Christopher Marlowe

Een anoniem portret waarvan wordt aangenomen dat dit Christopher Marlowe toont.

Naam	Christopher Marlowe
Geboortedatum	26 februari 1564
Geboorteplaats	Canterbury
Overlijdensdatum	30 mei 1593
Overlijdensplaats	Deptford
Beroep	Dichter, Schrijver
Discipline	Toneel
Externe databases:
	IMDb
	VIAF

Christopher Marlowe (1564 – 1593) was een belangrijk Engels dichter en toneelschrijver. Hij was een tijdgenoot van William Shakespeare en koningin Elizabeth I.

Biografie

Marlowe werd geboren in Canterbury als de zoon van een schoenmaker. Hij studeerde met een beurs in Cambridge en woonde vanaf ongeveer 1586 in Londen. Na Cambridge trok hij naar Londen waar hij The Lord Admiral's Company onder leiding van de beroemde acteur Edward Alleyn vervoegde en toneelstukken begon te schrijven. Hij kende haast onmiddellijk succes en schijnt ook bevriend te zijn geweest met Thomas Kyd die zijn wat vreemde meningen deelde. Ook sir Walter Raleigh behoorde tot zijn vriendenkring en mensen als Thomas Harriott, de beroemde astronoom, en de toneelschrijver Matthew Royden kende hij goed.

Over zijn leven is niet veel bekend. Hij werd wel beschuldigd van atheïsme, maar mogelijk was hij alleen maar antiklerikaal. Het bevel voor zijn arrestatie was al uitgevaardigd toen hij bij een vechtpartij werd gedood. De omstandigheden waaronder dat gebeurde zijn niet duidelijk. Er bestaan verschillende versies van de gebeurtenis. Het zou een dronkemansgevecht in een kroeg zijn geweest, of een moord uit jaloezie. Marlowe zou in het huis van Eleanor Bull, een weduwe die een taverne in Deptford uitbaatte, ruzie gekregen hebben met een zekere Ingham Frizer. Een discussie over "the reckyninge" liep voor Marlowe fataal af. Mogelijk was het echter gewoon een ongeluk waarbij Marlowe zijn eigen dolk in zijn oog kreeg en onmiddellijk stierf. In ieder geval werd Frizer vrijgesproken, omdat hij uit zelfverdediging zou hebben gehandeld. Niet helemaal duidelijk is of deze uitspraak met de dood van Marlowe te maken heeft.

Theater CV

Christopher Marlowe heeft bijgedragen aan 16 productie(s).

Christopher Marlowe heeft gewerkt in de volgende functies:

• Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)

Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Christopher Marlowe heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum

Productie	Functie	Producent	Seizoen	Premièredatum	In regie van
Dr. Faustus	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Amsterdamsche Studenten Toneelvereeniging	1959/1960	12 juni 1960	Cruys Voorbergh
Edward II	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Amsterdamsche Studenten Toneelvereeniging	1967/1968	1 maart 1968	Wilbert Bank
Het leven van Edward de Tweede van Engeland	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Stichting Nieuw Rotterdams Toneel	1970/1971	19 september 1970	John van de Rest
The Massacre at Paris	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Holland Festival	1980/1981	8 juni 1981	Philip Prowse
De jood van Malta	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Pro Theater	1983/1984	6 januari 1984	Apostolos Panagopoulos
Edward II	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Toneelgroep Amsterdam	1987/1988	21 november 1987	Jan Ritsema
Edward II	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Theaterwerkplaats InDependance	1987/1988	10 december 1987	Peter Sonneveld
Doctor Faustus	Auteur (schrijver libretto, scenario)	The In Players	1996/1997	19 februari 1997	Daniël Cohen
De tragische geschiedenis van Doctor Faustus	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Theaterschool	1998/1999	12 november 1998	Ira Judkovskaja
Edward	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Drieons	1998/1999	11 maart 1999	Ives Thuwis
The Massacre at Paris	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Toneelgroep Amsterdam	2000/2001	8 maart 2001	Ivo van Hove
Edward II, Ed Is Dead Forever, Yours	Auteur (schrijver libretto, scenario)	NTGent	2005/2006	24 februari 2006	Domien van der Meiren
Edward II	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Stichting Teatro	2005/2006	6 mei 2006	Marcus Azzini
The Jew	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Dood Paard	2011/2012	21 september 2011
Doctor Faustus	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Dood Paard	2020/2021	16 juni 2021
Edward II - The Gay King	Auteur (schrijver libretto, scenario)	Theater Oostpool	2021/2022	28 juli 2022	Char Li Chung

Literaire carrière

Dido, Queen of Carthage (ca. 1587-1590) was Marlowe's eerste toneelstuk. Het eerste dat ook opgevoerd werd op een Londens toneel was Tamburlaine over Timur de veroveraar, die het van eenvoudige herder tot gevreesd krijger brengt. Tamburlaine (Tamburlaine the Great) is een van de vroegste voorbeelden van toneelstukken waar gebruik wordt gemaakt van het blank vers. Samen met The Spanish Tragedy van Thomas Kyd wordt het algemeen beschouwd als het begin van de volwassen fase in het Elizabethaans toneel. Tamburlaine was een succes, Het werd opgevolgd door Tamburlaine Part II.

The Jew of Malta (ca. 1590) gaat over een Maltese jood die zich op een barbaarse wijze wil wreken op de stedelijke overheden. Dit stuk bevat ook een proloog door een personage dat Machiavelli voorstelt.

Edward the Second (1593) is een historisch stuk over de afzetting van koning Edward II door zijn baronnen die samenzweren met de koningin. Zij willen hiermee een einde maken aan de gunsten die de koning aan zijn favoriete hovelingen verleent en de invloed die ze op staatszaken hebben.

The Massacre at Paris (1593) is een kort en fel geschreven werk, waarschijnlijk een uit herinneringen opgebouwde reconstructie van de oorspronkelijke tekst. Hierin wordt het verhaal verteld van de gebeurtenissen die in 1572 plaatsvonden tijdens de Bartholomeüsnacht in Frankrijk, waar de Hugenotenoorlogen tussen katholieken en protestanten het land verscheurden. Engelse protestanten voerden dit aan als het schandelijkste voorbeeld van katholiek verraad. Marlowe voert hier een 'Engelse agent' ten tonele die later met hemzelf werd geïdentificeerd. Er circuleerden in die tijd immers geruchten over Marlowe's contacten met de geheime dienst. Samen met The Tragical History of Doctor Faustus wordt The Massacre at Paris beschouwd als zijn gevaarlijkste stuk, want Londense agitatoren vonden in het verhaal de aanleiding om moorden op vluchtelingen uit de Lage Landen te verdedigen.

The Tragical History of Doctor Faustus (1592), gebaseerd op het Duitse Faustbuch, was de eerste toneelversie van de Faustlegende die het verhaal vertelt van een geleerde die zijn ziel verkoopt aan de duivel.

Marlowe's stukken waren immens populair, niet in de laatste plaats omdat de beroemde acteur Edward Alleyn meespeelde. De rollen van hooghartige personages als Tamburlaine, Faustus en Barabas werden waarschijnlijk speciaal voor hem geschreven. Marlowe's stukken vormden in de jaren 1590 de basis van het repertoire van Alleyns toneelgezelschap, The Admiral's Men.

Marlowe schreef ook poëzie, waaronder een niet voltooid episch gedicht Hero and Leander dat in 1598 werd gepubliceerd met een vervolg door George Chapman), de populaire tekst The Passionate Shepherd to His Love, vertalingen van Ovidius' Amores en het eerste boek van Marcus Annaeus Lucanus' Pharsalia.

De twee delen van Tamburlaine werden gepubliceerd in 1590. Alle andere werken van Marlowe werden postuum gepubliceerd. In 1599 werd zijn Ovidius-vertaling van verboden en kopieën werden zelfs publiekelijk verbrand als onderdeel van de strijd die aartsbisschop Whitgift leverde tegen aanstootgevend materiaal.

Stijl en invloeden

Al in zijn studententijd schreef hij 'Tamburlaine'. Toen al viel zijn stijl van schrijven in blanke verzen op. Het blanke vers bestond al vóór hem, maar Marlowe maakte het veel krachtiger. Hij bevrijdde het van het wat brave rijmende couplet en liet zijn personages vloeiend ritmische lijnen vertolken in jambische pentameters:

("Stand still, you ever-moving spheres of heaven,/that time may cease and midnight never come./Fair nature's eye, rise, rise again, and make/perpetual day.").

Zijn tijdgenoot en collega Ben Jonson roemde hem om deze "mighty line" waarmee hij de Engelse poëzie had verrijkt.

Vele schrijvers na hem, waaronder Shakespeare, volgden hem hierin na. The Jew of Malta behandelt min of meer hetzelfde thema als William Shakespeares The Merchant of Venice. Bekend is hij ook als schrijver van het eerste historische stuk in de Engelse literatuur: Edward II. 'The tragical history of dr. Faustus' was zoals al gezegd de eerste toneelversie van het Faust-verhaal.

Werken

Toneel

• Doctor Faustus
• The Jew of Malta
• Tamburlaine
• Edward II
• The Massacre at Paris
• Dido, Queen of Carthage

Poëzie

• The Passionate Shepherd to His Love
• Hero and Leander (1593, in 1598 voltooid door George Chapman)

Bronnen

• Productiedatabase
• Wikipedia