Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Jorge Luis Borges 1951, by Grete Stern.jpg


Borges, 1951

NaamJorge Luis Borges
Volledige naamJorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo
Geboortedatum24 augustus 1899
Geboorteplaats Buenos Aires
Overlijdensdatum14 juni 1986
Overlijdensplaats Genève
BeroepSchrijver, Dichter
Externe databases:
IMDb
VIAF

In 1914 verhuisde het gezin Borges naar Zwitserland, waar Jorge ook naar school ging. Na zijn terugkeer in Argentinië, 1921, werden zijn eerste gedichten en essays gepubliceerd in tijdschriften voor surrealistische literatuur. Borges werd professor in de literatuur aan de Universiteit van Buenos Aires in 1955; in datzelfde jaar ook werd hij hoofd van de Biblioteca Nacional, de nationale bibliotheek — een functie die hij later weer opgaf uit protest tegen het bewind van Perón in 1973. Hij was ook voorzitter van de Sociedad Argentina de Escritores, de Argentijnse schrijversbond. In 1961 brak hij wereldwijd door nadat hem de Prix Formentor was toegekend. Borges sprak meerdere talen vloeiend. Hij trouwde op 68-jarige leeftijd met de weduwe Elsa Astete Millán. Dit huwelijk hield slechts drie jaar stand. Borges overleed in Genève aan leverkanker toen hij 86 jaar oud was. Kort daarvoor was hij hertrouwd met zijn oud-studente en later privé-secretaresse María Kodama, een Argentijnse van Japanse afkomst die sinds Borges' dood zijn literaire erfenis beheert.

Als schrijver staat Borges vooral bekend om zijn 'fantastische' verhalen (hij wordt wel de vader van het magisch realisme genoemd). Hij schreef echter ook veel gedichten en essays. Zijn werk heeft een sterk filosofische inslag en is verplicht aan Schopenhauer, Hume, Kafka, maar ook aan het idealisme, het poststructuralisme en het taoïsme. Typerend voor veel van zijn verhalen is het spel van misleiding dat hij vaak met zijn lezers speelt, zij worden 'op het verkeerde been gezet'. In de essaybundel Borges y la matemática (Borges en de mathematica), 2003, stelt de Argentijnse wiskundige Guillermo Martínez dat Borges wiskundige concepten gebruikt in zijn werk. Ditzelfde wordt ook gezegd door de Amerikaanse wiskundige Rudy Rucker in zijn boek Infinity and the Mind. Volgens hun visie moet Borges een zekere kennis hebben gehad van de verzamelingenleer, wat tot uiting komt in verhalen als De bibliotheek van Babel en Het boek van zand.

Diverse van zijn romans en verhalen, alsook enkele scenario's, schreef Borges samen met zijn literaire vriend Adolfo Bioy Casares.

Gedurende zijn leven verloor Borges langzaamaan zijn zicht en vanaf 1956 was hij blind. Vanaf dat moment dicteerde hij zijn verhalen aan zijn moeder, Leonor Acevedo Suárez, of aan naaste vrienden.

Hij ontving een aantal eredoctoraten en een nationale literatuurprijs van de Universidad Nacional de Cuyo. In 1971 ontving hij ook de Jerusalem Prize for the Freedom of the Individual in Society. De nobelprijs heeft hij niet gekregen, waarschijnlijk vanwege zijn steun aan het bewind van Videla.


Jorge Luis Borges heeft bijgedragen aan 5 productie(s).

Jorge Luis Borges heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Jorge Luis Borges heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In choreografie van
Progress Passion Auteur (schrijver libretto, scenario) Taller Amsterdam 1986/1987 13 maart 1987 Petra de Haan
M.I. Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Dansproduktie 1988/1989 17 april 1989 Charles Corneille
La cenicienta Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Dansproduktie 1988/1989 17 april 1989 Caroline Dokter
Goya Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergroep Tzara 1997/1998 1 oktober 1997
Sol y sombra Auteur (schrijver libretto, scenario) Eric Vaarzon Morel 2001/2002 1 maart 2002 Nuria Manglano Garcia


Jorge Luis Borges (1899 – 1986) was een Argentijns dichter en schrijver.

Bibliografie

Borges, Hôtel des Beaux Arts, Parijs 1969
  • Fervor de Buenos Aires, 1923
  • Inquisiciones, 1925
  • Cuaderno San Martín, 1929
  • Discusión, 1932
  • Historia universal de la infamia, 1935
  • Historia de la eternidad, 1936
  • La Biblioteca de Babel, 1941
  • Poemas, 1943
  • Tlön, Uqbar, Orbis Tertius, 1944
  • El jardín de senderos que se bifurcan, 1944
  • Ficciones, 1944
  • El Aleph, 1949
  • La muerte y la brújula, 1951
  • El hacedor, 1960
  • El libro de los seres imaginarios, 1967
  • El informe de Brodie, 1970
  • El oro de los tigres, 1972
  • El libro de arena, 1975
  • Libro de sueños, 1976
  • Rosa y Azul, 1977
  • Siete noches, 1980
  • La memoria de Shakespeare, 1983

Vertalingen in het Nederlands

  • De Aleph en andere verhalen, 1964, vert. Annie Sillevis, ISBN 9023405552. Selectie uit El Aleph en Ficciones. Bevat: De Aleph, De onsterfelijke, De andere dood, Deutsches Requiem, Het zoeken van Averroes, Tlön, Uqbar, Orbis Tertius, De ronde ruïnes, De bibliotheek van Babel, De vorm van het zwaard, Judas drie keer en Het zuiden.
  • De Zahir, 1967, vert. Annie Sillevis, ISBN 9023407938. Selectie uit El Aleph en Ficciones.
  • Wereldschandkroniek, 1970, vert. Annie Sillevis, ISBN 9021494558. Vertaling van Historia universal de la infamia.
  • Het boek van de denkbeeldige wezens, 1976, ISBN 9023405439. Vertaling van El libro de los seres imaginarios.
  • Het boek van zand, 1977, vert. Mariolein Sabarte Belacortu, ISBN 9789023405795. Vertaling van El libro de arena.
  • De roos van Paracelsus en Blauwe tijgers, 1982, vert. Barber van de Pol, ISBN 9023407954. Twee verhalen, vertaling van Rosa y Azul.
  • Zeven avonden, 1983, vert. Barber van de Pol, ISBN 9789023408123. Vertaling van Siete noches.
  • De geschiedenis van de eeuwigheid en andere essays, 1985, vert. Barber van de Pol, ISBN 9789023461937. Vertaling van Historia de la eternidad.
  • Het geheimschrift en andere gedichten, 1984, vert. Robert Lemm, ISBN 9789023445968.
  • De maker, 1988, vert. Barber van de Pol, ISBN 9023430832. Vertaling van El hacedor.
  • De cultus van het boek en andere essays, 1990, vert. Barber van de Pol, ISBN 9789023415404.
  • De Aleph en andere verhalen, 1998, vert. Barber van de Pol, ISBN 9789023458104. Vertaling van Historia universal de la infamia, Ficciones en El Aleph.
  • Het verslag van Brodie en andere verhalen, 1998, vert. Mariolein Sabarte Belacortu en Barber van de Pol, ISBN 9023461924. Vertaling van El informe de Brodie.

Secundaire literatuur

  • De literator als filosoof. De innerlijke biografie van Jorge Luis Borges, mysticus zonder God, Robert Lemm, 1991, ISBN 9789024277025
  • Ontmoetingen met Borges, bundeling van in Nederland verschenen besprekingen, interviews en essays over Borges, samengesteld door Maarten Steenmeijer, 2003, ISBN 9789023412304
  • Borges, een leven, biografie, Edwin Williamson, 2006, ISBN 9789023417033.

Externe links

Bronnen