John Osborne
John Osborne, getekend door Reginald Gray
| Naam | John Osborne |
|---|---|
| Volledige naam | John James Osborne |
| Geboortedatum | 12 december 1929 |
| Geboorteplaats | Londen |
| Overlijdensdatum | 24 december 1994 |
| Overlijdensplaats | Clun, Cropshire |
| Beroep | Schrijver |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| IMDb | |
| VIAF | |
| Wikidata |
Biografie
Na de dood van zijn vader in 1941 volgde hij enige jaren een goede opleiding in Devon, maar kon op school niet aarden. Hij keerde terug naar Londen, waar hij in contact kwam met het reizend toneelgezelschap van Anthony Creighton. Daar leerde hij het theatervak en schreef enkele stukken met Creighton samen, waaronder Epitaph for George Dillon (1958). Tot kort voor zijn dood bleef hij ook zelf toneelspelen.
Zijn derde stuk Look Back in Anger (1956) betekende een wereldwijde doorbraak, die de Britse toneelcultuur op zijn kop zette. Een gehele groep naoorlogse Britse auteurs werd naar dit stuk de Angry Young Men genoemd. Ook zijn invloed op Edward Albee is onmiskenbaar (Who is afraid of Virginia Woolf?, 1962).
Osborne's privé-leven was even tumultueus als zijn werk. Hij trouwde vijfmaal, en mishandelde zijn echtgenotes regelmatig. Ook had hij een incestueuze relatie met zijn dochter Nolan, kind uit zijn derde huwelijk met Penelope Gilliatt (beschreven door zijn biograaf John Heilpern)[1].
Osborne stierf in 1994 aan de gevolgen van diabetes.
Theater CV
John Osborne heeft bijgedragen aan 25 productie(s).
John Osborne heeft gewerkt in de volgende functies:
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan John Osborne heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
| Productie | Functie | Producent | Seizoen | Premièredatum | In regie van |
|---|---|---|---|---|---|
| Omzien in wrok | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Theater | 1957/1958 | 24 november 1957 | Robert de Vries |
| De humorist | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Haagsche Comedie | 1958/1959 | 30 augustus 1958 | Paul Steenbergen |
| George Dillon | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Rotterdams Toneel | 1958/1959 | 20 februari 1959 | Peter Cotes |
| Wrok om gisteren | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Mechels Miniatuur Teater | 1958/1959 | 22 april 1959 | Luc Philips |
| Luther | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Holland Festival | 1960/1961 | 11 juli 1961 | Tony Richardson |
| Omzien in wrok | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Nederlandse Comedie | 1964/1965 | 24 oktober 1964 | Hans Boswinkel |
| Niet als bewijs toegelaten | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Nederlandse Comedie | 1965/1966 | 25 september 1965 | Henk Rigters |
| Luther | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Nieuw Rotterdams Toneel | 1965/1966 | 5 november 1965 | Richard Flink |
| Look Back in Anger | Auteur (schrijver libretto, scenario) | The York Theatre Royal Company | 1968/1969 | 4 november 1968 | Maurice Steward |
| De humorist | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Haagsche Comedie | 1968/1969 | 1 januari 1969 | Paul Steenbergen |
| Grafschrift voor George Dillon | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Groot Limburgs Toneel | 1968/1969 | 8 januari 1969 | Cas Baas |
| Nu | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Nieuw Rotterdams Toneel | 1968/1969 | 22 februari 1969 | John van de Rest |
| Omzien in wrok | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theaterschool | 1974/1975 | 29 mei 1975 | Hein Fiedeldij Dop |
| Look Back in Anger | Auteur (schrijver libretto, scenario) | ESTA | 1977/1978 | 20 januari 1978 | Ralph McAllister |
| Wrok om gisteren | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Koninklijke Nederlandse Schouwburg | 1978/1979 | 16 januari 1979 | Guido Maeremans |
| Woede om gisteren | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting FACT | 1979/1980 | 13 oktober 1979 | Vonne van der Meer |
| De humorist | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Katrijn Theaterproducties B.V. | 1980/1981 | 25 november 1980 | Henk Rigters |
| A Magic Dark Room | Auteur (schrijver libretto, scenario) | ESTA | 1983/1984 | 24 oktober 1983 | Keith Adrian |
| Omzien in wrok | Auteur (schrijver libretto, scenario) | La Terrazza | 1986/1987 | 27 februari 1987 | Evert de Jager |
| De humorist | Auteur (schrijver libretto, scenario) | John van de Rest Theaterprodukties | 1988/1989 | 8 december 1988 | John van de Rest |
| Look Back in Anger | Auteur (schrijver libretto, scenario) | The New Triad Theatre Company | 1989/1990 | 1 november 1989 | John Strehlow |
| Anger | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Noord Nederlands Toneel | 1995/1996 | 21 september 1995 | |
| Wrok | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Art & Pro | 1995/1996 | 25 oktober 1995 | Frans Strijards |
| De entertainer | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Amsterdam | 2013/2014 | 23 mei 2014 | Eric de Vroedt |
| Der Entertainer | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Schauspielhaus Hamburg | 2015/2016 | 20 februari 2016 | Christoph Marthaler |
Werk
Look Back in Anger werd aanvankelijk door alle gezelschappen geweigerd, tot Osborne het opstuurde aan een nieuw, zieltogend gezelschap, onder leiding van regisseur Tony Richardson.
Jimmy Porter, de hoofdpersoon, woont samen met zijn zwangere vrouw Alice en zijn beste vriend Cliff, en houdt zich met kleine baantjes ternauwernood in leven. Hij terroriseert zijn vrouw, hoofdzakelijk omdat zij van betere afkomst is. Haar vriendin Helena probeert lijn te brengen in het verwaarloosde huishouden. Als Alison vlucht, begint Jimmy met Helena een relatie. In het derde bedrijf keert Alison terug met de mededeling dat ze een miskraam heeft gehad; heel voorzichtig komen Jimmy en Alison weer tot elkaar.
Hoewel het stuk aanvankelijk werd afgekraakt, prees de meest invloedrijke recensent van die tijd het stuk de hemel in. Er volgde een stormachtige ontvangst in Londens West End en op Broadway; in 1958 werd het verfilmd met Richard Burton, Claire Bloom en Osbornes toenmalige vrouw Mary Ure.
In 1957 volgde een nieuwe theaterhit, The Entertainer met Laurence Olivier in de hoofdrol, die in 1960 werd verfilmd. Met Inadmissible Evidence (1964) completeerde hij een trilogie die niet alleen een beeld geeft van kleinburgerlijke ellende (ook wel genoemd kitchen sink drama), maar de teloorgang van Engeland als wereldnatie symboliseert (karakterisering van David Hare in een bekend geworden grafrede).
Latere stukken zijn een aaneenrijging van successen (Luther (1961), dat Martin Luther portretteert als rebel) en flops. Wel ontving hij in 1963 nog een Oscar voor zijn scenario Tom Jones, naar de roman van Henry Fielding.
Bibliografie
- The Devil Inside (1950, theater)
- Personal Enemy (1955, theater, met Anthony Creighton)
- Look Back in Anger (1956, theater)
- The Entertainer (1957, theater)
- Epitaph for George Dillon (1958, met Anthony Creighton)
- The World Of Paul Slickey (1959, musical)
- A Subject Of Scandal And Concern (1960, tv-spel)
- Luther (1961, theater)
- Plays for England (1962, theater)
- Tom Jones (1963, scenario)
- Inadmissible Evidence (1964, theater)
- A Patriot For Me (1965, theater)
- The Hotel In Amsterdam (1968, theater)
- Time Present (1968, theater)
- The Charge of the Light Brigade (scenario, 1968)
- The Right Prospectus (1970, tv-spel)
- West Of Suez (1971, theater)
- A Sense Of Detachment (1972, theater)
- The Gift Of Friendship (1972, toneelspel)
- Ms, Or Jill And Jack (1974, tv-spel)
- The End Of Me Old Cigar (1975, theater)
- Almost A Vision (1976, tv-spel)
- Watch It Come Down, (1976, theater)
- Very Like A Whale (1980, tv-spel)
- You're Not Watching Me, Mummy (1980, tv-spel)
- A Better Class Of Person (1985, tv-spel)
- God Rot Tunbridge Wells (1985, tv-spel)
- Déjàvu (1992, theater)
Noten
- ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/John_Osborne#Complete_works John Osborne in de Engelse Wikipedia