Karl Kraus
Gedenkplaat op het geboortehuis van Karl Kraus
| Naam | Karl Kraus |
|---|---|
| Geboortedatum | 28 april 1874 |
| Geboorteplaats | Jičin, Bohemen |
| Overlijdensdatum | 12 juni 1936 |
| Overlijdensplaats | Wenen |
| Beroep | Schrijver, Dichter |
| Externe databases: | |
| IMDb | |
| VIAF |
Er is nog geen biografie beschikbaar voor Karl Kraus. Klik hier om de tekst toe te voegen (je moet hiervoor ingelogd zijn; je kunt je hier hier registreren).
Let op: mogelijk staat er verder op de pagina (onder het carrièreoverzicht) al wel een biografietekst; deze tekst kan dan door middel van eenvoudig “knippen en plakken” in het veld "biografie" worden gezet!
Theater CV
Karl Kraus heeft bijgedragen aan 2 productie(s).
Karl Kraus heeft gewerkt in de volgende functies:
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Karl Kraus heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
| Productie | Functie | Producent | Seizoen | Premièredatum | In regie van |
|---|---|---|---|---|---|
| De laatste dagen der mensheid | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Ro Theater | 1982/1983 | 23 februari 1983 | Franz Marijnen |
| De laatste dagen der mensheid | Auteur (schrijver libretto, scenario) | 't Barre Land | 2008/2009 | 20 november 2008 | 't Barre Land |
Levensloop
In 1899 stichtte hij het eenmanstijdschrift Die Fackel, dat hem in het Wenen voor en na de Eerste Wereldoorlog]grote faam bezorgde als 'opiniemaker. Hij was links en democratisch, maar bovenal stelde hij zich op als een scherp cultuurcriticus die boven de partijen stond. Zijn voordrachten in het theater waren beroemd; een van zijn bewonderaars was Elias Canetti.
De Eerste Wereldoorlog maakte hem tot een van de felste tegenstanders van het (toen nog) Oostenrijks-Hongaarse rijk en een onverzoenlijk bestrijder van 'oorlog en domheid'. Hiervan getuigt zijn toneelwerk Die letzten Tage der Menschheit (1919), een gigantische satire op Oostenrijk en het verloop van de oorlog. Centraal in het stuk staat de Nörgler (mopperaar), een alter ego van Kraus, die voortdurend commentaar levert op de corruptie en de oorlogshetze, veelal in dialoog met de Optimist. Het stuk bevat meer dan 500 personages en zou, indien integraal uitgevoerd, 10 avonden beslaan; reden waarom het lang als leesdrama gold.
Niettemin is het werk in meerdere landen vertaald en uitgevoerd; bekend is de enscenering van Hans Hollman (december 1974 te Bazel). In Nederland is het stuk, bewerkt tot opera voor één avond, uitgevoerd in 1988, op muziek van Chiel Meijering. [1]. In 2008 ensceneerde theatergroep 't Barre Land het stuk, dat daartoe integraal vertaald werd door Erik Bindervoet en Robbert-Jan Henkes.
Adolf Hitler's machtsovername in 1933 sloeg Kraus bijna letterlijk met stomheid; wel schreef hij nog een scherpe kritiek tegen het nationaalsocialisme, maar hij zag er geen heil in het uit te geven en staakte zijn uitgave van Die Fackel.
Bibliografie
- Die demolierte Literatur (1897)
- Sittlichkeit und Kriminalität (1908)
- Sprüche und Widersprüche (1909)
- Die chinesische Mauer (1910)
- Die letzten Tage der Menschheit (1918) (Nederlands: De laatste dagen der mensheid, bew. Maarten Vonder, uitg. Gerard Timmer Prods. 1988)
- Weltgericht (1919)
- Ausgewählte Gedichte (1920)
- Untergang der Welt durch schwarze Magie (1922)
- Wolkenkuckucksheim (toneel, 1923)
- Die Unüberwindlichen (1927)
- Literatur und Lüge (1929)
- Die Sprache (verschenen 1937)
- Die dritte Walpurgisnacht (1933, verschenen 1952)
Externe links
- Digitale editie van Die Fackel
- Teksten van Karl Kraus in Projekt Gutenberg-DE
- Karl Kraus: Wiener Stätten. Biographie und Topographie zu Karl Kraus
- Nederland Aforismen van Karl Kraus
Bronnen
Bronnen, noten en/of referenties:
- ↑ Studio Amsterdam in Frascati Theater Amsterdam, maart 1988, regie Johnny Kuiper, muziek Chiel Meijering, tekst Maarten Vonder; uitg. (1988) Gerard Timmer Prods Amsterdam, ISBN 90 5142 0110
|
Zie de categorie Karl Kraus van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
- Pagina's die ISBN magische koppelingen gebruiken
- Persoon
- Persoonspagina met korte biografie
- Persoonspagina zonder biografie
- Wikipedia:Commonscat met lokaal andere link dan op Wikidata
- Cultuurcriticus
- Essayist
- Oostenrijks dichter
- Oostenrijks journalist
- Oostenrijks persoon in de Eerste Wereldoorlog
- Oostenrijks schrijver
- Oostenrijks toneelschrijver