Aran en Titus - Jan Vos
(Aantal:0)
Portret van Jan Vos door Jan Lievens. Collectie TIN.
| Titel | Aran en Titus |
|---|---|
| Gebaseerd op | Titus Andronicus - William Shakespeare |
| Auteur | Jan Vos |
| Discipline | Toneel |
| Wereldpremière op | 30 september 1641 |
| Wereldpremière te | Amsterdam |
Synopsis
Aran en Titus begint met een tableau vivant. Op een triomfwagen staat de Romeinse legeraanvoerder Titus. De door hem verslagen veldheren trekken zijn triomfwagen. Koningin Thamera wordt met haar geheime geliefde Aran, de zwarte legerleider, vastgebonden meegevoerd. Ook haar zonen zijn met kettingen vastgeketend.
Koningin Tamara is onder dwang bereid de vrouw te worden van de Romeinse keizer Sarturnidus als Aran op die manier gered kan worden. Daarom wil Aran wraak nemen op Titus. De twee zonen van Tamara bestrijden elkaar, want ze willen allebei de dochter van Titus hebben. Aran zegt dat ze het meisje moeten verkrachten en verminken en haar geliefde moeten doden. De twee zonen willen dat niet. Aron doet als of hij de geest van hun vermoorde vader ziet en zet ze aan om de zonen van Titus te vermoorden. Als Titus er achterkomt wie zijn kinderen heeft vermoord, besluit hij dat de aanstichter van al dit leed, Aran, moet boeten. Hangend aan kettingen aan zijn enkels wordt Aran levend verbrand, terwijl hij wegzakt in een van de toneelluiken. Het eindigt in een bloedbad. De enige overgeblevene zoon van Titus krijgt de keizerskroon.
Achtergrond
Aran en Titus werd in 1641 in de Amsterdamse Stadsschouwburg voor het eerst opgevoerd.
De plot is ontleend aan Titus Andronicus van William Shakespeare, gebaseerd op een verloren gegane vertaling van Adriaen van den Bergh, die van 1621-1645 werkzaam was. Van den Bergh speelde bij een van de rondreizende Engelstalige Strolling Companies, en was ook acteur bij de Stadsschouwburg van Amsterdam.
Overzichten
Overzicht van uitvoeringen van dit werk en/of producties die op dit werk zijn gebaseerd, en die in Nederland te zien zijn geweest:
| Titel | Producent | Premièreseizoen | Regisseur | Premièrelocatie |
|---|---|---|---|---|
| Aran en Titus of Wraak en weerwraak | Het Oranjehotel | 1998/1999 | Ivar van Urk | Grand Theatre, Groningen |
Ensceneringen
Voor zover bekend in de periode 1651-1655: 1641, 1642, 1643, 1644, 1645, 1646, 1647, 1648, 1649, 1650, 1651, 1652, 1653, 1654, 1655, 1656, 1657, 1658, 1659, 1660, 1661, 1661, 1662, 1663, 1664, 1665 (Amsterdamse Schouwburg) tussen 1700-1772: 1700, 1701, 1702, 1703, 1704, 1705, 1706, 1707, 1708, 1709, 1710, 1711, 1712, 1713, 1714, 1715, 1716, 1717, 1718, 1719, 1720, 1721, 1722, 1723, 1724, 1725, 1726, 1727, 1728. 1729, 1731, 1732, 1733, 1734, 1735, 1736, 1740, 1743, 1744, 1746 (1999: Het Oranjehotel)
De volledige tekst
Via deze link te lezen in de DBNL-database.
Drukgeschiedenis
37 uitgaven in de periode 1641 - 1975:
1641, 1641, 1641, 1642, 1642, 1646, 1649, 1649, 1656, 1656, 1658, 1658, 1660, 1661, 1662, 1671, 1680, 1694, 1697, 1669, 1669, 1669, 1669, 1706, 1709, 1710, 1715, 1715, 1716, 1718, 1724, 1725, 1726, 1726, 1726, 1768, 1975.
Secundaire literatuur
- W. Vermeer, Enkele opmerkingen over ‘Aran en Titus’ van Jan Vos, in: De Nieuwe Taalgids 65 (1972), p. 257-267.
Publiciteit
- Vermelding van het stuk in: S. Kalff, ‘Van ’t oude Amsterdamsche tooneel’, in De Telegraaf, 22 december 1908
- Bespreking van het stuk in de context van het oeuvre van de auteur: ‘JanVos, een rivaal van Vondel. Lezing van prof. dr. Anton van Duinkerken’, in: Het Vaderland, 3 januari 1942