Tijdlijn Enschede's Vrije Toneel: 1998 – Posters en flyers
Het werven van publiek blijft een uitdaging. De kunstenares Fenneke ten Thij draagt een steentje bij door vanaf 1998 alle posters voor EVT te maken.
Op 31 januari 1998 speelt EVT Woyzeck van Georg Büchner, een klassieker uit de Duitse toneelliteratuur over een jonge soldaat met een moeilijk leven dat niet goed afloopt. Het affiche van de opvoering door EVT is van de hand van de kunstenares Fenneke ten Thij, die sindsdien alle affiches van EVT heeft ontworpen.
Fenneke wordt bij EVT gevraagd om de PR te versterken. Ze heeft aan de AKI gestudeerd, de kunstacademie in Enschede, waar ze is opgeleid in tekenen, schilderen, grafische kunst en fotografie. Naast haar kunstenaarschap werkt ze als lerares Kunst in het middelbaar onderwijs. EVT kan zo’n creatieve persoon goed gebruiken om materiaal te ontwerpen zoals posters, flyers en programmaboekjes. Er wordt in die tijd eigenlijk maar weinig aan PR gedaan.
De kunst van theateraffiches komt eind 19e eeuw op in Parijs. Jules Chéret ontwikkelt de belangrijkste basisregels: een duidelijk beeld met heldere kleurvlakken, waarbij tekst en beeld één geheel vormen dat je in één keer in je op moet kunnen nemen. Nederland heeft in die tijd wel goede kunstenaars, maar deze laten zich niet graag met toegepaste, commerciële activiteiten in. Een eerste bescheiden bloei komt begin 20eeeuw. Regisseurs zoals Eduard Verkade – wiens opvattingen via Arend Hauer bij EVT terecht kwamen – doen serieuze pogingen om van toneel kunst te maken. Kunstenaars zoals Richard Roland Holst – die de staking in 1902 steunde waaruit EVT is voortgekomen – bepleiten toegepaste kunst: “Het affiche kan zijn de eenvoudige mededeling en het kan zijn de schreeuw. Nu weten wij allen, dat de beste mededelingen die tot ons zijn gekomen, en die het diepst zijn doorgedrongen, juist die mededelingen waren die ons op zachte wijze zijn toegevoegd.”[1] Pas vanaf de jaren ’70, als het toneel ook veelvormig en experimenteel wordt, komt het ontwerp van toneelaffiches echt tot bloei. Naast medegedeeld wordt er nu ook geschreeuwd. Vanaf de jaren ‘90 komt er een herbezinning. Het gaat weer meer om beeldspraak die op een strenge maar tevens elegantemanier wordt vormgegeven.
De stijl van Fenneke sluit hierbij goed aan. De inspiratie haalt ze uit wervende tekstjes die EVT schrijft of uit toneelteksten die ze op internet vindt. Het idee komt vaak vanzelf op in de vorm van een beeld dat passend is bij het stuk. Als er twee eenakters gespeeld worden is het moeilijker een passend beeld te vinden. “Dan geef ik het affiche meer aan de hand van de titel van het stuk vorm. Zoals bij het affiche van de huidige voorstelling, maar daar staan de letters met opzet centraal.”
De mogelijkheden zijn in de loop der tijd enorm toegenomen. Kleurenkopieën waren vroeger erg duur. Het was dan soms wel mogelijk om een foto op een gekleurd stuk papier te plakken om het toch goed op te laten vallen. Tegenwoordig geven computerprogramma’s en internet vele mogelijkheden, zoals een eindeloze hoeveelheid lettertypes.
Fenneke gebruikt vaak foto’s of beelden waar ze dan de titel over of omheen zet in een duidelijk lettertype. Onderaan staat in een eenvoudig lettertype de noodzakelijke informatie over plaats en tijd van de opvoering om het beeld rustig te houden. De foto’s zijn vaak zelf gemaakt, bijvoorbeeld als de (hoofdrol)spelers op het affiche staan. Soms gebruikt ze ook foto’s die door EVT worden aangeleverd. Ze heeft niet een duidelijke favoriet: “Meestal vind ik de meest recente poster waar ik aan gewerkt heb het mooist”. Maar haar voorkeur gaat toch wel uit naar de posters met een duidelijke foto of afbeelding ten opzichte van de posters waar vooral met tekst gewerkt is: een eenvoudige maar opvallende mededeling maar zeker geen schreeuw.
Zie de pagina van het Enschede's Vrije Toneel voor een overzicht van de andere blogs.
Bronnen
Deze blog is afkomstig van de website van Enschede's Vrije Toneel
- ↑ Mieke Rijnders (1992). R. N. Roland Holst. Stadsuitgeverij Amsterdam. p. 29.