Canon: 1880

Louis Bouwmeester schittert als Shylock in Shakespeares De koopman van Venetië

Dankzij de vertalingen van Dr. L.A.J. Burgersdijk kan Shakespeare ook hier uitgroeien tot de meest gespeelde toneelschrijver ooit.

Louis Bouwmeester

Louis Bouwmeester sr. (1842-1925) was een telg uit het beroemde toneelgeslacht van de Rosenveldts. Het acteren werd hem met de paplepel ingegoten. Al op zesjarige leeftijd debuteerde hij in het kermisgezelschap van zijn vader. Zijn eerste grote succes kwam in 1862 toen hij zes keer door het publiek werd teruggeroepen, na een invalbeurt in een van de theatertjes in de Amsterdamse Amstelstraat. In 1879 werd hij gecontracteerd door het Nederlandsch Tooneel, dat de Stadsschouwburg op het Leidseplein bespeelde en dat in de jaren daarna uit zou groeien tot het belangrijkste toneelgezelschap van Nederland. Een van de eerste grote rollen die hij te spelen kreeg, was die van Romeo in Shakespeares Romeo en Julia.

Kennismaking met de ‘echte’ Shakespeare

Het werk van William Shakespeare (1564-1616) was tot op dat moment bij het Nederlandse publiek nog tamelijk onbekend. Pas kort daarvoor waren er voor het eerst goede vertalingen van zijn stukken beschikbaar gekomen. Ze waren gemaakt door een leraar ‘Natuurlijke historie’ uit Deventer: Dr. L.A.J. Burgersdijk .

Shylock

Een jaar na Romeo en Julia volgde een voorstelling van De koopman van Venetië. Daarmee veroverde Shakespeare definitief zijn plek in het hier gespeelde repertoire. Mede dankzij Louis Bouwmeester! Hij kreeg de rol van Shylock toebedeeld en dat werd zijn grote succesrol. Bouwmeesters vertolking van deze joodse woekeraar, die afstand moet doen van zijn dochter, zijn fortuin en zijn geloof, was bloedstollend. Hij legde de nadruk niet op de komische aspecten van het stuk – door Shakespeare als komedie geschreven - maar op de tragiek van Shylock en daarmee op die van het hele Jodendom. Bouwmeester hield de rol tot het eind van zijn carrière op het repertoire en speelde hem uiteindelijk meer dan tweeduizend keer, tot in Londen, Parijs en Wenen toe. Bouwmeester speelde zijn rol daar in het Nederlands, maar hij werd dan vaak door Engelse, Franse of Oostenrijkse acteurs terzijde gestaan.

Meest gespeelde schrijver

De reputatie van William Shakespeare is sindsdien alleen maar gegroeid. Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd wordt hij als de grootste toneelschrijver ooit gezien. Hij is dan ook met voorsprong de meest gespeelde schrijver in de Nederlandse theaters. Het vaakst worden Hamlet, Macbeth, Koning Lear en Midzomernachtsdroom opgevoerd. Louis Bouwmeester leeft – in naam – nog steeds voort in de Louis d’ Or: de prijs die ieder jaar wordt uitgereikt voor de beste acteursprestatie. De Theo d’Or, vernoemd naar zijn zus, de actrice Theo Mann-Bouwmeester, wordt jaarlijks aan de beste actrice uitgereikt.

Dit is één van de canonteksten. Voor meer informatie zie: Canon van het Theater in Nederland