Antoon Coolen
Graf van de ouders van Antoon Coolen in de Zeilberg (gem. Deurne)
| Naam | Antoon Coolen |
|---|---|
| Volledige naam | Antonius Franciscus (Antoon) Coolen |
| Geboortedatum | 17 april 1897 |
| Geboorteplaats | Waalre |
| Overlijdensdatum | 9 november 1961 |
| Beroep | Auteur |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| IMDb | |
| VIAF |
Biografie
Antoon Coolen (1897 - 1961) was een Nederlands romanschrijver. Hij werd geboren in het Zuid-Limburgse Wijlre als zoon van een bierbrouwer. Zijn ouders waren allebei uit het Noord-Brabantse Peelland afkomstig en waren in 1892 in Deurne gehuwd. Coolen was de derde in een gezin met acht kinderen. Toen hij nog een baby was, verhuisde het gezin naar Zevenbergen. Vanaf 1903 woonde het gezin in Deurne, waar Coolens ouders een winkel begonnen in de huidige Kerkstraat, destijds nog een onderdeel van het Haageind. Coolen maakte daar kennis met buurman Hendrik Ouwerling, en mocht menigmaal kennis nemen van diens privé-bibliotheek. Ouwerling wordt dan ook als inspirator van Coolen genoemd. Het huis De Romein waar Ouwerling vanaf 1913 woonde werd na Ouwerlings dood (1932) een zestal jaren door Coolen bewoond. Later woonde Coolen in Waalre, waar hij in 1937 door architect H.W. Valk het huis De Kempen liet bouwen. In dit dorp maakte Coolen zich sterk voor behoud en restauratie van de oude dorpskerk.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog schreef hij ook mee aan het stuk Vrij Volk, naast Albert Helman, Maurits Dekker, Jeanne van Schaik-Willing en August Defresne. Dit stuk werd vlak na de bevrijding opgevoerd in de Stadsschouwburg Amsterdam.[1]
Coolen werd bekend met boeken als Dorp aan de rivier (geïnspireerd door het leven van Hendrik Wiegersma en diens vader), Herberg in 't Misverstand en de op waarheid gebaseerde roman De Goede Moordenaar, waarin Coolen de moord op Pietje Munsters in 1910 op een verhalende manier bracht.
Anders dan het werk van de meeste streekromanschrijvers, werd dat van Antoon Coolen door literatuurcritici veelal positief ontvangen. Hij past daarmee meer in de traditie van Streuvels, het impressionisme. De vraag of Coolen wel terecht tot de streekromanschrijvers wordt gerekend, komt herhaaldelijk terug in literatuurkringen.
Gezin
Coolen was getrouwd met Gerda de Jong (1901-1964]) en had vier zonen: Stijn (1931), Guido (1932), Felix (1933) en Peter Hendricus (1937-1947). Zijn drie oudste zonen werden respectievelijk naar voorbeelden van Coolen genoemd: Stijn Streuvels, Guido Gezelle en Felix Timmermans. De vierde zoon werd genoemd naar Hendrik Wiegersma en diens vrouw Petronella (Nel). Wiegersma en Coolen waren goed bevriend.
Begin oktober 1961 viel Coolen door onopgehelderde oorzaak uit een rijdende trein. Hij lag uren bewusteloos langs de rails en wist tenslotte een boerderij te bereiken. Coolen overleed een maand later op 64-jarige leeftijd aan de gevolgen van deze valpartij en werd begraven bij de Sint-Willibrorduskerk te Waalre.
Theater CV
Antoon Coolen heeft bijgedragen aan 14 productie(s).
Antoon Coolen heeft gewerkt in de volgende functies:
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Antoon Coolen heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
| Productie | Functie | Producent | Seizoen | Premièredatum | In regie van |
|---|---|---|---|---|---|
| Kinderen van ons volk | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Nieuw Schouwtooneel | 1933/1934 | 16 oktober 1933 | Cor Hermus |
| Kinderen van ons volk | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Nieuw Schouwtooneel | 1933/1934 | 16 oktober 1933 | Cor Hermus |
| De vier jaargetijden | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Nieuw Schouwtooneel | 1934/1935 | 11 oktober 1934 | Cor Hermus |
| De vreemdeling | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Nieuw Schouwtooneel | 1935/1936 | 26 november 1935 | Cor Hermus |
| De klokkengieter | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Nieuw Schouwtooneel | 1936/1937 | 22 februari 1937 | Cor Hermus |
| Kinderen van ons volk | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Vereenigde Haagsche Spelers | 1939/1940 | 7 juni 1940 | Jan van der Linden |
| Kinderen van ons volk | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Gezelschap Willy Steenbergen | 1942/1943 | 28 maart 1943 | |
| Kinderen van ons volk | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Willem Goossens' Volkstoneel | 1944/1945 | 14 mei 1944 | Willem Goossens |
| Heil van het rampjaar | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep 5 mei 1945 | 1944/1945 | 6 juni 1945 | August Defresne |
| Kinderen van ons volk | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Zuid Nederlandsch Tooneel | 1945/1946 | 21 oktober 1945 | |
| De vreemdeling | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Zuid-Hollands Toneel (Frans Drion jr.) | 1949/1950 | 1 september 1949 | Paul Meijer |
| De vreemdeling | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Nieuw Jeugdtoneel | 1954/1955 | 1 januari 1955 | |
| De vreemdeling | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Maskers | 1954/1955 | 1 januari 1955 | |
| De aardappeleters | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Beeldend Dans Theater Telder | 1998/1999 | 18 juli 1998 | Paula Walta |
Verfilmd
Dorp aan de rivier werd in 1958 door Fons Rademakers verfilmd (zie Dorp aan de rivier). De in 1990 uitgezonden televisieserie De Brug is op Coolens werk geïnspireerd.
Prijzen
- 1930 - C.W. van der Hoogtprijs voor Het donkere licht
- 1947 - Novelleprijsvraag CPNB voor De ontmoeting
- 1954 - Brand-van Gentprijs voor De vrouw met de zes slapers
- 1954 - Provinciale prijs voor schone kunsten voor De vrouw met de zes slapers en zijn bijdrage aan Het nieuwe Brabant
- 1958 - Cultuurprijs van de gemeente Eindhoven voor De grote voltige
- 1961 - Literatuurprijs van de gemeente Hilvarenbeek voor Stad aan de Maas
Bibliografie
- 1914 - Opinies
- 1921 - Lentebloesem, roman
- 1926 - Peerke, dat manneke
- 1926 - De rauwe grond
- 1927 - Hun grond verwaait
- 1927 - Jantje den schoenlapper en zijn Weensch kiendje
- 1928 - Kinderen van ons volk, roman
- 1929 - Het donkere licht
- 1930 - Peelwerkers
- 1931 - De goede moordenaar
- 1932 - De schoone voleinding, roman
- 1933 - Kinderen van ons volk. Spel van het land, toneelspel in vijf bedrijven naar de romans Kinderen van ons volk en De schoone voleinding, in samenwerking met Kees Spierings en Cor Hermus
- 1933 - De man met het Jan Klaassenspel
- 1934 - Zegen der goedheid. Legendenboek
- 1934 - De vier jaargetijden, toneelspel in vijf bedrijven
- 1934 - Dorp aan de rivier
- 1934 - Stijntje
- 1935 - Zoo zie je me, zoo zie je niet, in: De Gemeenschap
- 1935 - Peerke, den haas, herschreven versie van Peerke, dat manneke
- 1935 - Kerstvertellingen. Een vijftal sagen
- 1935 - De vreemdeling, toneelspel in vier bedrijven
- 1936 - Het gouden gymnasium. Herinneringen van oud-leerlingen aan het gymnasium Sint Norbertus te Heeswijk, samengesteld en ingeleid door Anton Coolen
- 1936 - De drie gebroeders
- 1936 - De weg terug, een kerstverhaal
- 1937 - Kerstmis in de Kempen
- 1938 - Zwerftochten door ons land, met P.H. de Ritter
- 1938 - De Oost-Brabanders, in: De Nederlandse Volkskarakters
- 1938 - Herberg in 't Misverstand
- 1938 - Henrik Conscience, de verteller van zijn volk, in: De Gemeenschap
- 1939 - Vertellen (Hans Christiaan Andersen) , in: De Gemeenschap
- 1939 - Onder het Diksmuider Kruis, in: De Gemeenschap
- 1939 - Franz Herwig, in: De Gemeenschap
- 1939 - Streuvels en Dickens, in: De Gemeenschap
- 1939 - Uit het kleine rijk
- 1940 - De klokkengieter, toneelspel in drie bedrijven
- 1940 - H.C. Andersen, Sprookjes, vertellingen en reisverhalen, verzameld en ingeleid door Anton Coolen
- 1941 - Sprookjes uit alle landen
- 1942 - Van de koe, die aan St. Antonius verkocht werd, en De boer en zijn kerkplavei
- 1944 - Kerstmis in de Pannenschop
- 1945 - Bevrijd Vaderland
- 1947 - De ontmoeting, novelle, boekenweekgeschenk
- 1948 - Van en over en rond de honderdjarige, M. F. van Piere 100 jaar boeken
- 1948 - Tsjechische suite
- 1949 - Onder de canadassen
- 1950 - Land en Volk van Brabant, bijdragen van Brabantse schrijvers, dichters en geleerden, verzameld en ingeleid door Anton Coolen
- 1950 - Spel van Sint Geerten Minne, openluchtspel in drie bedrijven
- 1951 - Waalres oud Willibrorduskerkje: herdenkingskapel van Brabants gesneuvelden
- 1951 - Groei van de stad, Groot Eindhoven onder zijn eersten burgemeester
- 1952 - Het meisje in den toren, sprookjesspel in drie bedrijven
- 1952 - De zeven rozen, sprookjesspel in drie bedrijven
- 1953 - De glimlach van het Gooi, rede
- 1953 - In Holland staat een huis, spel van het gezin
- 1953 - De vrouw met de zes slapers
- 1954 - Sint Cunera van Rhenen, toneelspel
- 1954 - Genoveva van Brabant, toneelspel in vier bedrijven
- 1955 - Van de breischei tot 75 gauge, het verhaal van een kousenfabriek, 1830-1955
- 1955 - Omnibus. Dorp aan de rivier, De drie gebroeders, Herberg In 't Misverstand
- 1957 - De grote voltige
- 1957 - Wegen door het land
- 1957 - De gouden webben, twee kerstverhalen
- 1958 - Mars en Venus, comedie in drie bedrijven
- 1958 - Sawitri, Oosters spel van de liefde en de dood, toneelspel in drie bedrijven
- 1960 - Stad aan de Maas
Biografie (boek)
- Antoon Coolen 1897-1961. Biografie van een schrijver. Cees Slegers, 2001. Tilburg: Stichting Zuidelijk Historisch Contact Tilburg.
Externe links
Bronnen
- ↑ "Theater in de oorlog" Vrij Nederland, 21 augustus 1993 (p.49)