Decorprenten Amsterdamse Schouwburg (1664-1772)

Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Informatie

Deze serie Amsterdamse decorprenten uit de achttiende eeuw is door haar volledigheid uitzonderlijk, omdat hier alle standaarddecors getoond worden waarover de Amsterdamse Schouwburg van 1665 tot 1772 beschikte. En bovendien stonden die decors zelf ook in aanzien, zowel in de eigen tijd als later. Sommige zijn vervaardigd door nog steeds bekende schilders als Gerard de Lairesse en Cornelis Troost. Daar komt bij dat die decors niet kaal en leeg zijn weergegeven, maar dat er zich levendige of emotionele scènes in afspelen: wie de prenten bekijkt heeft de indruk aanwezig te zijn bij een hoogtepunt in een toneelvoorstelling. Die indruk wordt mede gewekt, doordat de prenten zijn voorzien van een rand die niet alleen de toneelopening toont, maar ook de voorkant van de Schouwburgzaal, compleet met publiek.

Raadplegen van de decorprenten: De collectie wordt sinds 2013 beheerd door Bijzondere Collecties van de UvA. Voor raadpleging van de collectie, zie Raadplegen TIN Collectie.

Afbeeldingen

Coulissendecor De Aloude Hofgallerij met scène uit Het huwelijk van Orondates en Statira 71146.jpg Coulissendecor Het nieuwe hofportaal met scène uit Karel de Stoute 71212.jpg

Links: Het decor De Aloude Hofgallery met een scène uit Het huwelijk van Orondates en Statira. Ingekleurde gravure, met goud gehoogd, ongesigneerd en ongedateerd. Met los bijgevoegd onderschrift; Rechts: Decor Het Nieuwe Hofportaal met een scène uit Karel de Stoute. Ingekleurde gravure, goud gehoogd, met tweede rand en onderschrift. Ongesigneerd en ongedateerd, met adres van J. Smit (‘Te Amsterdam, by J. Smit, met Privilegie’). Collectie TIN.

Coulissendecor De gestoffeerde kamer met scène uit De ontdekte schijndeugd 71183.jpg Coulissendecor De Italiaansche Straat met scène uit De Gewaande Advocaat 71194.jpg

Links: Decor De Gestoffeerde Kamer met een scène uit De ontdekte schijndeugd. Ingekleurde gravure, ongesigneerd en ongedateerd. Met los bijgevoegd onderschrift in handschrift; Rechts: Decor De Italiaansche Straat met een scène uit De gewaande advocaat. Ingekleurde gravure, goud gehoogd, met onderschirft, ongesigneerd en ongedateerd. Met adres van J. Smit (‘J. Smit Excudit’). Collectie TIN.


Amsterdamse Schouwburg 1664-1772 71191.jpg Amsterdamse Schouwburg 1664-1772 71174.jpg

Links: Decor De Hel met een scène uit Het Eeuwgetyde van den Amsteldamschen Schouwburg. Ingekleurde gravure, ongesigneerd en ongedateerd. Met los bijgevoegd onderschrift (in handschrift). Rechts: Decor Het Bosch met scène uit Het Eeuwgetijde van den Amsteldamschen Schouwburg. Ingekleurde gravure, ongesigneerd en ongedateerd. Collectie TIN.


Amsterdamse Schouwburg 1664-1772 71228.jpg Amsterdamse Schouwburg 1664-1772 71155.jpg

Links: Decor Het Zonnehof met een scène uit Het eeuwgetijde van den Amsteldamschen Schouwburg. Ingekleurde gravure, goud gehoogd, met onderschrift, ongesigneerd en ongedateerd. Met adres van J. Smit ( ‘J. Smit Excudit.’). Rechts: Decor De Berg van Parnas met een scène uit Het Eeuwgetijde van den Amsteldamschen Schouwburg. Ingekleurde gravure, ongesigneerd en ongedateerd. Collectie TIN.


Coulissendecor De Klooster Kerk met scène uit Gijsbreght van Aemstel 71199.jpg Coulissendecor De Gemeene buurt met scène uit Verliefde Brechje 71179.jpg

Links: Decor De Kloosterkerk met een scène uit Gysbreght van Aemstel. Ingekleurde gravure, goud gehoogd, ongesigneerd en ongedateerd. Met los bijgevoegd onderschrift. Rechts: Decor De Gemeene Buurt met een scène uit Het verliefde Brechje. Ingekleurde gravure, ongesigneerd en ongedateerd. Met los bijgevoegd onderschrift, in handschrift. Collectie TIN.


Coulissendecor De nieuwe tuin met scène uit De geveinsde zotheid door liefde 71215.jpg Coulissendecor De behangen kamer met scène uit De Zwetser 71148.jpg

Links: Decor De Nieuwe Tuin met een scène uit De geveinsde zotheid door liefde. Ingekleurde gravure, met goud gehoogd, ongesigneerd en ongedateerd. Met los bijgevoegd onderschrift. Rechts: Decor De Behangen Kamer met een scène uit De Zwetser. Ingekleurde gravure, ongesigneerd en ongedateerd, goud gehoogd. Collectie TIN.


Coulissendecor De Nieuwe Hofzaal met scène uit Julius Cezar en Kato 71611.jpg Amsterdamse Schouwburg 1664-1772 71029.jpg

Links: Decor De Nieuwe Hofzaal met een scène uit Julius Cezar en Cato. Ingekleurde gravure, met goud gehoogd, met onderschrift, door C. Philips naar P. Barbiers. Gesigneerd en gedateerd l.o. ‘P. Barbiers, ad vivum del. 1766.’, r.o. ‘C. Philips, Jzn. Fecit.’ Met adres van J. Smit (‘Te Amsteldam bij Johannes Smit, met Privilegie.’ Rechts: De Vorstelijke Loge in Amsterdamse Schouwburg. Ingekleurde gravure, met goud gehoogd, door Simon Fokke. Gesigneerd l.o. ‘S. Fokke ad viv. del. et fecit’, met adres van J. Smit (‘J. Smit excudit’). Met onderschrift: ‘Afbeelding der Vorstelijke Loge, opgericht in den Amsteldamschen Schouwburg, ter gelegenheid dat Hunne Doorl. en Koninkl. Hoogheden den zelven voor de eerste maal bezigtigden. Den Eersten Junij, 1768. Met Privilegie van de Wel. Ed. Groot. Achtb. Heeren Burgemeesteren.’ Collectie TIN.

Beschrijving in publicatie De Schouwburg in Beeld

De serie prenten is voor het eerst uitgebreid onderzocht en beschreven in de publicatie "De Schouwburg in beeld. Amsterdamse toneelscènes 1665-1772" (red. Wiebe Hogendoorn), 2012. In afzonderlijke hoofdstukken worden dan een voor een de prenten beschreven, chronologisch naar hun ontstaan. De indeling per beschrijving ligt min of meer vast: eerst iets over de auteur en het toneelstuk dat zich op de prent afspeelt; dan wat er te zien valt op de prent en de kunsthistorische gegevens, vervolgens een analyse van het decor; opmerkingen of waar nodig een langere beschouwing over de kostuums; zo mogelijk iets over de enscenering en het acteren; en dan, indien toepasselijk, varianten op de prent en overige gegevens.

Bronnen

  • Wiebe Hogendoorn (red.), De Schouwburg in beeld. Amsterdamse toneelscènes 1665-1772, Hes & De Graaf Publishers 2012.

Externe Links


Meer weten over de verschillende deelcollecties van de Collectie TIN? Zie: Collectie Theater Instituut Nederland