Panopticum
- 1915 - 1965: Centraal Theater
- Openingsvoorstelling: Groote Openings Voorstelling (verspreid over enkele avonden) met optredens van: Suzanne Desgraves, Etoile de Paris (eerste optreden hier ter stede), magic comedy act; Henriëtte Lefèvre, La reine du diabolo; Les Berio, Scène musicale; ‘Bioscope’-beelden uit de fabrieken Gaumont, Eclair, Eclipse, Messter, Bison, Vitagraph, Edison, Pasquali; hoofdfilm: Het spel is uit (Een schets uit de bankierswereld in 2 afdeelingen); groot orkest o.l.v. dirigent Danny Ruynemann.
- Verbouwing: 1915: Verbreding toneelopening; inrichting zijloges; afscheiding tussen promenoir en zaal
- Capaciteit: 506 (1912); 582 (1915)
- Loges: De plaatsen aan de verhoogde zijkant werden ‘loge’ genoemd
- Type toneel: Ondiep lijsttoneel
- Maten toneelopening: 8 meter breed
- Soort voorstellingen: Blijspelen, cabaret, operette, kindervoorstellingen, in beginjaren ook film
- Sluiting als theater: 28 februari 1965
Geschiedenis
In 1912 werden de benedenverdieping en het souterrain van het Panopticum geheel verbouwd tot schouwburg. De loges, de klapstoelen en de foyer bevonden zich op het begane grondniveau, de theaterzaal werd in het souterrain gesitueerd. Hierdoor leek het geheel op een overdekt zwembad. Rondom de zaal bevond zich het promenoir, dat tijdens de pauze dienst deed als koffiekamer. Het theater werd ook wel ‘de kuil’ genoemd, vanwege de verdiept liggende zaal. Ondanks de beperkte ruimte telde het theater opvallend veel rangen: fauteuil, stalles, parket, parterre, loge, familieloge, frontloge en klapstoelen.
Het Centraal Theater was van 1930 tot 1946 de vaste speelplaats van het Centraal Tooneel, dat zijn naam aan het Centraal Theater ontleende. De kleine kern van het Centraal Tooneel en Centraal Tooneel N.V. werd gevormd door Tilly Lus, Mary Dresselhuys (die van 1934 tot en met 1946 met Cees Laseur getrouwd was), Rie Gilhuys en Joan Remmelts. Hierdoor kreeg het ensemble een eigen karakter en eigen gezicht.
De laatste voorstelling, op 28 februari 1965, was een optreden van de cabaretier Wim Sonneveld. De AMRO Bank, al sinds 1919 eigenaar van het gebouw, liet het kort daarop slopen voor de uitbreiding van het naastgelegen filiaal.
De foto is genomen na de brand van het ernaast gelegen Flora Theater in 1929. Fotograaf onbekend.
De zaal van het Centraal Theater, 1962. Foto: G.L.W. Oppenheim.
De zaal en foyer van het Centraal Theater te Amsterdam, z.j. Fotograaf onbekend.
Exterieur
Theodorus Sanders ontwierp in 1881 dit gebouw in neorenaissance stijl. De façade deed meer aan een bankgebouw of postkantoor denken dan aan een theater.
Premieres
Een overzicht van de voorstelling die in het Theater Panopticum in première is gebracht, voor zover geregistreerd in de Productiedatabase
Een chronologisch overzicht van de voorstellingen die in het Centraal Theater in première zijn gegaan:
Een alfabetisch overzicht van de voorstellingen die in dit theater in première zijn gegaan Category:Premieres Centraal Theater, Amsterdam
Bronnen
- Theaters in Nederland sinds de zeventiende eeuw. Redactie Bob Logger, Eric Alexander, Menso Carpentier Alting, Nico van der Krogt, Nathalie Wevers. Theater Instituut Nederland, 2007
- Productiedatabase