Fedde Schurer

Standbeeld in Heerenveen van de hand van Guus Hellegers uit 1974

Naam	Fedde Schurer
Pseudoniem	Louw Brants, Bouke, F. Boukes, Edzard, S. Gerlofs, S.N. Iselbank, Sjolle Kreamer, Arend van der Meer, J. Melkema, Jelle Oenes, Pier Protter, (Jelle) Rippen, J. Stranger, F(rank) Wagenaar
Geboortedatum	25 juli 1898
Geboorteplaats	Drachten
Overlijdensdatum	19 maart 1968
Overlijdensplaats	Heerenveen
Beroep	Schrijver
Discipline	Toneel
Externe databases:
	DBNL
	VIAF
	Wikidata

Biografie

Fedde Schurer (1898 - 1968) was een bekende Friese dichter. Daarnaast was hij journalist en zat hij voor de Christelijk-Democratische Unie (CDU) en de Partij van de Arbeid (PvdA) in de volksvertegenwoordiging. Schurer hanteerde diverse pseudoniemen. Ook was hij christelijk vredesactivist en voorman van de Friese cultuur.

Theater CV

Fedde Schurer heeft bijgedragen aan 3 productie(s).

Fedde Schurer heeft gewerkt in de volgende functies:

Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Muziek - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)

Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Fedde Schurer heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie	Functie	Producent	Seizoen	Premièredatum	In regie van
Herdenkingsprogramma	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Charlotte Köhler	1944/1945	23 juni 1945
Simson	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Fryske Toaniel Stifting Tryater	1979/1980	17 januari 1980	Pyt van der Zee
De sluiers van Mata Hari	Muziek	Theaterbureau Schmid & Asian Performing Arts	2003/2004	8 april 2004	Maaike Riemersma

Jonge jaren

De ouders van Fedde Schurer waren Bouke Schurer, knecht op een scheepshelling, en Grietje Wagenaar, dienstbode. Schurer volgde in Lemmer de lagere school. Na het voltooien van de basisschool ging hij aan het werk als timmersmansjongen. In de avonduren bleef Schurer echter doorstuderen aan de vaktekenschool. Uiteindelijk volgde hij nog een onderwijzersopleiding. Zijn eerste aanstelling als onderwijzer kreeg hij op dezelfde lagere school waar hij zelf ook op gezeten had. Schurer trouwde op 1 juli 1924 met de onderwijzeres en collega Willemke (Willy) de Vries.

Schurer sloot zich in 1919 aan bij het Kristlik Frysk Selskip (Christelijk Fries Gezelschap, KFS), waarvan hij een tijdlang hoofdbestuurslid was. In het tijdschrift van de KFS verschenen vanaf 1920 zijn eerste gedichten. Zijn persoonlijke debuut had plaats in 1925 in de vorm van de dichtbundel Fersen (Verzen).

Vanaf de jaren 20 ontwikkelde Fedde Schurer zich als christelijk pacifist. Hij richtte een afdeling op van Kerk en Vrede. Samen met zijn sympathie voor de Gereformeerde Kerken in Hersteld Verband, bracht hem dat in problemen binnen zijn eigen Gereformeerde Kerk. De kerkenraad weigerde Schurer toegang tot het Heilig Avondmaal] en daarop volgde in 1930 zijn ontslag als onderwijzer in Lemmer. In zijn Binnenlandse Veiligheidsdienst-dossier wordt Schurer als volgt beschreven: “Talentvol en gevaarlijk spreker, vooral gevaarlijk voor jonge menschen”. Hij is zijn pacifisme tot zijn dood toe trouw gebleven.

Amsterdamse jaren

Na zijn ontslag verliet Schurer Friesland en vestigde hij zich in Amsterdam, waar hij zestien jaar bleef. Hij werkte enige tijd op het Bureau voor Volkskunde van zijn geestverwant Piet Meertens, en werd daarna onderwijzer op een aantal gemeentescholen.

In Amsterdam schreef hij veel en bleef hij ook actief in de politiek. Onder andere met de leus ‘Geen Führer, maar Schurer’, werd Schurer in 1935 gekozen als lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland voor de kleine Christelijk-Democratische Unie (CDU).

Tijdens de veerbootreizen die hij maakte tussen Amsterdam en Lemmer vertaalde hij onder andere gedichten van Heinrich Heine naar het Fries. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij als schrijver actief in het Nederlands verzet in de Tweede Wereldoorlog. Zo droeg hij bij aan de bundel verzetspoëzie Nieuw Geuzenliedboek. Na de oorlog ontving hij de Regeringsprijs voor Nederlandse Verzetsliteratuur.

Terug naar Friesland

Toen hem vlak na de oorlog het gedeelde hoofdredacteurschap van de Heerenveense Koerier aangeboden werd, keerde Schurer terug naar Friesland. Toen hoofdredacteur Sjoerd van der Schaaf vertrok naar de Utrechtse editie van Het Parool werd Schurer hoofdredacteur. Naast zijn journalistieke werk werd hij actief in de PvdA. Tussen 1956 en 1963 zat hij voor de Partij van de Arbeid in de Tweede Kamer. Schurer bevond zich tevens in het hart van het Friese literaire leven.

Door Schurers stilistisch briljante en scherpe hoofdartikelen verwierf de Heerenveense Koerier grote bekendheid, zowel in als buiten Friesland. Dat was zeker het geval na Schurers bekende hoofdartikel 'De laatste man van de Zwarte Hoop', over de rechtszaak tegen de veearts Van der Burg, het artikel waar de rel mee begon die bekend is onder de naam Kneppelfreed (1951). De krant ging niet lang daarna verder als Friese Koerier. In 1963 legde Schurer het hoofdredacteurschap neer. Hij werd opgevolgd door Laurens ten Cate.

Bij zijn plotselinge dood in 1968 trof men een bijna voltooid manuscript aan van zijn memoires, die in 1969 postuum zijn gepubliceerd onder de titel De Bisleine Spegel (ook vertaald en uitgegeven in het Nederlands onder de titel "De Beslagen Spiegel").

Prijzen

1949 – Gysbert Japicxpriis voor Simson, berijming van It boek fan 'e psalmen
1945 – Verzetsprijs voor letterkundigen voor zijn gedichten in het Fries en in het Nederlands

Bibliografie

Poëzie

1925 – Fersen; tweede druk in 1934
1931 – Heinrich Heine. Oersettings út syn dichtwirk; tweede druk in 1999
1931 – Utflecht (Uitvlucht); tweede druk in 1936
1936 – Op alle winen (Op alle winden)
1940 – Fen twa wâllen (Van twee wallen)
1947 – It boek fan de Psalmen (Het boek van de Psalmen)
1949 – Vox humana
1955 – Fingerprinten (Vingerafdrukken)
1955 – Frysk Psalm- en Gesangboek
1966 – Efter it nijs (Achter het nieuws)
1966 – Opheind en trochjown (Opgevangen en doorgegeven)
1966 – De gitaer by it boek (twee delen) (De gitaar bij het boek); tweede druk 1969, derde druk 1971
1974 – Samle fersen (Verzamelde verzen); tweede druk 1975

Toneel

1945 – Simson
1954 – Bonifatius

Proza

1963 – Beam en bast (Boom en bast) - korte verhalen
1963 – Brood op het water - keuze uit hoofdartikelen uit De Friese Koerier
1969 – De besleine spegel (De beslagen spiegel) - onvoltooide autobiografische roman. In 1998 heruitgegeven in het Nederlands en Fries.In 2010 heruitgegeven in het Fries

Trivia

Volgens Martin van Amerongen is de Heinevertaling van Fedde Schurer de beste van Nederland.^[1] Waarschijnlijk heeft dit mede geleid tot de heruitgave van de verzenbundel uit 1931 in 1999.
In Friesland is de debutantenprijs voor Friese schrijvers en dichters, de Fedde Schurerpriis, naar hem genoemd. De winnaar wordt bepaald door Gedeputeerde Staten van Fryslân, op voordracht van een vakjury.
Schurer was levenslang bevriend met de bekende predikant ds. Jan Buskes.
In Heerenveen is een Fedde Schurerplein. Aan dit plein zit een locatie van OSG Sevenwolden, tevens vernoemd naar Fedde Schurer.
Er is een Spurt (trein) naar Fedde Schurer genoemd.

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties:

↑ In maijemoanne, Martin van Amerongen, De Groene Amsterdammer, 4 juni 1997

Fedde Schurer : 1898-1968 : biografie van een Friese koerier / Johanneke Liemburg. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2010. - 568 p. : ill. ; 22 cm. Ook verschenen als proefschrift Rijksuniversiteit Groningen. - Met lit. opg., reg. - Met samenvatting in het Engels en Fries. ISBN 978-90-330-0868-9 geb.

Bronnen

[1] In maijemoanne, Martin van Amerongen, De Groene Amsterdammer, 4 juni 1997

[1]

Meedoen met TheaterEncyclopedie!

Inhoud