Bladmuziek
Bladmuziek in de collectie van Theater Instituut Nederland
De collectie bladmuziek van Theater Instituut Nederland bestaat uit 25.000 uitgaven en manuscripten met betrekking tot de geschiedenis van het Nederlandse theateramusement: cabaret, circus, musical, revue en het populaire lied. Vooral in de periode 1890–1960 werden er veel Nederlandse liederen uitgegeven, die in cabaret-, revue- en musicalvoorstellingen op het toneel werden uitgevoerd. De uitgave bestaat meestal uit een geïllustreerde voorplaat en drie pagina’s met bladmuziek en tekst. Het materiaal is voor de geschiedenis van het Nederlandse theater zeer belangrijk. Het betreft één van de grootste openbare collecties bladmuziek in Nederland. Met betrekking tot het theaterlied vormt het een unieke collectie door de handschriften van niet-uitgegeven muziek die er deel van uitmaken.
De collectie is in de loop der jaren bijeengebracht, met als begin de collectie van de cabaretier en cabarethistoricus Alex de Haas. De niet-gedrukte bladmuziek is afkomstig uit archieven van onder andere Wim Sonneveld, Wim Kan, Peter Pech, Neerlands Hoop, Louis Davids, Annie M.G. Schmidt en Jaap van de Merwe.
Raadpleging van de collectie bladmuziek: De collectie wordt sinds 2013 beheerd door Bijzondere Collecties van de UvA. Voor raadpleging van de collectie, zie Raadplegen TIN Collectie.
Links: Bladmuziek De Fransche Gouvernante. Tekst van Jean-Louis Pisuisse; muziek van Max Blokzijl ; repertoire van Jean-Louis Pisuisse. Midden: Bladmuziek De Gangen van het Concertgebouw. Tekst van Jean-Louis Pisuisse en Max Tak, muziek van Max Tak, repertoire van Jean-Louis Pisuisse. Rechts: Bladmuziek van Memento Vivere/Mensch durf te leven, ca. 1925. Tekst van Dirk Witte, muziek van Dirk Witte, repertoire van Jean-Louis Pisuisse.
Bladmuziek van liedjes, geschreven door Henk Voogt (Henvo). Collectie TIN.
Bladmuziek van liedjes van J.H. Speenhoff, uitgave T.A.V.E.N.U., afkomstig uit (zie de stempels!) het "Muziek-Archief Alex de Haas", nu Collectie TIN.
Bladmuziek van liedjes van Louis Davids, afkomstig uit (zie de stempels!) het "Muziek-Archief Alex de Haas", nu Collectie TIN.
Inspelen op de actualiteit
De liedjes speelden vaak in op de actualiteit, en dat levert weer mooie plaatjes op. Een voorbeeld zijn de liedjes die werden geschreven over het vrouwenkiesrecht.
De acties voor het en invoeren van het vrouwenkiesrecht in Nederland inspireerden cabaretiers tot het schrijven van vele liedjes over dit onderwerp. In de meeste liedjes werd de draak gestoken met het streven van vrouwen naar kiesrecht; vrouwen werden ofwel als babbelzieke domme dames afgeschilderd, die niet wisten waar ze het over hadden, ofwel ze werden als manwijven neergezet, die de macht wilden overnemen.
Als de liedjes succes hadden, werd er bladmuziek van gedrukt. Hier enkele voorbeelden van de daarvan uit de collectie van Theater Instituut Nederland.
V.l.n.r. Omslag Bladmuziek "Zegen des Vrouwenkiesrecht", ca. 1920, tekst en muziek van Dirk Witte; Omslag Bladmuziek "De kiesrechtdames", ca. 1920, tekst D. Junior, arrangement G. van Wezel; Omslag Bladmuziek "Hollandsche Kiesrechtjuffers", ca. 1915, tekst S. de Haas, muziek J.C. van Kerkvoorde. Collectie TIN.
Thema's in de bladmuziek
Over moeders, moederliefde, de zorgen van een moeder, het missen van een moeder, zijn veel liedjes geschreven. Hier een keuze uit de bladmuziek.
V.l.n.r.: Lieve Mammie, heus, ik zal je niet vergeten. Tekst Han Dunk, muziek Han Dunk, repertoire van Lou Bandy, 1950; Moeder! ik kan je niet missen. Tekst van Otto Zeegers, muziek Octave van Aerschot, repertoire van Albert Klein, ca. 1930; Moeder! ik kan je niet missen. Tekst en muziek Michel de Cock, ca. 1925. Collectie TIN.
Meer weten over de verschillende deelcollecties van de Collectie TIN? Zie: Collectie Theater Instituut Nederland