Nieuw Theater, Amsterdam
| Naam | Nieuw Theater, Amsterdam |
|---|---|
| Eerdere naam | Schouwburg De Tijdgeest |
| Plaats | Amsterdam |
| Type | Theatergebouw |
| Bouwjaar | 1879 |
| Verbouwd in | 1880 |
| Openingsdatum | 21 februari 1880 |
Informatie
Rond 1870 begon Amsterdam met stadsuitbreiding en ontstond de nieuwe wijk YY, later aangeduid als De Pijp. Hier werden in hoog tempo voornamelijk woonhuizen van soms twijfelachtige kwaliteit gebouwd, met op de begane grond ruimten voor winkels, kleine bedrijfjes en karrenloodsen.
In een van die onderstukken, Gerard Doustraat 69, werd in 1879 veilinglokaal De Tijdgeest gevestigd. In februari 1880 werd deze ruimte in gebruik genomen als Theater De Tijdgeest, in de volksmond de Bedstee genoemd. De eerste bespeler was het gezelschap van J.T.H. van der Lugt, dat bestond uit amateurs en beroepskrachten. Voorstellingen werden gegeven op zaterdag, zondag en maandag, en er was altijd 'bal na'. Het publiek hielp met het aan de kant schuiven van banken en stoelen, een orkestje nam plaats op het podium, en een van de artiesten fungeerde als dansmeester. In een recensie van 16 maart 1879 in het Nieuws van den Dag vertelt de recensent dat Van der Lugt de 1 niet kon uitspreken en het voortdurend had over de 'jiefde' - dat Mevrouw Van der Lugt-Bonda, die de jonkvrouw speelde, spoedig vervangen zou worden wegens 'een op handen zijnde blijde gebeurtenis' - en dat de lange acteur Dirk Lageman door de knieën moest om door de paleisdeur op te komen. Overigens waren meerdere acteurs van een dusdanige lengte, dat zij (vooral met hoeden op) hun aanwezigheid achter de coulissen verraadden door er bovenuit te steken.
Al in augustus 1880 veranderde de bespeling en naam van het theater: in het Nieuw Theater werden minder 'verheven' stukken gespeeld dan voorheen. In 1887 werd het theatertje gesloten en werd het een vergaderlokaal van het Leger des Heils.
Bronnen
- Theaters in Nederland sinds de zeventiende eeuw. Redactie Bob Logger, Eric Alexander, Menso Carpentier Alting, Nico van der Krogt, Nathalie Wevers. Theater Instituut Nederland, Amsterdam 2007