Tijdlijn Cabaret: 1904 - Eduard Jacobs wordt gecensureerd door de overheid
Eduard Jacobs moet zijn cabaret in de Amsterdamse Quellijnstraat staken vanwege de steeds strengere zedelijkheidswetgeving
In 1904 wordt de cabaretier Eduard Jacobs (1867 - 1914) na bijna tien jaar uit zijn pand in de Amsterdamse Quellijnstraat gezet door de overheid. In het pand, waar hij in 1895 het cabaret in Nederland introduceerde, stelde Jacobs in zijn protestliederen de sociale wanorde aan de orde en daar was de overheid niet van gediend. Daardoor zagen ze zich genoodzaakt Jabobs en zijn cabaret niet langer toegang te geven tot het maken van theater op deze locatie.
In 1895 trad Jacobs voor het eerst op in de Quellijnstraat, toen nog als vervanger, maar later als vaste act. Hij zong in 'zijn' theater - vaak provocerende - liedjes en bracht daarin de sociale problemen aan het licht; iets wat de overheid liever niet had. Jacobs richtte zich vooral op de prostitutie in de Pijp, waar zijn theater ook stond, maar spotte ook met de gegoede burgerij.
- Wie missen elk moreel gevoel
- en leven in een zwijnenpoel?
- De lellen.
- En wie betalen graag de huur
- 's week'lijks aan de huisbaas in natuur?
- De lellen.
(Uit: "De lellen!")
- Men vliegt als hij slechts even zucht
- Men haalt den dokter als ie kucht
- En Grootmama vindt hem 'n plaatje
- 't Aristocraatje
(Uit: "'t Aristocraatje")
In 1904 - toen de politie steeds strenger ging optreden tegen 'alles wat de zedelijkheid en de openbare orde in gevaar bracht' - kwam ook Jacobs in de problemen, doordat er ook strenger op de naleving van de sociëteitsvoorschriften van de Quellijnstraat werd gelet. Jacobs kreeg hierdoor minder publiek en moest uiteindelijk zelfs uit het pand vertrekken op last van het verstoren van de openbare orde.
Drie jaar later - in 1907 - begint Jacobs in de Warmoesstraat een nieuw theater, maar zijn voorstellingen zijn niet meer hetzelfde: hij is de amusementskant opgegaan, waar hij zich eerder nog tegen verzette. In 1914, twee jaar na zijn laatste tournee, sterft Jacobs in zijn geboorteplaats.
Bronnen
- Ibo, Wim. Het spel en de kikkers. Profiel 8. Cabaret... wat is dat eigenlijk? Amsterdam: Meulenhoff educatief, 1974: p 12 - 19
- Kamp, J.E. van de. Mens, durf te leven! Figuren uit het Nederlandse cabaret tussen 1900 en 1940. Utrecht: A. Oosthoek's uitgeversmaatschappij NV, 1967: p 31 - 49
- Haas, Alex de. De minstreel van de mesthoop. Liedjes, leven en achtergronden van Eduard Jacobs, pionier van het Nederlandse cabaret 1867 - 1914. Amsterdam: Uitgeverij de Bezige Bij, 1958: p 28, 39 - 40, 105- 106, 147