Fransche Schouwburg aan de Erwtenmarkt, Amsterdam
| Naam | Fransche Schouwburg aan de Erwtenmarkt, Amsterdam |
|---|---|
| Latere naam | De Kleine Komedie, Amsterdam |
| Opgericht | 1788 |
| Plaats | Amsterdam |
| Type | Theatergebouw |
| Architect | Abraham van der Hart |
| Bouwjaar | 1788 |
| Verbouwd in | 1948 |
| Gesloten | Nee |
Naamsgeschiedenis
- 1788 - 1854: Théâtre sur l'Erwtenmarkt, ook wel Fransche Schouwburg aan de Erwtenmarkt of Fransche Comedie
- 1854 - 1855: Neues Deutsches Theater
- 1855: Schotse Zendingskerk
- 1880 - 1885: Collegezaal van de Vrije Universiteit
- 1886 - 1908: incidentele cabaret- en revuevoorstellingen
- 1908 - 1935: Salvatori
- 1942 - 1945: Fietsenstalling
- 1948 - heden: De Kleine Komedie
Informatie
Naam: Théâtre Français sur l'Erwtenmarkt, ook wel: Fransche Schouwburg aan de Erwtenmarkt, Amsterdam of Fransche Comedie (1786-1854)
De zaal kon plaats bieden aan 605 toeschouwers. Na de verbouwing en heropening als theater in 1948 werd de capaciteit van het theater teruggebracht tot ongeveer 500 plaatsen.
Geschiedenis
De schouwburg werd in 1786 gebouwd in opdracht van het Collège dramatique et lyrique, met het doel om Franse opera’s op te voeren die in de Stadsschouwburg van Amsterdam geen toegang kregen. De voorstellingen van het "Théâtre Français" oftewel de "Fransche Schouwburg" waren in het begin dan ook besloten, en alleen te zien voor leden van de sociëteit – een eis van de regenten van de Stadsschouwburg, die beducht waren voor concurrentie en leegloop van hun zaal. Zelf wilden zij geen opera's programmeren in de Stadsschouwburg, omdat die door de hogere kosten (de zangers, het orkest) minder op zouden brengen dan de toneelstukken die er te zien waren. Voor de regenten was een batig saldo van de voorstellingen heel belangrijk - de opbrengsten van de schouwburg vloeiden immers naar de "godshuizen": het Burgerweeshuis en het Oudemannenhuis, en zij moesten er voor zorgen dat de winst die de schouwburg maakte daarvoor hoog genoeg was.
Na de Franse revolutie en de vestiging van de Bataafse republiek in Nederland waren de voorstellingen voor iedereen toegankelijk en brak er een periode van ongekende bloei aan voor de Franse Schouwburg. Tot 1854 werden vele Franse opera’s en toneelstukken opgevoerd, in het Frans gezongen en gesproken.
Het gebouw van de Fransche Schouwburg is nog steeds in gebruik als theater. Voor de geschiedenis na 1854, zie De Kleine Komedie, Amsterdam
Links: De Fransche Schouwburg aan de Erwtenmarkt (nu: Amstel) in Amsterdam. Ets en Aquatint door A. Lutz, 1825. Rechts: Madame Grassini zingt in de opera "La mort de Cleopatra" in het Théâtre Francais, 26 februari 1807. Pen en aquarel door Christiaan Andriessen, 1807. Collectie TIN.
Premières Fransche Schouwburg aan de Erwtenmarkt
Een chronologisch overzicht van de voorstellingen die in de Fransche Schouwburg een de Erwtenmarkt, Amsterdam in première zijn gegaan:
Een alfabetisch overzicht van de premières, die hebben plaatsgevonden in de Fransche Schouwburg aan de Erwtenmarkt, Amsterdam voor zover geregistreerd in de Productiedatabase: voorstellingen
Premières Théâtre Français, Amsterdam
Een chronologisch overzicht van de voorstellingen die in het Théâtre Français, Amsterdam in première zijn gegaan:
Een alfabetisch overzicht van de premières, die hebben plaatsgevonden in het Théâtre Français, Amsterdam voor zover geregistreerd in de Productiedatabase: voorstellingen
Externe links
Computermodel van de Fransche Schouwburg in 3d
Bronnen
- Productiedatabase
- Theaters in Nederland sinds de zeventiende eeuw. Redactie Bob Logger, Eric Alexander, Menso Carpentier Alting, Nico van der Krogt, Nathalie Wevers. Theater Instituut Nederland, 2007
- S.A.M. Bottenheim, De opera in Nederland, Leiden 1983