Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Unknown.png

TitelLa bayadère
Oorspronkelijke titelBayaderka
Libretto (met teksten van)Marius Petipa, Sergei Khudekov
DisciplineBallet
Wereldpremière op4 februari 1877
Wereldpremière teKeizerlijk Bolshoi Kameny Theater, St. Petersburg
Bekijk alleop deze pagina!

Synopsis

Het verhaal gaat over de bayadère, tempel-danseres, Nikiya en de strijder die elkaar eeuwige liefde hebben gezworen. De hoge Brahmaan is echter verliefd op Nikya en Soloris gekozen als verloofde van de dochter van de Radja, Gamzatti. Door intriges om NikiYa uit de weg te ruimen Solor met Gamzatti te kunnen laten trouwen wordt Nikiya door een giftige slang gebeten en sterft. Solor gebruikt opium in zijn depressie daarover en krijgt een visioen van Nikiya in het Rijk der Schimmen. Tijden de huwelijksplechtigheden nemen de goden wraak op de moord van de tempeldanseres. Dit doen ze door de tempel te vernietigen, samen met alle mensen die op dat moment aanwezig zijn. De zielen van Nikaya en Solor worden in het Rijk der schimmen voor eeuwig verbonden.

Achtergrond

La bayadère - Marius Petipa is een klassiek ballet in oorsprong vier akten van de choreograaf Marius Petipa op muziek van Ludwig Minkus en op een libretto van de choreograaf en de Russische toneelschrijver Sergei Khudekov.

Wereldpremière: 4 februari 1877, Keizerlijk Bolshoi Kameny Theater, St. Petersburg.

Voor Nederland zijn in het onderstaande overzicht nieuwe producties geregistreerd door zowel buitenlandse als Nederlandse gezelschappen. Het gaat om zowel complete producties als fragmenten, met name het deel in het "Rijk der schimmen".

Overzichten

Overzicht voorstellingen die op dit werk zijn gebaseerd:

Titel Producent Premièreseizoen Choreograaf Premièrelocatie
La bayadère Het Nederlands Ballet 1960/1961 Marius Petipa
La bayadère Het Nationale Ballet 1963/1964 Marius Petipa
La bayadère (4e acte, De Schaduwen) Holland Festival 1963/1964 Marius Petipa Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
La Bayadère (3e akte) Ballet van het Mariinsky Theater 1970/1971 Marius Petipa Rotterdamsche Schouwburg (1947-1984), Rotterdam
La Bayadère, akte IV (Het koninkrijk van de schimmen) Holland Festival 1977/1978 Marius Petipa Stadsschouwburg, Utrecht
La bayadère (Suite uit de derde acte) Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten 1992/1993 Marius Petipa Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
La bayadère (Suite uit de eerste acte) Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten 1992/1993 Marius Petipa Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Grand pas uit La bayadère Staatsopera van Tatarstan 1993/1994 Marius Petipa Theater De Lievekamp, Oss
La Bayadère akte III: Rijk der schimmen Het Nationale Ballet Marius Petipa Het Muziektheater, Amsterdam
La Bayadère akte III: Rijk der schimmen Het Nationale Ballet 1993/1994 Marius Petipa Het Muziektheater, Amsterdam
La bayadère Staatsopera van Tatarstan 1994/1995 Marius Petipa Stadsschouwburg, Heerlen
La bayadère Andrew Degroat 1994/1995 Andrew Degroat, Michael O'Rourke Op locatie
Variatie uit de Grand pas d'action uit de 1e akte van La Introdans 1995/1996 Vachtang Tsjaboekiani Stadstheater, Arnhem
La bayadère Klassiek Academisch Ballet Tatarstan 1998/1999 TAQA Theater De Vest, Alkmaar
La bayadère Koninklijk Ballet van Vlaanderen 2003/2004 Anna-Marie Holmes Theater Rotterdam Schouwburg, Rotterdam
La bayadère Het Nationale Ballet 2006/2007 Natalia Makarova Het Muziektheater, Amsterdam
La bayadère - Three Shades Het Nationale Ballet 2012/2013 Marius Petipa Kunstlinie, Almere
La Bayadere Het Nationale Ballet 2016/2017 Marius Petipa, Natalia Makarova Nationale Opera & Ballet, Amsterdam


Verdere informatie

In later jaren zijn er diverse herzien versies ontstaan, met wijzigingen in de indeling in bedrijven en de plaats van handeling, in de eerste plaats door Marius Petipa zelf en door diverse andere vooraanstaande choreografen later, wel steeds voor delen gebaseerd op eerdere versies, waaronder de entree in het vierde (of ook derde) bedrijf dat zich afspeelt in het Rijk der schimmen . Deze beroemde scène met de entree van de rij van 32 bayadères wordt voorts regelmatig als zelfstandig ballet uitgevoerd.
Dit zelstandige werk werk werd onder de naam La bayadère voor het eerst in Nederland uitgevoerd door het Het Nederlands Ballet in het seizoen 1960-1961 en werd vervolgens toegevoegtd aan het repertoire van Het Nationale Ballet in het seizoen 1963-1964. In de Theaterencyclopedia werd it geregistreerd 1963/1964, 1964/1965, 1966/1967, 1971/1972, 1974/1975, 1978/1979, 1993/1994, 1997/1998, 2012/2013.

In seizoen 2006/2007 presenteerde Het Nationale Ballet een complete versie van het oorspronkelijke ballet, ingestudeerd door de Russische ballerina Natalia Makarova.

Voor meer gedetailleerde informatie over de inhoud van dit ballet, de verdere uitvoeringsgeschiedenis, muziek etc. zie wikipedia in het Nederlands of meer uitgebreid, o.a. mbt de verschillende versies, in het Engels.