Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Canon 1936

Canonlogo.jpgYvonne Georgi begint een dansgezelschap

Oprichting van Balletten Yvonne Georgi in het jaar dat er ook voor het eerst een staatsexamen voor de dans wordt afgenomen. Professionalisering van de dans in Nederland.

In 1936 kreeg de van oorsprong Duitse danseres-choreografe Yvonne Georgi de kans om een eigen dansgezelschap te beginnen. Dit gezelschap, en de daaraan verbonden dansopleiding, betekende de comeback van de professionele theaterdans in Nederland.

Een balletgroep voor de Wagnervereeniging

De kiem voor Georgi’s gezelschap was twee jaar eerder gelegd, toen de Wagnervereeniging een balletgroep zocht die in staat was om het beruchte bacchanaal aan het begin van Wagners Tannhäuser te dansen. Men besloot een eigen dansgroep op te richten. Na enig wikken en wegen werd Yvonne Georgi gevraagd de leiding van die groep op zich te nemen. Als choreografe en balletmeesteres bij de opera van Hannover had zij de beste papieren. Dat zij getrouwd was met een vooraanstaand criticus van De Telegraaf was daarbij mooi meegenomen.

Yvonne Georgi. Foto: S. Enkelmann, 1934. Collectie TIN Die Geschöpfe des Prometheus van Dansgroep Yvonne Georgi. Foto: N.V. Polygoon, ca. 1937. Collectie TIN

De comeback van de professionele theaterdans

Twee jaar later zou de balletgroep verzelfstandigd worden en, met steun van de Wagnervereeniging voortaan als Dansgroep Yvonne Georgi optredens verzorgen. Met dit gezelschap en de daaraan verbonden dansopleiding leverde Georgi een belangrijke bijdrage aan de comeback van de professionele theaterdans in Nederland. Zij creëerde voor haar gezelschap een uitgebreid repertoire, kweekte publiek en bovenal werkte ze aan de verbetering van de danstechniek van haar dansers.

Pioniers van de moderne dans

De successen die ze boekte, had Georgi niet louter en alleen aan haar eigen kwaliteiten te danken. Zij kon voortbouwen op het werk dat danspioniers als Jacoba van der Pas, Corrie Hartong, Gertrud Leistikow, Florrie Rodrigo en Lili Green hier vanaf 1910 al hadden verricht. Die hadden stuk voor stuk op hun eigen manier de belangstelling voor de dans weer weten aan te wakkeren, waarbij ze zich vooral hadden laten inspireren door de Amerikaanse grondlegster van de moderne dans, Isadora Duncan, en door vertegenwoordigers van de Duitse expressionistische dans als Kurt Jooss en Mary Wigman. Vrijheid, natuurlijke bewegingen, gevoelsexpressie en vrouwenemancipatie waren daarbij leidende begrippen.

Corrie Hartong. Foto: Charlotte Rudolph, 1932. Collectie TIN Gertrud Leistikow, Foto Hugo Erfurth, 1911.Collectie TIN Lili Green. Foto: Claude Harris. Collectie TIN Isadora Duncan. Fotograaf onbekend.Collectie TIN

Een mix van modern en klassiek

In de jaren twintig van de vorige eeuw was ook de belangstelling voor het klassieke ballet weer toegenomen. Baanbrekend werk op dit gebied werd verricht door de Russische danseres Anna Pavlova en de Ballets Russes van Serge Diaghilev. Hun optredens trokken ook in Nederland een groot en enthousiast publiek. Hier werkzame dansers en choreografen als Iril Gadescov, Igor Schwezoff en Darja Collin richtten kleine dansgezelschappen op en startten opleidingen in de klassieke traditie. Yvonne Georgi wist het beste van deze twee stromingen samen te brengen: haar moderne balletten verenigden de vrijheid en expressiviteit van de moderne dans met de lichaamsbeheersing en virtuositeit van het klassieke ballet.

Anna Pavlova. Foto: Lafayette. Collectie TIN

Staatsexamen voor de dans

Niet alleen het ontstaan van de verschillende dansgroepen, al dan niet met een eigen dansopleiding, was van groot belang voor de professionalisering van de dans in Nederland, maar ook de instelling van het staatsexamen voor de dans, in 1936. De basis hiervoor werd in 1931 gelegd door Corrie Hartong en Gertrud Leistikow. Samen richtten zij een dansopleiding op binnen het Rotterdams Conservatorium. In 1936 werden hun activiteiten beloond met de officiële instelling van een door de Nederlandse staat erkend diploma 'dans'. De eerste kandidaten troffen achter de examentafel een aantal leading ladies van de dans in Nederland aan: naast Hartong en Leistikow maakten ook Florrie Rodrigo en Yvonne Georgi deel uit van de examencommissie.

De Nederlandse Dansliga

Drie jaar later ontstond De Nederlandse Dansliga, een door Hendrika Gaillard-Jorissen opgerichte beroepsvereniging. Hiermee was de professionalisering van de dans in Nederland een feit. De Dansliga probeerde de verschillende spelers in het Nederlandse dansveld te organiseren en de belangen van de dans te behartigen.

Dit is één van de canonteksten. Voor meer informatie zie: Canon van het Theater in Nederland

In 1936 geboren

 SorteernaamGeboortedatumOverlijdensdatum
Jan KnopperKnopper, Jan193615 februari 2004
Meta van YzerYzer, Meta van19362014
Cesare MazzonisMazzonis, Cesare1936
Jochen NeuhausNeuhaus, Jochen19361995
Agostino PacePace, Agostino1936
Frank Philipp SchlössmannSchlössmann, Frank Philipp1936
Ruud van der MeerMeer, Ruud van der1936
Naftali YavinYavin, Naftali19365 juni 1972
José Antonio GutierrezGutierrez, José Antonio1936
ThoraldoThoraldo193624 september 2011
Attilio LabisLabis, Attilio1936
Corstiaan de VriesVries, Corstiaan de193630 mei 2008
Trio LescanoLescano, Trio19361950
Marja WiebesWiebes, Marja19367 september 2016
Adalbert SchwichowSchwichow, Adalbert1936
Stanislaw MaciszewskiMaciszewski, Stanislaw193613 januari 1981
Trisha BrownBrown, Trisha193618 maart 2017
Zdenka KratochvilovaKratochvilova, Zdenka1936
Leo UngerUnger, Leo1936
Gérard LemaitreLemaitre, Gérard193614 december 2016
... meer resultaten

In 1936 overleden

 SorteernaamGeboortedatumOverlijdensdatum
Frans HullemanHulleman, Frans18791936
Willem Henri LucasLucas, Willem Henri18581936
Philip StuartStuart, Philip18871936
Ramón María del Valle-InclánValle-Inclán, Ramón María del28 oktober 18665 januari 1936
Rudyard KiplingKipling, Rudyard30 december 186518 januari 1936
John SchilthuizenSchilthuizen, John19 augustus 189919 januari 1936
Gerrit TetenburgTetenburg, Gerrit18 augustus 188821 januari 1936
Piet HesseHesse, Piet2 december 18724 maart 1936
Reinoud van der Hilst jr.Hilst jr., Reinoud van der6 augustus 18956 maart 1936
J. Martin S. HeuckerothHeuckeroth, J. Martin S.17 april 185319 maart 1936
Alexander GlazounovGlazounov, Alexander10 augustus 186521 maart 1936
Jules DirickxDirickx, Jules18 mei 188329 maart 1936
Georg HartmannHartmann, Georg30 maart 18624 april 1936
Ottorino RespighiRespighi, Ottorino9 juli 187918 april 1936
Eva Plaschke-von der OstenPlaschke-von der Osten, Eva19 augustus 18815 mei 1936
Ben C. KokKok, Ben C.1 augustus 188310 mei 1936
Karl KrausKraus, Karl28 april 187412 juni 1936
Maxim GorkiGorki, Maxim28 maart 186818 juni 1936
Flor la RocheRoche, Flor la22 oktober 188821 juni 1936
La ArgentinaLa Argentina4 september 189017 juli 1936
... meer resultaten

In 1936 in première

 PremieredatumLocatie
Een glas water - N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel - 1936-01-011 januari 1936Groote Schouwburg, Rotterdam
Een nieuwe blokkendoos - Ad-Hoc Ensemble - 1936-01-011 januari 1936Leidseplein Theater, Amsterdam
Wat doet mijn vrouw van 2 tot 5? - Het Hollandsch Tooneel - 1936-01-044 januari 1936
Mars & co - Nieuw Schouwtooneel - 1936-01-066 januari 1936Stadsschouwburg, Haarlem
All God's chillun got wings - Studententoneel en Studentencabaret - 1936-01-099 januari 1936Stadsschouwburg, Utrecht
Oud Heidelberg - Gezelschap Spree - 1936-01-1313 januari 1936Stationsplein Schouwburg, Rotterdam
Liefde - Esther de Boer-Van Rijk Ensemble - 1936-01-1414 januari 1936Parkschouwburg, Hoorn
De dienstknecht in het huis - De Hagespelers in het Rika Hopper Theater (1934-1936) - 1936-01-1515 januari 1936Nieuwe Schouwburg, Heerenveen
Trouwen is goedkooper - Het Hollandsch Tooneel - 1936-01-1818 januari 1936Hollandsche Schouwburg, Amsterdam
Tropenadel - Het Hollandsch Tooneel - 1936-01-2323 januari 1936Stadsschouwburg, Amsterdam (1894)
Meisjeslyceum - Centraal Tooneel - 1936-01-2525 januari 1936Centraal Theater, Amsterdam
De dochter van 'Ouwe Jaap' - Gezelschap Spree - 1936-01-2525 januari 1936Stationsplein Schouwburg, Rotterdam
Lachende komedianten - Bouwmeester Revue - 1936-01-2929 januari 1936Groote Schouwburg, Rotterdam
Relletjes op het Leidscheplein - Nieuw Schouwtooneel - 1936-01-3131 januari 1936Leidseplein Theater, Amsterdam
Alle rechten voorbehouden - Toneelgroep Het Masker (1933-1947) - 1936-02-055 februari 1936Centraal Theater, Amsterdam
Maak mijn vrouw gelukkig - Het Blijspelgezelschap - 1936-02-1919 februari 1936
De twee vrouwen van mr. Carroll (The two mrs Carrolls) - Paul de Groot - 1936-02-1919 februari 1936Rika Hopper Theater, Amsterdam
Galavoorstelling - Gelegenheidscombinaties - 1936-02-1919 februari 1936Pulchri Studio, Den Haag
Julia is onsterfelijk - Div. Studententoneel- Studententooneel U.S.A. - 1936-02-2020 februari 1936
N.V. Zon voor Renate - Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel - 1936-02-2222 februari 1936Koninklijke Schouwburg, 's-Gravenhage
... meer resultaten


In dit decennium opgericht

Edit deze pagina