Clara Spits
| Naam | Clara Spits |
|---|---|
| Volledige naam | Clara Friedman-Spits |
| Pseudoniem | Clarissa Jacobi |
| Geboortedatum | 15 mei 1920 |
| Geboorteplaats | Amsterdam |
| Overlijdensdatum | 4 september 1998 |
| Overlijdensplaats | Kaapstad |
| Beroep | Danseres, Auteur |
| Discipline | Dans |
Biografie
Clara Spits, voornamelijk bekend onder haar schrijverspseudoniem Clarissa Jacobi, werd op 15 mei 1920 geboren in Amsterdam in een Joods gezin van eenvoudig komaf. In de autobiografische roman de Waterlanders (1977) beschrijft Clara haar jeugd als Joods meisje wonende in Amsterdam. Clara, zo komt uit de roman naar voren, is een eigenwijs en eenkennig meisje met een passie voor dansen.
Clara danst in de periode voor de oorlog bij verschillende dansgezelschappen, waaronder Het Joodsche Kleinkunst-Ensemble en Tip-Top Theater, Amsterdam. Hier danst ze onder andere een solo in de voorstelling De Czardasvorstin (1942). Ook geeft ze dansles aan een balletklasje bij haar in de buurt. Onder toenemende druk van de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog mag Clara als joodse vrouw alleen nog dansen voor joodse toeschouwers, waarna ze al gauw genoodzaakt is te stoppen met dansen en onder te duiken. Bij het vinden van een onderduikadres en het regelen van een vals identiteitsbewijs krijgt ze onder andere hulp van vriend en collega danser Albert Mol. Clara weet de oorlog te overleven, maar haar ouders (Salie Spits en Elizabeth de Leeuw), grootouders en andere familieleden komen om in Sobibor.
Op latere leeftijd doet Clara meerdere schenkingen aan het voormalige Nederlands Instituut voor de Dans (N.I.D.). Ze schenkt tijdens haar leven onder andere één van haar kostuums, foto’s en een verzamelalbum met plaatjes van dansers aan het N.I.D.. Naar aanleiding van deze schenkingen ontstaat een correspondentie met hoofd bibliotheek Maartje Wildeman.
Clara vertelt in haar brieven aan Maartje over haar carrière als danseres. Zo blijkt uit de brieven dat Clara na de oorlog samen met danseres en model Puck Brons danste bij Morova's Danstheater. Verder geeft ze aan regelmatig model te hebben gezeten voor studenten van de Academie van Beeldende Kunsten in Amsterdam om wat geld te verdienen. Ook heeft ze een tijdje gedanst als amazone bij Circus Knie, waar ze soms wel tien shows per week speelde, zo schrijft Clara in haar briefwisseling met Maartje.
Na het verlies van haar familie wil Clara weg uit Nederland en dus besluit ze in 1947 te emigreren naar Zuid-Afrika, waar ze trouwt en kinderen krijgt. Na haar emigratie komt er een einde aan de danscarrière van Clara en focust ze zich op haar werk als auteur. Wonende in Kaapstad schrijft ze enkele boeken gebaseerd op haar ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog, waaronder de verhalenbundel Een echte Kavalsky en andere verhalen (1972). In de correspondentie met Maartje Wildeman geeft Clara aan bezig te zijn met een vervolg op de roman de Waterlanders genaamd Hollands Vrouwtje. Het boek zou ingaan op de geschiedenis van de dansschool in de Brahmsstraat die in 1939 door Hans Snoek is overgenomen. Echter is dit boek nooit gepubliceerd. Op 4 september 1998 overlijdt Clara Spits op 78 jarige leeftijd.
Theater CV
Clara Spits heeft bijgedragen aan 2 productie(s).
Clara Spits heeft gewerkt in de volgende functies:
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Clara Spits heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
| Productie | Functie | Producent | Seizoen | Premièredatum | In regie van |
|---|---|---|---|---|---|
| Czardasvorstin, cabaret Prinses | Uitvoerende | Herbert van Bloeme | 1941/1942 | 8 november 1941 | Stephen Dickson |
| De Czardâsvorstin | Uitvoerende | Het Joodsche Kleinkunst-Ensemble | 1941/1942 | 18 april 1942 | Sylvain Poons |
Bronnen
- “Clara Friedman-Spits (danseres).” Archivalia personen, 1989-1992. De Theatercollectie, 200000493.065, Bijzondere Collecties/Universiteit van Amsterdam.
Notitie: uit dit archief is voor deze biografie gebruik gemaakt van de brieven van Clara Friedman-Spits aan Maartje Wildeman met de dateringen: 04 april 1989, 26 september 1989, 12 maart 1990, 12 april 1991.
- "Clara Spits - Clarissa Jacobi, de onkbekende overlevende". Joodsamsterdam. Geraadpleegd 14 oktober 2024.
- “Clara Spits.” Registratie atke, 15 mei 1920. Indexen/Archiefkaarten, archiefnummer: 30238, inventarisnummer: 768. Gemeente Amsterdam Stadsarchief.
- "Clara Spits/Clarissa Jacobi". Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Geraadpleegd 14 oktober 2024.
- "Het joodsche weekblad: Uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam". Delpher. Geraadpleegd 14 oktober 2024.