Sophocles
Foto: wikimedia commons
| Naam | Sophocles |
| Geboren | 496 v.Chr. |
| Colonus, Athene | |
| Overleden | 406 v. Chr. |
| Beroep | Schrijver |
| IMDb-profiel | |
| VIAF-profiel |
Sophokles was een van de drie grote Attische tragedie dichters/toneelschrijvers.
Biografie
Sophokles (496 v.Chr. - 406 v.Chr.) werd geboren als zoon van een rijke wapensmid. De jonge Sophokles kreeg een verzorgde opvoeding, zowel op sportief als op artistiek vlak.
In 480 kreeg hij, als jongen van 16, de leiding van en trad op als steruitvoerder bij een overwinningsfeest na de Slag bij Salamis, volgens de legende onder het goedkeurend oog van Aeschylus, die een der gehuldigden was, terwijl intussen enkele kilometers verder op het eiland Salamis Euripides geboren werd.
Sophokles droeg blijkbaar zijn literair talent over op zijn nakomelingen. Zijn zoon Iophon was óók treurspeldichter evenals een (buitenechtelijke) kleinzoon Sophokles “de Jongere”, die openlijk zijn volle sympathie genoot.
In 468 v.Chr. nam hij voor het eerst deel aan de Dionysia, in totaal heeft hij 30 maal deelgenomen (aangezien hij 120 stukken heeft geschreven en elke inzending uit vier stukken bestond). In die lange carrière zou hij 18 maal de 1e prijs behalen (in 458 ging de 1e prijs voor de laatste maal naar Aeschylos, en in 455 werd Euripides voor de eerste maal geselecteerd). Hij was de lievelingsauteur van het Atheense publiek. Zijn werk wordt gekenmerkt door een grote natuurlijkheid en vertoont minder pathos dan de stukken van Aeschylos en Euripides. Bij Sophokles staat de mens als individu meer centraal. Hij is verantwoordelijk voor zijn eigen keuzes. Soms wordt hij misleid en komt het inzicht te laat. Vaak werkt de auteur ook met contrasterende personages.
Theater/Dans
Een chronologisch en daaronder een alfabetisch overzicht van de voorstellingen die in première zijn gebracht, c.q. die in Nederland te zien zijn geweest en waarbij hij geregistreerd werd in de Productiedatabase als auteur
- Het alfabetisch overzicht van deze voorstellingen
Sophokles behoorde tot de hoogste kringen in Athene. Samen met o.a. Herodotos (schrijver-historicus), Anaxagoras (filosoof), Hippodamos (architect),Phidias (beeldhouwer) maakte hij deel uit van de artistieke en intellectuele kring rond Perikles.
Hij bekleedde een paar hoge politieke en militaire functies:
- in 443/442 was hij Hellenotamias (één van de tien beheerders van de Delisch-Attische Bondskas);
- in 441 kreeg hij samen met Perikles het opperbevel in een militaire campagne tegen Samos (een "beloning" voor zijn Antigone, beweerden zijn rivalen);
- in de periode 425-420 bekleedde hij religieuze functies: o.a. als priester van Asklepios stelde hij zijn huis ter beschikking van de eredienst, in afwachting van de voltooiing van het nieuwe heiligdom voor Asklepios. Hij componeerde ook een cultus-lied ter ere van Asklepios;
- in 413, tijdens de bestuurlijke crisis die was ontstaan na de Atheense nederlaag in Sicilië werd hij aangesteld als próboulos met bijzondere regeringsvolmachten.
Het grootste deel van zijn oeuvre kwam tot stand tijdens de sombere oorlogsjaren van de Peloponnesische Oorlog, waarvan de actualiteit hem wel eens inspireerde. Zo kwam bijvoorbeeld zijn beroemde Oidipous tot stand na de pestepidemie die de Atheense bevolking decimeerde. In 407/6 kwam zijn allerlaatste werk tot stand, Oedipus te Kolonos (het stuk werd pas postuum uitgevoerd in 401).
Toen zijn rivaal Euripides in 406 stierf, zag men Sophokles in de rouw. Zelf overleed hij nog datzelfde jaar op de gezegende leeftijd van 90 jaar. Volgens de biografen verslikte hij zich dodelijk toen hij tijdens een banket op verzoek declameerde uit zijn lievelingsstuk, de Antigone.
Hij heeft in zijn hele carrière 120 stukken geschreven, waarvan slechts zeven bewaard zijn gebleven.
Bronnen