Albert Hahn
_-_zelfportret.jpg)
Albert Hahn, zelfportret.
| Naam | Albert Hahn |
|---|---|
| Volledige naam | Albert Pieter Hahn |
| Geboortedatum | Groningen, 17 maart 1877 |
| Overlijdensdatum | Watergraafsmeer, 3 augustus 1918 |
| Beroep | Tekenaar, Boekbandontwerper |
Biografie
Albert Hahn was een Nederlands politiek tekenaar en boekbandontwerper. Hij was een bevlogen socialist en bovendien anti-militaristisch. Deze combinatie vormde de geboren 'Stadjer' tot een politiek tekenaar over wie heel Nederland een mening had. Bestuurders ergerden zich wild aan zijn prenten, maar arbeiders en lezers van de socialistische krant Het Volk liepen met hem weg.
Hij streed tegen onderdrukking en onrecht met de politieke prent als wapen. Albert Hahn heeft in zijn betrekkelijk korte leven heel veel van die politieke prenten gemaakt. Een aantal van die prenten, zoals over de spoorwegstakingen van 1903 en van Abraham Kuyper, treft men nog regelmatig in geschiedenisboeken aan.
Theater CV
Van deze persoon is geen enkele bijdrage aan een theater- of dansproductie geregistreerd op de TheaterEncyclopedieOm dit te verbeteren, vult u op de betreffende pagina('s) over theater- of dansproducties de bijdragen van deze persoon aan..
Jeugd
Albert Hahn werd geboren op de Radebinnensingel 8a in Groningen, als oudste van twee broers en twee zusters. Zijn vader, Gerardus Henderikus Hahn, was glasschilder, lijstenmaker en decorateur van uithangborden. Het gezin had het bepaald niet breed. Er heerste, zoals Hahn het zelf later in een interview noemde "fatsoenlijke armoede". Albert had een zwakke gezondheid. Toen hij negen jaar oud was kreeg hij tuberculose in een ruggenwervel, waardoor hij de lagere school niet kon afmaken.
Hahns vader had een afkeer van burgerlijkheid en was "verwoed antiklerikaal", een "eigenschap" die de zoon volgens eigen zeggen van zijn vader heeft meegekregen. Zijn moeder, Johanna Christina Rentjes, was doopsgezind. Zijn broers Gerard en Piet, resp. typograaf en meubelmaker, traden ook tot de arbeidersbeweging toe. Zijn zusters Aleida en Margot zijn evenals zijn moeder tot de Doopsgezinde Gemeente toegetreden.
Als twaalfjarige kwam Albert in de leer bij zijn vader en een paar jaar later werd hij toegelaten tot de Academie Minerva, de tekenacademie in Groningen. Een medeleerling van hem was Cornelis Jetses. Hij moest deze opleiding echter onderbreken omdat hij bijna twee jaar in het ziekenhuis lag. Hij maakt er veel portretten van artsen en verpleegsters en van familieleden daarvan. Op 17-jarige leeftijd kan hij terugkeren naar de Academie Minerva. Hij maakt onder andere kennis met het werk van Vincent van Gogh, op de tentoonstelling van diens werk in februari 1896 in Groningen. Hoezeer hij daardoor gegrepen werd blijkt uit een beschrijving die hij er later van gegeven heeft in een artikel in De Socialistische Gids.
Hahns talenten bleken toen hij in 1895 en 1896 als hoogste onderscheiding drie zilveren medailles kreeg voor hand- en naakttekenen en decoratie.
Eind 1896 zette Albert Hahn zijn opleiding voort aan de Rijksschool voor Kunstnijverheid Amsterdam. Van 1898 tot 1901 volgt hij ook avondlessen aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten bij prof. August Allebé.
Gegrepen door het socialisme
In 1900 werd Albert Hahn gegrepen door het socialisme. Hij werd lid van de Sociaal Democratische Arbeiderspartij(SDAP) en voelde sterk de behoefte voor de arbeider op te komen. Hij had inmiddels zijn akte tekenen behaald, en was leraar decoratief tekenen geworden aan een ambachtsschool.
Hahn werkte mee aan een onderzoek naar de woningtoestand in Amsterdam, waarvan in 1901 een rapport verscheen in de vorm van een boekje van ca. 100 pagina's met de titel Krotten en Sloppen, met tekeningen van Hahn. Het waren nog geen politieke prenten, maar wel directe weergaven van de afschuwelijke werkelijkheid die hij in de sloppen en stegen van Amsterdam aantrof.
Toen Het Volk in 1902 een prijsvraag uitschreef om een tekenaar te vinden voor een wekelijkse politieke prent in het zondagsbijvoegsel Het Zondagsblad won hij en kreeg hij een vast dienstverband. Daarmee nam zijn leven een beslissende wending. Hij moest zich als een journalist in het dagelijkse nieuws uit binnen- en buitenland verdiepen. Zijn nieuwe dienstverband betekende ook een politieke keuze. Zijn tekeningen in De Zondagskrant en later in het politiek-satirische weekblad De Notenkraker getuigden op felle en emotionele wijze van die keuze. Zijn prent over de spoorwegstaking van 1903 (hiernaast afgebeeld) werd een van de bekendste in Nederland.
Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak gingen Hahns tekeningen maandenlang uitsluitend over die oorlog, vernietiging en moorden.
Zijn tekeningen konden somber en sarcastisch zijn, zelf werd Albert Hahn gezien als een bescheiden man vol levenslust. Hij was veel ziek, maar toch opgewekt.
Hij wordt beschreven als een blijmoedig en gelukkig mens met een harmonieus gezinsleven. Hahn leefde met een - toen nog niet - gescheiden vrouw met twee kinderen, trouwde later met haar en kreeg twee dochters.
Hij stierf in 1918 aan een tbc-aanval en werd begraven op de Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam. Veel tekeningen zijn bewaard gebleven. Alleen al in het Nederlands Persmuseum in Amsterdam zijn er meer dan 2000 te zien.
Boeken over Albert Hahn
- In de Elsevier Bibelotreeks is het boekje Het Beste van Albert Hahn verschenen.
- Koos van Weringh - Albert Hahn; tekenen om te ontmaskeren
uitg. Arbeiderspers, Amsterdam 1969, 1975, 1983 - Marien van der Heijden - Albert Hahn - Thomas Rap, Amsterdam 1993. ISBN 90 6005 383 4
Externe links
- Biografie van Albert Hahn uit het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis]]
- Foto van het graf van Albert Hahn.
Bronnen