Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Unknown.png

TitelFidelio
Oorspronkelijke titelFidelio oder die Eheliche Liebe
Bewerking vanLeonore, ou l'amour conjugal - Jean-Nicolas Bouilly
Libretto (met teksten van)Joseph Sonnleithner
ComponistLudwig van Beethoven
DisciplineOpera & operette
Wereldpremière op23 mei 1814
Wereldpremière teKärtnertortheater, Wenen
Bekijk alleop deze pagina!

Synopsis

De Spaanse edelman Florestan heeft bepaalde misdaden van een rivaliserende edelman, Pizarro, aan het licht gebracht. Uit wraak heeft Pizarro Florestan in het geheim opgesloten in de gevangenis waarover hij gouverneur is en verspreidt valse geruchten over de dood van Florestan.

De directeur van de gevangenis, Rocco, heeft een dochter, Marzelline, en een assistent, Jaquino, die verliefd is op Marzelline. De trouwe echtgenote van Florestan, Leonore, vermoedt dat haar man nog leeft. ]]
Vermomd als een jongen, onder de alias "Fidelio", krijgt ze werk bij Rocco en verdient ze de gunst van haar werkgever, Rocco, en ook de genegenheid van zijn dochter Marzelline, tot grote ergernis van Jaquino.

Op bevel geeft Rocco de gevangengenomen Florestan afnemende rantsoenen totdat hij bijna is uitgehongerd. Hij daalt samen met Fidelio af in de kerker om zijn graf te graven. Fidelio ontdekt zo dat haar man nog leeft en openbaart zich als zijn echtgenote. Dan komt Jaquino ook de kerker in met de boodschap dat de minister de dictatuur van Pizarro is beëindigd. en al zijn gevangenen weer vrij zijn.

Achtergrond

Fidelio is de enige opera die Ludwig van Beethoven heeft gecomponeerd: Fidelio oder die Eheliche Liebe (opus 72), zoals de opera volledig heet. Beethoven heeft onder hetzelfde opusnummer en naam verschillende versie en verschillend ouvertures geschreven, die onder de naam Leonora I en II ook zelfstandig worden uitgevoerd. Het is de laatste versie, die op 23 mei 1814 in het Kärtnertortheater te Wenen in première ging, die uiteindelijk een succes werd.
De opera is gecomponeerd op een Duits libretto van Joseph Sonnleithner, later aangevuld met werk van Georg Friedrich Treitschke, gebaseerd op een Frans libretto van Jean-Nicolas Bouilly voor een eerdere opera van Pierre Gaveaux: Leonore, ou l'amour conjugal.

Voor meer getailleerde informatie over de ontstaans- en uitvoeringsgeschiedenis, de inhoud van deze opera, de muziek, etc. zie Wikipedia in het Nederlands of uitgebreider in het Engels

Overzichten

Overzicht voorstellingen die op dit werk zijn gebaseerd:

Titel Producent Premièreseizoen Muzikale leiding Premièrelocatie
Fidelio - Ludwig van Beethoven Deutsches Theater in der Amstelstrasse 1832/1833 Hoogduitsche Schouwburg, Amsterdam
Fidelio - Ludwig van Beethoven Amsterdam Stadsschouwburg 1840/1841 Stadsschouwburg, Amsterdam (1774-1890)
Fidelio - Ludwig van Beethoven Amsterdam Stadsschouwburg 1848/1849 Stadsschouwburg, Amsterdam (1774-1890)
Fidelio - Ludwig van Beethoven Deutsches Theater in der Amstelstrasse 1849/1850 Hoogduitsche Schouwburg, Amsterdam
Fidelio - Ludwig van Beethoven Hoogduitsche Opera 1855/1856 Dhr. Thomas Stadsschouwburg, Amsterdam (1774-1890)
Fidelio - Ludwig van Beethoven Hoogduitsche Opera 1860/1861 Dhr. Skraup Rotterdamsche Schouwburg (1774-1887), Rotterdam
Fidelio - Ludwig van Beethoven Hoogduitsche Opera o.l.v. Arthur Deetz 1864/1865 Stadsschouwburg, Amsterdam (1774-1890)
Fidelio - Ludwig van Beethoven Hoogduitsche Opera 1876/1877 Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen, 's-Gravenhage
Fidelio - Ludwig van Beethoven Hoogduitsche Opera 1880/1881 Rotterdamsche Schouwburg (1774-1887), Rotterdam
Fidelio - Ludwig van Beethoven Hoogduitsche Opera 1886/1887 Carl Schröder Groote Schouwburg (oud), Rotterdam
Fidelio - Ludwig van Beethoven Nederlandsche Opera 1894/1895 Cornelis van der Linden Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Fidelio - Ludwig van Beethoven Nederlandsche Opera 1897/1898 Cornelis van der Linden Koninklijke Hollandsche Schouwburg, 's-Gravenhage
Fidelio - Ludwig van Beethoven Nederlandsche Opera 1901/1902 Desider Markus Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Fidelio - Ludwig van Beethoven Nederlandsche Opera 1902/1903 Desider Markus Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Fidelio - Ludwig van Beethoven Nederlandsche Opera 1903/1904 Walther Henry Rothwell Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Fidelio - Ludwig van Beethoven Opera Vereeniging Amsterdam/Den Haag 1906/1907 Anton Tierie Groote Schouwburg, Rotterdam
Fidelio - Ludwig van Beethoven Producent onbekend 1910/1911 Henri Viotta Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen, 's-Gravenhage
Fidelio - Ludwig van Beethoven Amsterdam Stadsschouwburg 1915/1916 Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Fidelio - Ludwig van Beethoven Nederlandsche Opera 1917/1918 Albert van Raalte Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Fidelio - Ludwig van Beethoven Gast-Opera o.l.v. Cornelis Bronsgeest 1923/1924 Selmar Meyrowitz Groote Schouwburg, Rotterdam
Fidelio - Ludwig van Beethoven Wagnervereeniging 1926/1927
Fidelio - Ludwig van Beethoven Oper Osnabrück 1933/1934 Franz Rau Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen, 's-Gravenhage
Fidelio - Ludwig van Beethoven Nederlandsche Opera-Stichting 1940/1941 Eduard van Beinum Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Fidelio - Ludwig van Beethoven Gemeentelijk Theaterbedrijf Amsterdam 1945/1946 Paul Pella Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Fidelio - Ludwig van Beethoven De Nederlandsche Opera (gevestigd te Amsterdam) 1949/1950 Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Fidelio - Ludwig van Beethoven Stichting De Nederlandse Opera 1949/1950 Paul Pella, Josef Krips Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Fidelio - Ludwig van Beethoven De Nederlandsche Opera (gevestigd te Amsterdam) 1955/1956 Alexander Krannhals Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Fidelio - Ludwig van Beethoven De Nederlandsche Opera (gevestigd te Amsterdam) 1959/1960 Peter Maag Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Fidelio - Ludwig van Beethoven De Nederlandse Operastichting 1966/1967 Willem van Otterloo Circustheater, 's-Gravenhage
Fidelio - Ludwig van Beethoven Opera Forum 1967/1968 Gustav Fülleborn, Helmuth Wünnenberg Twentse Schouwburg, Enschede
Fidelio - Ludwig van Beethoven Städtische Bühnen Mainz 1976/1977 Dietfried Bernet Nederlands Congresgebouw, 's-Gravenhage
Fidelio - Ludwig van Beethoven De Nederlandse Operastichting 1980/1981 Edo de Waart, Hans Vonk Circustheater, 's-Gravenhage
Fidelio - Ludwig van Beethoven Limburgs Symphonie Orkest 1983/1984 Cultureel Centrum De Stadsschouwburg, Sittard
Fidelio - Ludwig van Beethoven De Nederlandse Opera 1981/1982 Edo de Waart Circustheater, 's-Gravenhage
Fidelio - Ludwig van Beethoven Opera Forum 1988/1989 Woldemar Nelsson Twentse Schouwburg, Enschede
Fidelio - Ludwig van Beethoven Stichting Vrije Val 1991/1992 Stadsschouwburg, Haarlem
Fidelio - Ludwig van Beethoven De Nederlandse Opera 1991/1992 Hanns-Martin Schneidt Het Muziektheater, Amsterdam
Fidelio - Ludwig van Beethoven Nationale Reisopera 2001/2002 Jaap van Zweden Twentse Schouwburg, Enschede
Fidelio - Ludwig van Beethoven De Nederlandse Opera 2002/2003 Edo de Waart, Jaap van Zweden Het Muziektheater, Amsterdam
Fidelio - Ludwig van Beethoven Rotterdams Philharmonisch Orkest 2009/2010 Nieuwe Luxor Theater, Rotterdam
Fidelio - Ludwig van Beethoven Orkest van de Achttiende Eeuw 2016/2017 Jonathan Darlington Koninklijk Theater Carré, Amsterdam
Fidelio - Ludwig van Beethoven HETPALEIS 2017/2018 Maaspodium, Rotterdam
Fidelio - Ludwig van Beethoven Nederlandse Reisopera 2022/2023 Otto Tausk Wilminktheater, Enschede


Voor Nederland zijn de volgende nieuwe producties of gereviseerde hernemingen geregistreerd door zowel buitenlandse als Nederlandse gezelschappen

Overzicht titel

Producties met de titel 'Fidelio '

...meer