Sonia Gaskell: Biografie - Parijs
Eenlevenlangtheater Sonia Gaskell:
- Homepage Eenlevenlangtheater Sonia Gaskell
- Biografie
- Repertoire
- Video
- Audio
- Volgens Sonia Gaskell
- Volgens anderen
- Colofon
Parijs
Vanuit Palestina kwam Sonia Gaskell met haar man Abraham Goldensen in 1923 in Parijs aan. Hij ging daar naar de Sorbonne universiteit om zijn wiskundestudie te voltooien, zij had ook graag willen studeren om daarna schrijfster te kunnen worden. Het lukte haar echter niet om toegelaten te worden omdat al haar schoolpapieren onderweg naar Palestina gestolen waren. Om de kost te verdienen besloot ze daarom werk te zoeken als danseres. Als kind had ze balletlessen gevolgd. Samen met een vriendin vormde zij het dansduo, ‘Ariane et Arielle’ en traden ze op in cabarets, revues, nachtclubs en casino’s.
Van het verdiende geld volgde ze zoveel balletlessen als zij kon bij Ljoebov Egorova, een voormalig danseres van het Marijinski Ballet, en bij Léo Staats, balletmeester bij de Parijse Opéra. Ook zou ze incidenteel hebben meegedanst in het corps de ballet van het Ballets Russes van Serge Diaghilev. Ze werd in elk geval opgenomen in de kring van kunstenaars en choreografen rondom dit gezelschap. Velen van hen waren net als zij emigrant uit Rusland. Abraham Goldensen gaf in die tijd les aan een Hebreeuwse school en studeerde aan de Sorbonne.
De jaren in Parijs hebben Gaskell gevormd. Zij ging om met alle kunstenaars en choreografen rondom het Ballets Russes van Diaghilev, zoals Léonide Massine, David Lichine, George Balanchine en Serge Lifar en de schilders Michael Larionov, Natalia Gontcharova en André Derain, een succesvol schilder die decors voor de Ballets Russes ontworpen had. Rond 1927 verdienden Sonia Gaskell en haar vriendin wat bij door voor Derain te poseren. Het resultaat daarvan was een hele reeks portretten van Sonia Gaskell met haar vriendin als dansduo, en ook alleen. Sonia kreeg één van de schilderijen, waarop alleen zijzelf te zien, is van Derain cadeau en bewaarde het jarenlang tot zij het, uit geldgebrek, verkocht aan kunsthandelaar Paul Guillaume.
Haar zus Ida herinnert zich over deze tijd: "Hoe ze begonnen is weet ik niet, maar toen ikzelf in 1927 naar Parijs kwam (ik ging daar biologie studeren, werkte in de huishouding en zorgde voor kinderen) toen ik dus naar Parijs kwam, verdiende Sonia haar leven al met dansen. Ze hield nooit op, werkte almaar door. Dat was werkelijk fantastisch. Ze danste en trainde tegelijkertijd. Ze was altijd bezig met lessen, repetities, voorstellingen." (Geciteerd uit: Sonia Gaskell "Geloof in wat je danst" van Conrad van de Weetering en Luuk Utrecht (Zutphen 1977)
In 1936 scheidde Sonia van Abraham Goldensen. In datzelfde jaar werd ze ziek – ze kreeg tuberculose – en kon daardoor ook niet meer dansen. Na haar herstel in een santorium, dat ongeveer een jaar in beslag nam, begon Gaskell een balletstudio aan de Champs-Elysées. Tijdens het jaar in het sanatorium had ze de tijd gehad tot rust te komen en na te denken. Ze wist dat ze vanwege haar gezondheid waarschijnlijk niet meer zelf zou kunnen dansen. Lesgeven, balletten maken en groepen leiden zou echter wel kunnen. Bij Diaghilev had ze gezien dat juist de wildste experimenten alleen een kans van slagen hadden, als de dansers technisch goed geschoold waren. In het sanatorium ontdekte ze dat haar grootste talent en passie in het lesgeven lagen. Ze maakte voor haar leerlingen ook choreografieën, onder meer in 1938 voor de voorstelling Les Perses (de Perzen), uitgevoerd door studenten van de Sorbonne. Voor deze voorstelling bestudeerde ze maandenlang in Parijse musea Griekse vazen en reliëfs. De studenten wonnen er een eerste prijs mee op een internationaal concours en hebben het stuk jarenlang op het repertoire gehouden. Later, in 1950, voerde een nieuwe generatie dansers van de Sorbonne De Perzen nog eens uit in Nederland tijdens het Holland Festival.
In 1937, op de wereldtentoonstelling in Parijs, ontmoette Gaskell de Nederlandse binnenhuisarchitect Philipp Heinrich Bauchhenss. Hij was onder andere verantwoordelijk voor het interieur van het Collège Neerlandais in de Cité Universitaire van Parijs. Ze werden verliefd, maar Sonia voelde in eerste instantie niet veel voor een verhuizing naar Nederland, dat op het gebied van dans voor haar totaal oninteressant was. Bovendien vond ze dat dansers volledig beschikbaar zouden moeten zijn voor hun vak en hun leven daarom eigenlijk niet kunnen delen met iemand anders. Maar de liefde zat diep en uiteindelijk besloot ze toch - niet in de laatste plaats om het groeiende antisemitisme in Frankrijk te ontvluchten – naar Amsterdam te verhuizen, waar ze op 11 januari 1939 met Bauchhenss trouwde.