Deventer Schouwburg (1874-1952), Deventer
| Naam | Deventer Schouwburg (1874-1952), Deventer |
|---|---|
| Eerdere naam | Comediezaal Van Eede, Deventer |
| Latere naam | Deventer Schouwburg (1954-1996), Deventer |
| Plaats | Deventer |
| Type | Theatergebouw |
| Verbouwd in | 1874 |
| Openingsdatum | 28 januari 1875 |
| Openingsvoorstelling | Concert door het muziekgenootschap ‘unis par les sons de la musique’ |
| Gesloten | Nee |
Informatie
- Naam: Deventer Schouwburg
- Adres: Grote Kerkhof 1
- Oorspronkelijk gebouwd als: Comediezaal Van Eede
- Verbouwd tot theater: 1874
- Architect: W.C. Metzelaar, gemeentearchitect
- Opdrachtgever: Deventer Schouwburg Vereeniging
- Opening: 28 januari 1875
- Openingsvoorstelling: Concert door het muziekgenootschap ‘unis par les sons de la musique’
Verbouwing:
- 1880: Plaatsing luifel boven ingang
- 1883: Plaatsing van twee lichtramen in zijmuur aan kant van binnenplaats van het Raadhuis
- 1887: Grote verbouwing, waarbij met hergebruik van de oude stenen een nieuw ontwerp op de oude grondvesten wordt verwezenlijkt. De zaal wordt verbouwd en verhoogd en krijgt een tribune; het toneelgebouw wordt afgebroken en herbouwd; buffet en privaten verbouwd; achter de zaal komt een conciërgewoning
- 1898: Cafépui verbouwd, markies aangebracht
- Architect: 1887: G. te Riele
- Balkons: 1
- Type toneel: Lijsttoneel
- Maten toneel: 9 meter breed, 12,5 meter diep, 7,2 meter hoog
- Orkestbak: Ja
- Soort voorstellingen: Toneel, dans, operette, concerten
- Sluiting als theater: 1952
Geschiedenis
In 1870 kwamen de gebouwen van Van Eede – het sociëteitsgebouw en de Comediezaal (zie Comediezaal Van Eede, Deventer) – in bezit van de Deventer Schouwburg Vereeniging, die tevens enkele daarachter gelegen panden aan de Polstraat verwierf. Toen in dat jaar besloten werd tot verbetering van Van Eedes Comediezaal kwam men op het idee van een driehoeksruil van panden tussen de gemeente, de Schouwburg Vereeniging en Sociëteit ‘De Hereeniging’ (voorheen de Groote Sociëteit). Zo verkreeg de Schouwburg Vereeniging het sociëteitsgebouw ten behoeve van een nieuwe entree en een foyer voor het theater, kwam de gemeente in het bezit van twee panden aan de Polstraat (voorheen eigendom van de Schouwburg Vereeniging), en vond ‘De Hereeniging’ nieuw onderdak elders in de stad.
Al kort na de verbouwing van de schouwburgzaal waren er klachten: er werd gesproken van een onmogelijk toneel, slechte akoestiek en gebrek aan allure. Al een paar jaar na de opening vonden er dan ook verschillende verbouwingen plaats. Na de uiteindelijke sloop (in 1952-1953) kwam op dezelfde plaats een geheel nieuw theatergebouw. Zie: Deventer Schouwburg (1954-1996), Deventer.
Interieur
Het houtwerk was van vuren, (Amerikaans) grenen en eikenhout. Voor de tribune en de twee rangen werden ijzeren balken en pilaren gebruikt. De lambrisering in de publieksruimtes was versierd met gebeeldhouwde ornamenten en figuren. Het stucwerk in de zaal was uitgevoerd in Louis XV-stijl. De ramen en deuren waren groen, kozijnen en lijsten gebroken wit, de afvoerbuizen donkergrijs en het ijzerwerk zwart. De zitbanken van de tribune waren gevernist in de kleur van eikenhout.
Volgens de Deventer Courant van 5 februari 1875 heeft de inwijding van de nieuwe Schouwburgzaal volgens het bepaalde programma plaatsgehad: ‘Alleen de bediening van het buffet was een dissonant in eene zuivere harmonie. Hier heerschte een Babylonische verwarring. De kastelein en zijne vrouw waren al spoedig geheel perplex en vertoonden het beeld van Marius op de puinhopen van Carthago. De Directeurs der Sociëteit moesten nu zelven voor buffetbedienden spelen; het publiek, eindelijk ongeduldig, trachtte zich zelf te helpen, viel op de comestibles, als op een andere kraton, aan en nam en pakte en greep wat maar te krijgen en te vatten was. ’t Was een tooneel, het penseel van een Jan Steen waardig. Hoe de rekening is uitgekomen, mag Joost weten, doch zeker heeft de kas er geen voordeel bij gehad.’
Premières
Een alfabetisch overzicht van de voorstellingen die in deze schouwburg in première zijn gebracht, voor zover geregistreerd in de Productiedatabase
Bronnen
- Theaters in Nederland sinds de zeventiende eeuw. Redactie Bob Logger, Eric Alexander, Menso Carpentier Alting, Nico van der Krogt, Nathalie Wevers. Theater Instituut Nederland, 2007