Tijdlijn Cabaret: 1895 - Eduard Jacobs introduceert het cabaret in Nederland
Eduard Jacobs introduceert het cabaret in Nederland, in een café in de Amsterdamse Pijp
Op 19 augustus 1895 werd het Amsterdamse café 'De Kuil' dé attractie van uitgaand Amsterdam. Nederlands eerste cabaretier en protestzanger Eduard Jacobs trad op met schunnige maar opstandige liedjes.
Eduard Jacobs werd in 1868 geboren in Amsterdam, waar hij vanaf zijn dertiende een baan kreeg in een fabriek van de firma Citroen, waar gouden sieraden werden gemaakt. Hij was voorbestemd voor een loopbaan als diamant- en briljantsnijder, maar zijn ambities reikten verder dan het diamantvak. In 1890 ging hij naar Parijs, waar hij zijn inspiratie heeft opgedaan bij de zanger Aristide Bruant in Le Chat Noir.
Na zijn terugkeer uit Parijs werd er in Amsterdam een nieuwe nachtsociëteit geopend op Quellijnstraat 64, 'De Kuil'. Toen Jacobs kort na de opening een kijkje nam in 'De Kuil', bleek de vaste entertainer die nacht verstek te hebben laten gaan. Voor de aardigheid zong Jacobs een paar Franse liedjes. Het succes hiervan was zo overweldigend dat hem snel een contract werd aangeboden.
Van 1895- 1904 trad hij regelmatig op in de nachtsociëteit aan de Quellijnstraat. Zijn liedjes werden vaak 'gemeen' genoemd omdat hij over toestanden zong waar men nauwelijks over durfde te spreken in het openbaar. Jacobs sprak respectloos over hoeren, pooiers en denigreerde de rest van de mensheid.
- Wie missen elk moreel gevoel
- en leven in een zwijnenpoel?
- De lellen.
- En wie betalen graag de huur
- 's wekelijks aan de huisbaas in natuur?
- De lellen.
(Dit is een couplet uit De lellen; het lied dat de geschiedenis is ingegaan als het ruwste lied dat ooit in het openbaar in Nederland is voorgedragen.)
Het succes van Eduard in het Amsterdamse café 'De Kuil' heeft hem 'de voorbode van de nu bloeiende Nederlandse kleinkunst' gemaakt, hoewel hij ook te maken kreeg met overheidscensuur. Door een zwakke gezondheid overleed hij in 1914.
Sinds 19 augustus 1895 is het artistieke Nederlandse cabaret sterk tot ontwikkeling gekomen, mede door de grote stuwkracht van Jacobs. Historisch gezien is het tevens interessant om van zijn cabaretuitingen en zijn vakmanschap kennis te nemen, aangezien ze een duidelijk beeld geven van het leven rond het eind van de negentiende en begin van de twintigste eeuw.
Bronnen
- De Haas, Alex, De ministreel van de mesthoop. Liedjes, leven en achtergronden van Eduard Jacobs - pionier van het Nederlandse cabaret 1867- 1914. De bezige bij, Amsterdam, 1958. (plek in TIN: AM- Bio JACO)
- Blom, Paul m.m.v Hilde Scholten, Eduard Jacobs - Breek ze de nek, die oude heren!, Amsterdam, Theater Instituut Nederland, 1995. (plek in TIN: AM- Cab 431)
- J.E. van de Kamp, Mens durft te leven! Figuren uit het Nederlandse cabaret tussen 1900 en 1940. A. Oost- hoek, Utrecht, 1967. (plek in TIN: AM- Cab 113)