Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Lucifer - Joost van den Vondel

(Aantal:0)
Lucifer1.jpg

TitelLucifer
AuteurJoost van den Vondel
DisciplineToneel
Wereldpremière op2 februari 1654
Wereldpremière teAmsterdam
Bekijk alleop deze pagina!

Synopsis

Het toneelstuk Lucifer kent vijf bedrijven en handelt over de ondergang van de opstandige engelen en de zondeval van de mens.

De engel Apollion wordt door Lucifer naar de aarde gestuurd om zich op de hoogte te stellen van het leven in het paradijs. Daar leven Adam en Eva hun paradijselijke leven, een leven dat door Apollion zo gloedvol wordt beschreven dat bij Lucifer de afgunst begint te groeien. En wanneer het tot Lucifer, de mooiste door God geschapen engel, doordringt dat God de pas geschapen mens als de kroon op de schepping beschouwt en ze daarmee boven de engelen plaatst, begint hij een opstand tegen zijn schepper. Lucifers volgelingen Belial en Beëlzebub slagen erin om een aantal engelen mee te krijgen. De opstand eindigt echter in een tragedie: de aartsengel Gabriël slaat de opstand neer, waarna Lucifer uit de hemel wordt verstoten. Hij keert zich vervolgens tegen de pas geschapen mensen Adam en Eva, met de zondeval als gevolg.

Achtergrond

Het toneelstuk stuitte op fel verzet vanuit religieuze hoek. Daar zag men de schouwburg en het toneel als een poel des verderfs. Predikanten namen vanaf de kansel dermate scherp stelling tegen het stuk dat het Amsterdamse stadsbestuur het na twee opvoeringen (2 en 5 februari 1654) verbood. Pas in de negentiende eeuw werd het stuk weer op het podium gebracht. Het verbod vergrootte de belangstelling voor Lucifer overigens zozeer dat er in 1654 zes herdrukken verschenen.

Overzichten

Overzicht van uitvoeringen van dit werk en/of producties die op dit werk zijn gebaseerd, en die in Nederland te zien zijn geweest:

Titel Producent Premièreseizoen Regisseur Premièrelocatie
Lucifer, 1ste rey Gezelschap van Tivoli Schouwburg 1892/1893 Stichting Kunstkring Diligentia, 's-Gravenhage
Lucifer N.V. Het Tooneel 1910/1911 Willem Royaards Schouwburgvereeniging, Dordrecht
Lucifer N.V. De Tooneelvereeniging 1918/1919 Herman Heijermans Grand Théâtre, Amsterdam
Lucifer (1455 tot het 4de bedrijf) Jan Musch 1918/1919 Stadsschouwburg, Haarlem
Lucifer N.V. Het Nieuwe Nederlandsche Tooneel 1929/1930 Louis Saalborn Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Lucifer Gezelschap Louis Saalborn 1937/1938
Lucifer Het Hollandsch Tooneel 1937/1938 Theater Bellevue, Amsterdam
Lucifer N.V. Het Residentie Tooneel 1939/1940 Johan de Meester jr. Koninklijke Schouwburg, 's-Gravenhage
Lucifer De Nederlandse Comedie 1955/1956 Johan de Meester jr. Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Lucifer Publiekstheater 1979/1980 Laurens Spoor, Hans Croiset Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Lucifer Jan Wegter 1982/1983 De Kleine Komedie, Amsterdam
Lucifer junior Toneelgroep Amsterdam 1990/1991 Els van der Jagt Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Lucifer Het Zuidelijk Toneel 1996/1997 Peter van den Eede Toneelschuur, Haarlem
Lucifer Het Arsenaal 1996/1997 Ruud Wessels, Corrie van Dijck Op locatie
Lucifer Het Zuidelijk Toneel 1997/1998 Peter de Graef Toneelacademie, Maastricht
Lucifer Het Toneel Speelt 2000/2001 Hans Croiset Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Lucifer Stichting Urban Myth 2003/2004 Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Lucifer Stichting Annette Speelt 2004/2005 Christiaan Mooij Theater aan het Spui, 's-Gravenhage
Lucifer Theater Zuidpool 2010/2011 Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Lucifer Korzo producties 2011/2012 Korzo theater, 's-Gravenhage
Lucifer SubSub 2020/2021 Esther Bolte, Erik Kaizer, Marith Venema Theater de Voetnoot, Almere


Bronnen