J. Bernlef
| Naam | J. Bernlef |
|---|---|
| Volledige naam | Hendrik Jan Marsman |
| Pseudoniem | Bernlef, Ronnie Appelman, J. Grauw, Cas den Haan, S. den Haan, Cas de Vries |
| Geboortedatum | 14 januari 1937 |
| Geboorteplaats | Sint Pancras |
| Overlijdensdatum | 29 oktober 2012 |
| Overlijdensplaats | Amsterdam |
| Beroep | Schrijver, Dichter |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| IBDb | |
| VIAF |
Biografie
J. Bernlef (1937) is een Nederlands schrijver, dichter en vertaler. Vanaf 2002 publiceert hij onder het pseudoniem Bernlef (zonder de initiaal J.).
Bernlef debuteerde in 1959 als dichter met Kokkels, en in hetzelfde jaar als prozaïst met Stenen spoelen. Voor Kokkels ontving hij in november 1959 de Reina Prinsen Geerligsprijs. In 1984 werd hij bij het grote publiek bekend met zijn roman Hersenschimmen, waarin hij het dementeringsproces uitvoerig beschrijft vanuit het oogpunt van een dementerende man. De roman werd in 1986 voor toneel bewerkt door Chaim Levano en onder zijn regie gespeeld door Toneelgroep Centrum. 1987 werd het verfilmd door Heddy Honigmann, en in 2006 volgde weer een bewerking als toneelstuk uitgevoerd door het Ro Theater, onder regie van Guy Cassiers. In 2007 werd de novelle Vallende Ster door het Onafhankelijk Toneel als toneelstuk uitgevoerd (acteur René van 't Hof vertolkte de figuur van variété-artiest Wim Witteman; hiervoor ontving hij De VSCD Mimeprijs).
Bernlef heeft ook gepubliceerd onder de pseudoniemen Ronnie Appelman, J. Grauw, Cas den Haan, S. den Haan en Cas de Vries. Het pseudoniem Bernlef is ontleend aan de blinde Friese dichter Bernlef uit de 8e eeuw.
Als vertaler heeft Bernlef in het Nederlandse taalgebied tal van Amerikaanse en Zweedse dichters geïntroduceerd, onder wie Marianne Moore, Elizabeth Bishop en Tomas Tranströmer. Van de Zweed, die door velen als een van de grootste hedendaagse dichters wordt beschouwd, heeft hij zelfs het hele werk integraal vertaald onder de titel De herinneringen zien mij.
Bernlef is de schrijver van het Boekenweekgeschenk in 2008, met het boek De pianoman. In 2009 schreef Bernlef in opdracht van Onafhankelijk Toneel de tekst voor de operasolo Ophelia.
J. Bernlef schreef Esther in opdracht van Het MUZtheater. Voor toneel schreef hij verder Sterf de moord (1973), In verwachting (1975), Deuren (1977) en Nachtrit' (1979)
Theater CV
J. Bernlef heeft bijgedragen aan 21 productie(s).
J. Bernlef heeft gewerkt in de volgende functies:
- Vertaling - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan J. Bernlef heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
| Productie | Functie | Producent | Seizoen | Premièredatum | In regie van |
|---|---|---|---|---|---|
| Drijfanker | Vertaling | Toneelgroep Centrum | 1973/1974 | 21 maart 1974 | Christiaan Nortier |
| Sterf de moord | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Centrum | 1973/1974 | 15 november 1973 | Christiaan Nortier |
| In verwachting | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Toneelgroep Centrum | 1974/1975 | 11 januari 1975 | Christiaan Nortier |
| Net uit | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Werkgroep Poëzie Hardop | 1976/1977 | 7 december 1976 | |
| Deuren | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Theaterunie | 1976/1977 | 16 april 1977 | Christiaan Nortier |
| Het is maandag | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Werkgroep Poëzie Hardop | 1977/1978 | 3 oktober 1977 | |
| Nachtrit | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Theaterunie | 1978/1979 | 10 februari 1979 | Christiaan Nortier |
| Voetnoten / Das Stuck von der Liebe | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Ensemble De Dikke van Dale | 1985/1986 | 7 januari 1986 | Paul Vermeulen Windsant |
| Deuren | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theaterwerkplaats | 1986/1987 | 30 januari 1987 | Kor de Kruif |
| Spoken in de kast | Auteur (schrijver libretto, scenario) | De Salon | 1988/1989 | 24 maart 1989 | Annemarie Prins |
| Beckett en Buster | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Ro Theater | 1991/1992 | 12 april 1992 | Pieter Vrijman |
| Roger, Roger! | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Nesproductiehuis | 1993/1994 | 10 mei 1994 | Ton Lutz |
| Esther | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Het MUZtheater | 1994/1995 | 21 oktober 1994 | Allan Zipson |
| Jana | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Kunstwerf Malschaert Maastricht Sirkel | 1994/1995 | 27 april 1995 | |
| Een zijn zonder verandering | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Henk van Ulsen | 1996/1997 | 4 januari 1997 | Carel Alphenaar |
| Een huis vol stemmen | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Orkater | 1999/2000 | 22 november 1999 | |
| Eclips | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Stichting Carte Blanche | 2000/2001 | 11 augustus 2000 | Rob Scholten |
| Uur U | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Theater van de Verloren Tijd | 2003/2004 | 25 april 2004 | Sjon Brands |
| Hersenschimmen | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Ro Theater | 2005/2006 | 18 maart 2006 | Guy Cassiers |
| Ophelia | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Onafhankelijk Toneel | 2008/2009 | 24 mei 2009 | Mirjam Koen |
| Hersenschimmen | Auteur (schrijver libretto, scenario) | Branoul Producties | 2023/2024 | 14 maart 2024 | Manon Barthels |
Bibliografie
- 1960 - Kokkels (debuutroman)
- 1962 - De overwinning: het verslag van een nederlaag (bekroond met een reisbeurs van OK&W)
- 1963 - Onder de bomen (verhalen)
- 1965 - Ben even weg (poëzie)
- 1965 - Het strikken van een das (poëzie, 3 ex.)
- 1965 - Wat zij bedoelen (met K. Schippers, interviews)
- 1965 - Stukjes en beetjes (roman, later uitgegeven als: Achterhoedegevecht)
- 1966 - De schoenen van de dirigent (poëzie)
- 1966 - Paspoort in duplo (roman)
- 1967 - De schaduw van een vlek (verhalen)
- 1967 - Een cheque voor de tandarts (met K. Schippers, documentaire)
- 1968 - Bermtoerisme (poëzie)
- 1968 - De dood van een regisseur (roman)
- 1969 - De verdwijning van Kim Miller (verhalen)
- 1970 - Wie a zegt (essays)
- 1970 - Hoe wit kijkt een eskimo (poëzie)
- 1971 - Het verlof (roman)
- 1971 - Rondom een gat (een winterboek)
- 1972 - De maker (roman)
- 1972 - Grensgeval (poëzie)
- 1973 - Sneeuw (roman)
- 1973 - "Sterf de moord" (Toneel)
- 1974 - Brits (poëzie)
- 1974 - Hondedromen (verhalen)
- 1974 - Het komplot (verhalen)
- 1975 - "In verwachting" (toneel)
- 1975 - Meeuwen (roman)
- 1976 - De man in het midden (roman)
- 1976 - Zwijgende man (poëzie)
- 1977 - Gedichten 1960-1977 (poëzie)
- 1978 - Anekdotes uit een zijstraat (verhalen)
- 1979 - Stilleven (poëzie)
- 1979 - Nachtrit (toneel)
- 1980 - De ruïnebouwer (verslag en schouwspel)
- 1980 - De kunst van het verliezen (poëzie)
- 1981 - Onder ijsbergen (roman)
- 1982 - Alles teruggevonden/niets bewaard (poëzie)
- 1984 - Hersenschimmen (roman, in 1988 bewerkt tot film en in 2006 tot theaterstuk)
- 1985 - Verschrijvingen (prozagedichten)
- 1986 - Wolftoon (poëzie)
- 1987 - Publiek geheim (roman)
- 1987 - Drie eilanden (een bundel waarin opgenomen de romans sneeuw, meeuwen en onder ijsbergen)
- 1988 - Gedichten 1970-1980 (poëzie)
- 1988 - Geestgronden (poëzie)
- 1989 - Vallende ster (novelle)
- 1989 - Achterhoede gevecht (een bewerking van het in 1965 als prozadebuut uitgegeven Stukjes en beetjes)
- 1990 - De noodzakelijke engel (poëzie)
- 1990 - Doorgaande reizigers (verhalen)
- 1991 - Verborgen helden (bloemlezing)
- 1991 - Ontroeringen (essays)
- 1992 - De witte stad (roman)
- 1992 - De herinneringen zien mij (integrale vertaling van het werk van Tranströmer)
- 1993 - Niemand wint (poëzie)
- 1993 - Eclips (roman)
- 1993 - Schiet niet op de pianist. Over jazz (essays)
- 1994 - Vreemde wil (poëzie)
- 1994 - Esther (toneel)
- 1995 - Alfabet op de rug gezien (poëzievertalingen)
- 1995 - Cellojaren (verhalen)
- 1997 - Achter de rug Gedichten 1960-1990
- 1997 - Verloren zoon (roman)
- 1997 - Schijngestalten (bevat tevens Hersenschimmen, Vallende ster en Eclips)
- 1997 - Onder ijsbergen (herduk als Grote Lijsters 1997 Nr.1, literaire reeks voor scholieren)
- 1998 - De losse pols (essays)
- 1998 - Aambeeld (poëzie)
- 1999 - Meneer Toto-tolk ter gelegenheid van de jaarwisseling 1998-1999
- 1999 - Haalt de jazz de eenentwintigste eeuw? (essays)
- 1999 - Tindeman's Dilemma (verhalen)
- 2000 - Boy (roman)
- 2000 - Kokkels & Stenen spoelen (verzen & verhalen)
- 2000 - Bernlefs beste volgens Bernlef (verhalen)
- 2001 - Bagatellen voor een landschap (gedichten)
- 2001 - Tegenliggers (portretten en ontmoetingen)
- 2002 - Verbroken zwijgen (verhalen)
- 2003 - Buiten is het maandag
- 2004 - Kiezel en traan (gedichten)
- 2005 - De onzichtbare jongen (roman)
- 2005 - Een jongensoorlog (roman, een door de schrijver zelf herziene versie van de eerdere romans Stukjes en beetjes en Achterhoedegevecht)
- 2006 - Hoe van de trap te vallen (jazzverhalen)
- 2006 - Hersenschimmen (leesclubeditie)
- 2007 - Op slot (roman)
- 2008 - Het begin van tranen (verhalen)
- 2008 - De pianoman (Boekenweekgeschenk)
- 2009 - De rode droom (roman)
- 2009 - Ophelia (tekst operasolo)
- 2010 - De tweede ruimte (essays)
- 2010 - Geleende levens (novellen)
- 2011 - De een zijn dood (roman)
Prijzen
- 1959 - Reina Prinsen Geerligsprijs voor Kokkels
- 1962 - Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor Morene
- 1964 - Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs voor Dit verheugd verval
- 1964 - Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor En dode hagedis
- 1977 - Vijverbergprijs voor De man in het midden
- 1984 - Constantijn Huygens-prijs voor zijn gehele oeuvre
- 1987 - AKO Literatuurprijs voor Publiek geheim
- 1989 - Diepzee-prijs voor Hersenschimmen]
- 1994 - P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre
Externe links
- Koninklijke Bibliotheek - profiel Bernlef
- Een overzicht van Bernlefs poëzie (door Hans Kloos)
Bronnen