Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


MarcellusEmants.jpg


Marcellus Emants (lithografie van Theo Kerstel naar een tekening van Hendrik Haverman), 1897

NaamMarcellus Emants
Geboortedatum12 augustus 1848
Geboorteplaats Voorburg
Overlijdensdatum14 oktober 1923
Overlijdensplaats Baden
BeroepAuteur
Externe databases:
DBNL
VIAF
Marcellus Emants (1848– 1923) was een Nederlands schrijver. Hij is een van de weinige voorbeelden van het naturalisme in de Nederlandse letterkunde en wordt gezien als voorloper van de Tachtigers]. Zijn bekendste roman is Een nagelaten bekentenis uit 1894.


Marcellus Emants heeft bijgedragen aan 28 productie(s).

Marcellus Emants heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Marcellus Emants heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Een gevangen vogel Auteur (schrijver libretto, scenario) Vereenigde Rotterdamsche Tooneelisten 1876/1877 19 december 1876
Jonge harten Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1888/1889 7 november 1888
Haar zuster Auteur (schrijver libretto, scenario) Blaaser en Bigot Kreukniet 1889/1890 24 maart 1890
Fatsoen Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap van Tivoli Schouwburg 1890/1891 18 oktober 1890
Jonge harten Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschappen C.P.T. Bigot 1893/1894 29 oktober 1893
Jonge harten Auteur (schrijver libretto, scenario) De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) 1893/1894 9 november 1893 Louis Chrispijn sr.
Artiest Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap van Tivoli Schouwburg 1893/1894 13 maart 1894
Artiest Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1893/1894 13 maart 1894
Jonge harten Auteur (schrijver libretto, scenario) Amsterdamsch Tooneelgezelschap o.l.v. S.I. Samson jr. 1894/1895 2 september 1894
Onder ons Auteur (schrijver libretto, scenario) De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) 1895/1896 12 december 1895 Louis Chrispijn sr.
Onder ons Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap van Tivoli Schouwburg 1895/1896 2 februari 1896
Een kriezis Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1897/1898 20 april 1898 Louis Chrispijn sr.
Een nieuwe leus Auteur (schrijver libretto, scenario) De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) 1900/1901 18 september 1901
Domheidsmacht Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1903/1904 5 maart 1904 Louis Chrispijn sr.
In de praktijk Auteur (schrijver libretto, scenario) De Nederlandsche Tooneelvereeniging (1893-1912) 1905/1906 2 september 1905 Mari J. Ternooy Apèl
Fantazie Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1907/1908 23 oktober 1907 Willem Petrus de Leur
Geuren Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Het Rotterdamsch Tooneelgezelschap 1909/1910 10 november 1909 Louis Moor
Onder ons Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Het Tooneel 1915/1916 14 april 1916
Door de praatjes Auteur (schrijver libretto, scenario) Die Haghespelers (1913-1917) 1916/1917 18 november 1916 Hermann Schwab
Minnebrieven Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Het Tooneel 1916/1917 4 mei 1917 Willem Royaards
Domheidsmacht Auteur (schrijver libretto, scenario) NV Het Rotterdamsch Tooneel (1916-1923) 1917/1918 12 februari 1918 Louis Chrispijn sr.
Geuren Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Het Hofstad Tooneel 1919/1920 14 februari 1920 Henri Brondgeest
Een nieuwe leus Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel 1923/1924 3 februari 1924 Hermann Schwab
Domheidsmacht Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep Het Masker (1933-1947) 1941/1942 17 januari 1942 Cruys Voorbergh
Een positie Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep Centrum 1977/1978 30 november 1977 Jacques Commandeur
Moord, een bekentenis Auteur (schrijver libretto, scenario) WinterBos B.V. 30 september 2000 Anny van Hoof
Moord, een bekentenis Auteur (schrijver libretto, scenario) WinterBos B.V. 2000/2001 30 september 2000 Anny van Hoof
Een nagelaten bekentenis Auteur (schrijver libretto, scenario) Het Nationale Toneel 2000/2001 4 november 2000 Frans Strijards

Leven en werk

Afkomstig uit een geslacht van magistraten geeft Emants gehoor aan de wens van zijn vader en studeert rechten. Hij behaalt goede resultaten maar zijn hart ligt bij de kunsten. Hij kan aanvankelijk niet kiezen tussen de muziek (cello), de tekenkunst, het toneel en de literatuur. Het Leidse studentenmilieu mijdt hij, en met enkele Haagse vrienden vormt hij de literaire kring Quatuor. In hun tijdschrift verschijnen zijn eerste publicaties.

Door de dood van zijn vader wordt hij financieel onafhankelijk. Hij breekt zijn studie af en gaat reizen. In de Alpen blijkt hij zich veel beter te voelen dan in het laagland en hij zal dan ook jaarlijks een bergreis maken. In Spar en hulst, de opvolger van Quatuor, schrijft hij in 1872 een essay Bergkristal van Oberammergau over de Passiespelen die hij had bijgewoond. Zelf is hij verbaasd over de aandacht die het trekt. Hij blijft reizen en ontwikkelt het genre van "reisverhaal dat veel meer is dan een reisverhaal" (Busken Huet).

Emants blijft buiten de stroming van de Tachtigers. Hij deelt hun visie op de autonomie van de kunst, maar voelt zich niet aangetrokken tot hun uitbundige taalgebruik. "Ik heb altijd willen hebben, dat, als ik een boek las, ik zoo min mogelijk van de woorden merkte."[1] Door Willem Kloos wordt hij desondanks "De Johannes Baptista der moderne literatuur" genoemd [2].

Emants bewaart een sobere stijl bij een vanuit zijn idealisme beredeneerde pessimistische inhoud. Zijn voorbeelden zijn Émile Zola, Hippolyte Taine en Ivan Toergenjev. Met de laatste twee staat hij in correspondentie.

Emants is vicevoorzitter van de 'Vereniging tot vereenvoudiging van onze spelling', en schrijft de roman Een nagelaten bekentenis "ongeveer volgens Roeland Anthonie Kollewijn|Kollewijn". Hij heeft ook zitting in een staatscommissie voor hervorming van de Nederlandse spelling, die echter niet slaagt. Ruim na zijn dood zal minister Henri Marchant deze voorstellen alsnog grotendeels invoeren.

In de jaren van de Eerste Wereldoorlog voelt hij zich in Nederland opgesloten. Als de vrede daar is treft hij voorbereidingen om zich in Zwitserland te vestigen. Op 2 maart 1920 verlaat hij definitief Den Haag. In Zwitserland verblijft hij beurtelings in hotels, kuuroorden en sanatoria. Vrijwel direct krijgt hij gordelroos, gevolgd door enkele beroertes. Hij sterft in het Grand Hôtel van Baden en wordt op 20 oktober 1923 in Den Haag op de Algemene Begraafplaats ter aarde besteld.

Familie

Hij trouwt in 1873 met Christina Magdalena Prins, een verre nicht, die al in 1875 overlijdt. Hij hertrouwt op 10 juni 1880 met Eva Verniers van der Loef, die in 1887 een roman publiceert onder het pseudoniem Nessuno: Jonkheer Beemsen. In 1900 sterft ze. Op 5 juli 1904 huwt hij met de Duitse actrice Jenny Kuhn. Samen krijgen zij een dochter, Eva Clara Jenny, die zich later Lilith noemt, naar het gelijknamige verhalende gedicht van haar vader uit 1879.

Bibliografie

  • Juliaan de Afvallige (1874)
  • Op reis door Zweden (1877)
  • Een drietal novellen (1879)
  • Lilith (1879)
  • Jong Holland (1881)
  • Godenschemering (1883, bewerkt in 1910)
  • Véleda (1883)
  • Langs den Nijl (1884)
  • Goudakker's illusiën (1885)
  • Uit Spanje (1886)
  • Adolf van Gelre (1888)
  • Jonge harten (1888)
  • Juffrouw Lina (1888)
  • Fatsoen (1890)
  • Haar zuster (1890)
  • Dood (1892)
  • Lichte kost (1892)
  • Een nagelaten bekentenis (1894)
  • Hij (1894)
  • Onder ons (1894)
  • Artiest (1895)
  • Een kriezis (1897)
  • Loevesteijn (1898)
  • Op zee (1899)
  • Vijftig (1899)
  • Inwijding (1901)
  • Een nieuwe leus (1902)
  • In de praktijk (1903)
  • Waan (1905)
  • Loki (1906)
  • Domheidsmacht (1907)
  • Liefdeleven (1916)
  • Om de mensen (1917)
  • Mensen (1920)
  • Geuren (1924)

Bronnen en literatuur

Externe link

Trivia

  • Gehuwd met Christina Magdalena Guilelmina Prins (overleden in 1875) op 30-01-1873 te Arnhem.
  • Gehuwd met Eva Verniers van der Loeff (overleden in 1900) op10-6-1880.
  • Gehuwd met Jenny Kühn op 05-07-1904.

Bronnen


  1. E. d'Oliveira: De mannen van '80 aan het woord. Een onderzoek naar enkele beginselen van de 'Nieuwe Gids'-school. Amsterdam, 1920.
  2. De Nieuwe Gids, 1888