Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Aart Staartjes in de Stratemakeropzeeshow.png


Aart Staartjes in de Stratemakeropzeeshow. Collectie TiN.

NaamAart Staartjes
Geboortedatum1 maart 1938
Geboorteplaats Nieuwendam
Overlijdensdatum12 januari 2020
Overlijdensplaats Leeuwarden
BeroepActeur, Mimespeler
DisciplineToneel
TrefwoordenPantomime
Externe databases:
IMDb
VIAF

Staartjes begon zijn carrière in 1957 toen hij met Eric Herfst en Ben Rowold het pantomimegezelschap onder de naam Mimegezelschap Pantalone vormde. Hij volgde aanvankelijk de kweekschool, maar stapte al snel over naar de Toneelschool in Amsterdam. Al tijdens zijn studie was hij in verschillende stukken op de televisie te zien. Na zijn eindexamen in 1961 speelde hij bij diverse toneelgezelschappen, zoals het Stichting Nieuw Rotterdams Toneel. Daar speelde hij een rol in "Een opgemaakt bed", een toneelstuk van Dimitri Frenkel Frank.

In 1967 begon Staartjes een serie bijbelvertellingen (Woord voor woord) voor de jeugd bij de IKOR, later bij de Interkerkelijke Omroep Nederland (IKON).

Het bekendst werd Aart Staartjes als bedenker en samensteller van een aantal baanbrekende kinderseries. In 1972 bedacht hij voor de VARA De Stratemakeropzeeshow. Thema van dit kinderprogramma was het doorbreken van een aantal taboes. Zo schreef Hans Dorrestijn het legendarische “Poep en pies menuet”. Er zou geen televisie worden gemaakt voor kinderen vanuit het gezichtspunt van volwassenen, maar kindertelevisie vanuit het gezichtspunt van het kind. Staartjes bracht een schrijverscollectief bijeen, met onder andere Willem Wilmink, Hans Dorrestijn, Jan Riem en Karel Eykman die teksten schreven die werden uitgevoerd op muziek van Harry Bannink door Staartjes, Wieteke van Dort en Joost Prinsen. Het programma liep van 25 oktober 1972 tot 26 december 1974. In januari 1974 bedacht hij een programma voor de allerkleinsten, De film van Ome Willem met Edwin Rutten in de hoofdrol. De serie werd een groot succes en eindigde pas op 14 mei 1989. De Stratenmakeropzeeshow kreeg een vervolg met J.J. De Bom voorheen De Kindervriend dat van start ging op 3 april 1979 en Staartjes weer verenigde met het schrijverscollectief en Joost Prinsen en Wieteke van Dort. Hoewel minder taboedoorbrekend dan de Stratenmakeropzeeshow, was ook J.J. de Bom een groot succes. Op 28 mei 1981 haalde de VARA de show uit bezuinigingsoverwegingen van het scherm. Nadat hij in 1981 verantwoordelijk was geworden voor "Sesamstraat" zou Aart Staartjes nog een programma voor pubers maken onder de titel "Geef je ouders maar de schuld". De VPRO zond het in het seizoen 1985-1986 uit. Op 3 januari 1988 tenslotte ging Het Klokhuis van start.

Sinds 1984, na het verdwijnen van Piet Hendriks uit Sesamstraat, speelde Staartjes in de Nederlandse Sesamstraat mee, als Meneer Aart. Hij is daar een lichtelijk chagrijnige figuur, die vaak zegt dat het vroeger veel beter was en veel te mopperen heeft, vooral op de dieren Tommie, Ieniemienie en Pino, die hij "Pienjo" noemt. Hij loopt altijd in (rood/bruin) kostuum en draagt ook steeds een lintje. Meneer Aart werd halverwege de jaren tachtig aan Sesamstraat toegevoegd omdat critici de serie te idyllisch en zoetsappig vonden ("een paradijs zonder slang"). Door de jaren heen werd hij duidelijk wat milder en na het overlijden van Lex Goudsmit nam hij diens rol als "opa van Sesamstraat" zo'n beetje over. Meneer Aart is een van de weinigen in Sesamstraat die niet zichzelf maar een typetje speelt en hij woont in de grote klok van Sesamstraat; ook binnen staat een groot aantal uurwerken. Als chagrijn van Sesamstraat fungeert inmiddels Buurman Baasje.

Op 10 april 2009 maakte Staartjes bekend in zijn laatste seizoen in Sesamstraat te spelen. Meningsverschillen over de aanvangstijd van het programma maken dat het van Staartjes 'niet meer hoeft'. Hij zei dit tijdens een interview in het televisieprogramma "De Wereld draait door" (DWDD) en hij gaf hierbij aan dat er een website geopend werd waar mensen hun steun konden betuigen aan de actie.

Door zijn Meneer Aart-imago werd Staartjes weinig voor andere rollen gevraagd. In 2006 kwam daar verandering in, toen hij te zien was in de hoofdrol van circusdirecteur Willy Waltz in de serie Waltz.

Staartjes heeft jarenlang Sint Nicolaas verwelkomd. In 1982 deed hij dit voor het eerst, in 1983 nam hij ook de presentatie voor zijn rekening. In 1984 deed Edwin Rutten het, vanaf 1985 deed Staartjes het weer en dan elk jaar trouw tot 2001. In die begintijd rommelde het nogal achter de schermen, zo waren er problemen tussen Staartjes, de toenmalige hoofdpiet Piet Römer en de toenmalige Sinterklaas Adrie van Oorschot. Onder invloed van Aart Staartjes werden veranderingen doorgevoerd. De grootste was wel in 1986, toen Bram van der Vlugt de nieuwe Sinterklaas werd, tot groot verdriet van Van Oorschot. Staartjes heeft Bram van der Vlugt als klasgenoot gehad bij de toneelschool en Staartjes had Van der Vlugt ook benaderd om de rol van Sinterklaas over te nemen van Adrie van Oorschot. Het commentaar van Aart Staartjes was echter wel een groot succes. Pas in 2001 stopte hij, omdat hij met pensioen ging. Zijn commentaar heeft zelfs geleid tot de oprichting van de Aart Staartjes fanclub; op ludieke wijze werd Staartjes tijdens de intochten getrakteerd op spandoeken en gebak.

De zangeres Lenny Kuhr zingt in haar lied "Visite" (1980): "Dik Trom gooide taartjes, vooral naar Aart Staartjes".

Op 12 januari 2020 overleed hij in een ziekenhuis in Leeuwarden aan de gevolgen van een auto ongeluk, dat twee dagen eerder plaatsvond.


Aart Staartjes heeft bijgedragen aan 36 productie(s).

Aart Staartjes heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Aart Staartjes heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Charlie Chauffeur Regie Proloog 1971/1972 16 oktober 1971 Aart Staartjes
Zonder titel Uitvoerende Mimegezelschap Pantalone 1957/1958 1 september 1957
Meneer Topaze Uitvoerende Toneelgroep Theater 1961/1962 16 september 1961 Cor Ruys
De weerstaanbare opkomst van Arturo Ui Uitvoerende Toneelgroep Theater 1961/1962 25 november 1961 Robert de Vries
De bruiloft Uitvoerende Toneelgroep Theater 1961/1962 1 januari 1962 Elise Hoomans
De leugenaar Uitvoerende Toneelgroep Theater 1961/1962 28 april 1962 Richard Flink
De leugenaar Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1962/1963 1 september 1962 Richard Flink
De keuken Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1962/1963 7 september 1962 John Dexter
De magistraat Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1962/1963 2 november 1962 Coen Flink
Kimbelijn Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1962/1963 1 januari 1963 Richard Flink
De revisor Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1962/1963 19 april 1963 Peter Scharoff
Een veilig stekkie Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1963/1964 13 september 1963 Richard Flink
Kiss Me Kate Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1963/1964 1 januari 1964 Philip Nasta, Leonard Steckel
Roddels en fijne vijgen Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1963/1964 28 februari 1964 Steye van Brandenberg
De plaatsbekleder Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1963/1964 3 april 1964 Richard Flink
Cel Uitvoerende Stichting Toneelgroep Studio 1964/1965 8 oktober 1964 Kees van Iersel
De rechtvaardigen Uitvoerende Stichting Toneelgroep Studio 1964/1965 8 februari 1965 Kees van Iersel
De kneep Uitvoerende Stichting Toneelgroep Studio 1965/1966 8 oktober 1965 Johan Greter
Telemachus Clay Uitvoerende Stichting Toneelgroep Studio 1965/1966 3 februari 1966 Kees van Iersel
Karel Uitvoerende Stichting Toneelgroep Studio 1965/1966 5 mei 1966 Kees van Iersel
Eh? Uitvoerende Stichting Toneelgroep Studio 1966/1967 6 oktober 1966 Johan Greter
De liefde van Don Perlimplin met Belisa in haar tuin Uitvoerende Stichting Toneelgroep Studio 1966/1967 5 januari 1967 Johan Greter
De wandeling van Buster Keaton Uitvoerende Stichting Toneelgroep Studio 1966/1967 5 januari 1967 Johan Greter
Het spel van Don Christobal Uitvoerende Stichting Toneelgroep Studio 1966/1967 5 januari 1967 Johan Greter
Droombeeld Uitvoerende Stichting Toneelgroep Studio 1966/1967 5 januari 1967 Johan Greter
Het publiek Uitvoerende Stichting Toneelgroep Studio 1966/1967 5 januari 1967 Johan Greter
1, 2, 3, Buut vrij Uitvoerende Stichting Toneelgroep Studio 1966/1967 17 maart 1967 Johan Greter
De stunt Uitvoerende Cabaret Lurelei 1967/1968 10 november 1967 John van de Rest
Een opgemaakt bed Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1968/1969 2 september 1968 Dimitri Frenkel Frank
De onbekende soldaat en zijn vrouw Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1968/1969 15 november 1968 Jules Royaards
Kleine Malcolm en zijn strijd tegen het klootjesvolk Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1969/1970 10 oktober 1969 Roger Hendricks Simon
Twee heren uit Verona Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1969/1970 1 januari 1970 Jules Royaards, Chiem van Houweninge
De sprakelozen Uitvoerende Stichting Nieuw Rotterdams Toneel 1970/1971 10 februari 1971 Paul Melton
Het huis op het Noordsleenerpad Uitvoerende Stichting Nachtgasten 19 september 2012
Verboden aflevering 'Waltz' Uitvoerende Stichting Nachtgasten 12 april 2014
De sterren van Bartlehiem Uitvoerende Posthuis Theater 2015/2016 16 december 2015


Kostuum


Film

Staartjes speelde onder andere in:

  • De Stratemakeropzeeshow (als de Stratemaker) 1972-1974
  • Pinkeltje (Speelfilm, 1978, Hoofdrol, met Wieteke van Dort)
  • J.J. De Bom voorheen De Kindervriend (als Hein Gatje) 1979-1981
  • De Film van Ome Willem (Toon t/m 1986, regisseur en gastspeler t/m 1989)
  • Sesamstraat (Meneer Aart) 1984-heden
  • Het Klokhuis (onder andere als Fetze Alsvanouds, Ta van Ta en To en de verteller bij Boy Zonderman) 1988-heden
  • Waltz 2006
  • Radeloos 2008
  • Zingen in het donker 2009


Overig

Hij sprak in o.a. de volgende series stemmen in:

  • De Fabeltjeskrant (Rocus de Vrije Vogel)
  • Woord voor woord (bijbelvertellingen) 1967
  • Pippi Langkous (agent Klang, vader van Tommy en Anika en Messen-Jochem de zeerover) 1971
  • Chico de Clown


Boeken

  • Aarts vader, 2005, Thomas Rap
  • Had ik maar een vak geleerd, 2006, De Bezige Bij


Platen

  • 1971 - Vier Bekende Sprookjes Verteld Door Aart Staartjes: Roodkapje + Sneeuwwitje / De Wolf En De Zeven Geitjes + Klein Duimpje - 12"LP - PHILIPS - 6440 035
  • 1972 - Woord Voor Woord - 12"LP - IMPERIAL - 5C 052 24727
  • 1973 - Peter En De Wolf - 12"LP - DISCOFOON - 167 795


Externe Links


Bronnen