Martha Walden
| Naam | Martha Walden |
|---|---|
| Volledige naam | Wilhelmina Martina Rührup |
| Geboortedatum | 16 september 1891 |
| Geboorteplaats | Rotterdam |
| Overlijdensdatum | 21 oktober 1988 |
| Overlijdensplaats | Bussum |
| Beroep | Acteur |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| IMDb | |
| VIAF |
Biografie
Martha Walden (1891-1988) is een Nederlandse actrice. In 1924 begon haar internationale carrière, met gastoptredens in Salzburg en Berlijn. Inmiddels genoot Martha Walden ook bekendheid als toneelschrijfster van stukken als "O noto san" en "Der Tag bricht an", dat zij aan haar vriend Walter Rathenau had opgedragen. In 1928 beëindigde zij haar toneelcarrière en vestigde zij zich met haar tweede man in Nederlands Indië. Sinds 1948 woonde zij weer in Nederland. Haar memoires verschenen in 1986 onder de titel "Legende van een leven". (Bron Nederlands Theaterjaarboek).
Martha Walden kwam op 17-jarige leeftijd in contact met Marie van Eysden-Vink, die haar toneellessen gaf en haar voorbereidde op haar debuut bij de Nederlandsche Tooneelvereeniging. Dit vond plaats op 23 november 1908. Tot 1924 speelde zij bij diverse gezelschappen, met het Rotterdamsch Tooneel als belangrijkste. Daar leerde zij ook Louis Chrispijn sr. kennen, met wie zij in juli 1917 in het huwelijk trad en dikwijls samenwerkte.
Onder de naam Charles Stafford schreef zij, na zich in de Japanse zeden en gewoonten te hebben verdiept, het toneelspel O noto san, dat in Rotterdam bij herhaling werd opgevoerd. Zij redigeerde met Albert van Waasdijk De kleine komedie, het orgaan van het toneelgezelschap "De Rotterdammers", dat in seizoen 1923/24 bestond onder leiding van haar man en stiefzoon Louis Chrispijn jr., en maakte vervolgens internationaal carrière. Mede door haar vriendschap met Stefan Zweig en haar kennis van de Duitse taal zij is van Duitse origine - kreeg zij een gastrol aangeboden in Salzburg (maart 1924), een jaar later gevolgd door een tweede. Via Berlijn, waar zij ook op de planken stond en bovendien veel radiowerk deed, kwam zij terug naar Nederland. Zij werd gevraagd voor een Indische tournee met Henri Brondgeest en vertrok vanuit Indië naar Japan, waar zij het Japanse toneel bestudeerde en reisverslagen schreef, tot zij in 1927 weer in Nederland terugkeerde. Bij het Nieuw Rotterdamsch Tooneel o.l.v. Frits Tartaud speelde zij haar laatste rollen. Zij vertrok opnieuw naar Indië en bleef er tot de dood van haar tweede echtgenoot wonen. Vanaf 1948 woonde zij weer in Nederland. Behalve het genoemde O noto san, schreef zij Irene?!. . . Sirene!!, dat onder meer door Elly van Stekelenburg en Jan Mulder op Java werd gespeeld, het in het Duits geschreven, aan Walter Rathenau opgedragen spel Der Tag bricht an en een roman: Schandaal om Benvenuto Barrera (later heruitgegeven onder de titel Schandaal om Barrera). Piet Hein Honig bracht in 1985 haar autobiografie uit onder de titel "Legende van een leven".
Theater CV
Martha Walden heeft bijgedragen aan 85 productie(s).
Martha Walden heeft gewerkt in de volgende functies:
- BeeldtAf - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Vertaling - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Martha Walden heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Trivia
Gehuwd met Louis Chrispijn sr. (overleden op 1-11-1926) op 11-7-1918. Gehuwd met P.W. Holl op 10-12-1929.
Bronnen
- Productiedatabase
- Acteurs- en Kleinkunstenaars-Lexicon van Piet Hein Honig, 1984