Jan Maandag
Bron foto: Geheugen van Nederland.
| Naam | Jan Maandag |
|---|---|
| Volledige naam | John (Jan) Maandag |
| Geboortedatum | 23 februari 1850 |
| Geboorteplaats | Vlissingen |
| Overlijdensdatum | 24 maart 1932 |
| Overlijdensplaats | Amsterdam |
| Beroep | Decorateur, Beeldend kunstenaar |
| Externe databases: | |
| RKD |
Biografie
Jan Maandag (1850 – 1932) was ruim veertig jaar decorateur bij het Amsterdamse Paleis voor Volksvlijt. Jan Maandag senior werkte als loods in Vlissingen tot hij in 1867 wordt overgeplaatst naar de werf in Den Helder om als meester-schilder aan de slag te gaan. Jan junior, die al tekenervaring had opgedaan bij de heer De Burck in de Stadsteekenschool, werkte een aantal jaar onder zijn vader totdat hij in 1870 als (milicien-) artillerist in dienst moest. Daar krijgt hij het advies iets meer te doen met zijn tekentalent en op 21-jarige leeftijd vertrekt hij naar Amsterdam.
Op 7 april 1871 kan hij beginnen als leerling van de chef-decorateur van het Paleis voor Volksvlijt, Jan David Geerling Grootveld, een navolger van François Joseph Pfeiffer. Directeur van het paleis Jan Eduard de Vries gaf Maandag opdracht een aantal decors te schilderen voor Aladin of de wonderlamp, en ook Grootveld erkende Maandags talent. Vanaf 1881 stonden hun namen samen vermeld op de affiches en maakten zij ruim 300 decors voor zestig verschillende voorstellingen totdat Grootveld in 1888 met pensioen ging en Maandag chef-decorateur werd.
Maandags stijl was, in navolging van Pfeiffer, realistisch en romantisch. Tot 1889 maakte hij voornamelijk decors voor balletvoorstellingen en daarna voor toneelvoorstellingen waarvan onder andere het Damplein Amsterdam, 15e eeuw (vervaardigd in 1889) en Stadhuis te Middelburg (vervaardigd voor Vorst en Volk) geprezen worden. Vanaf 1894 worden de decors gemaakt voor een groot aantal opera voorstellingen voornamelijk uitgevoerd door het Nederlandsch Lyrisch Tooneel. Tussen 1903-1904 maakte Maandag nog een aantal decors voor Het Haarlemsch Tooneel van Louis Bouwmeester.
In 1908 wordt Willem Cornelis Royaards directeur van het Paleis voor Volksvlijt en neemt zijn eigen decorateurs mee. Maandag werkt nog een aantal jaar, voornamelijk aan restauratiewerkzaamheden en gaat in 1917 met pensioen.
Op 18 april 1929 verwoest een enorme brand het Paleis voor Volksvlijt en daarmee alle decors van Jan Maandag. Maandag was buiten zijn werk bekend en geliefd als een hoffelijke, markante en goedlachse vrijgezel. Hij werd bij ieder jubileum en bijna iedere verjaardag uitgebreid geëerd. Hij schilderde aquarellen, die hij verkocht voor een goed doel.
Theater CV
Jan Maandag heeft bijgedragen aan 24 productie(s).
Jan Maandag heeft gewerkt in de volgende functies:
- BeeldtAf - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- IsVervaardigdDoor - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Decor - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Jan Maandag heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Fotografie door Jan Maandag
Er is 1 foto die zijn gemaakt door Jan Maandag beschikbaar op de TheaterEncyclopedie:
Decorontwerp voor feestzaaldecor 69511
Bronnen
- Ben Albach, Drie eeuwen ‘Gijsbreght van Aemstel’. Kroniek van de jaarlijkse opvoeringen. N.V. Noord-Hollandsche Uitgeversmaatschappij, Amsterdam, 1937
- Knipselmap Jan Maandag, Theater Instituut Nederland