Wim Sonneveld: Biografie - Voltijd artiest
Eenlevenlangtheater Wim Sonneveld:
- Homepage Eenlevenlangtheater Wim Sonneveld
- Biografie
- Repertoire
- Archief Wim Sonneveld
- Audio
- Video
- Volgens Wim Sonneveld
- Volgens anderen
- Colofon
Voltijd artiest
Nadat Wim Sonneveld in 1936 zijn ‘maagdelijkheid heeft verloren aan Frankrijk’ wil hij niets liever dan wonen en werken in dit land. In 1939 trekt hij, samen met Huub Janssen, voor vier maanden naar Parijs. Hij woont in een hotelletje in Montparnasse en zingt in het Engels, Frans en Duits in de clubs van Suzy Solidor en Agnes Capri.
Maar Hitlers macht groeit en als ook de Nederlandse Ambassade hem wijst op de dreigende situatie in Europa, komt Sonneveld weer terug naar Nederland. Anders dan zijn drie broers blijft hij hier vrij van militaire verplichtingen, zodat hij zijn carrière kan continueren. Hij doet dit in dienst van anderen en als voorman in zijn eigen kleinkunstensemble.
Wim Sonneveld: "In de mobilisatietijd was er een geweldige behoefte aan jonge acteurs, aangezien alle dienstplichtige jonge artisten in dienst waren en de gezelschappen het drukker en drukker kregen met de verzorging van voorstellingen voor burgers en militairen. Men kan wel zeggen dat de artisten als onkruid uit de grond rezen en weelderig bloeiden. Nog nooit hebben er zoveel goede en slechte artisten op het toneel gestaan als in de mobilisatietijd en gedurende de oorlog. Ik werd allereerst gevraagd om Jan Retèl te vervangen bij toneelgroep 'Het Masker' o.l.v. Ko Arnoldi. Er is zelfs een tijd geweest dat ik 's morgens en 's middags voor kinderen speelde,'s avonds op het toneel stond in de Stadsschouwburg te Amsterdam en 's nachts nog eens in een nachtclub werkte ..." (uit: EVA, ongedateerd)
In de zomer van 1940 wordt Wim Sonneveld uitgenodigd om als gast toe te treden tot het Duits-joodse gezelschap Theater Der Prominenten. Bij dit gezelschap, dat onder leiding staat van Willy Rosen, ontwikkelt Sonneveld, naar eigen zeggen, zijn stijl. De programma's waaraan hij meewerkt wisselen elkaar in hoog tempo af met om de twee weken een nieuwe première.
De maatregelen van de Duitse bezetter worden, ook in de theaterwereld, steeds duidelijker merkbaar. 'Die Prominenten' ontkomen er dan ook niet aan eerst de niet-joodse artiesten te ontslaan. Een paar maanden later mogen ze alleen nog maar optreden voor een joods publiek. Met de deportatie van de leden van het gezelschap naar verschillende concentratiekampen leggen de Duitsers 'Die Prominenten' in juli 1942 definitief het zwijgen op.
Als niet-jood is het Wim Sonneveld al gauw niet meer toegestaan zich te omringen met de meeste Prominenten. Twee Nederlandse dames die hij bij het gezelschap heeft leren kennen, blijft hij regelmatig zien. Met filmster Jopie Koopman verzorgt Sonneveld in 1941 een aantal optredens in Nachtclub Paloni in Amsterdam. Conny Stuart ontmoet hij bij diverse radio-optredens. Ook vraagt Sonneveld haar als gelegenheidsmedewerker van zijn eigen kleinkunstgezelschap.
Naast een kleinkunstgezelschap start Sonneveld ook het Tierelantijn Tooneel. Hiermee geeft hij vanaf december 1941 ‘goede en verzorgde kindervoorstellingen’ met de Marten Toonder-creaties Tom Poes en Ollie B. Bommel in de hoofdrol. Daarnaast treedt hij op met andere gezelschappen.
Met de première van Alleen voor dames op 1 december 1943 gaat een jarenlange wens van Wim Sonneveld in vervulling; een eigen cabaretgezelschap in het Leidschepleintheater in Amsterdam. Omdat het cabaret in deze dagen nog niet de massale aandacht van het publiek heeft, is het noodzakelijk om de verschillende programma’s elkaar snel op te laten volgen. In september 1944 stopt het Sonneveldcabaret met het geven van voorstellingen. De razzia’s, waarbij jonge mannen in de spelersgroep en in het publiek worden opgepakt en de vele bombardementen, maken Sonneveld huiverig om nog langer door te spelen. Na de bevrijding worden de voorstellingen hervat en tot en met 3 januari 1960, de dag waarop de laatste voorstelling van Rim Ram wordt gegeven, zal het Sonneveldcabaret in totaal dertig verschillende producties maken.
Actrice Elly Weller herinnert zich: "Het begin van het Sonneveldcabaret was een spannende, zalige tijd. We leefden in een roes en ik herinner me dat ik er 's nachts niet van kon slapen. Iedere avond stapte Wim even de kleedkamer binnen met de meest geweldige berichten: ‘Wie er nou weer in de zaal zit’, of ‘wie ik nou weer heb gesproken’. Als Wim binnenkwam, dan leek het wel of we allemaal een glas champagne hadden gedronken. We werden allemaal een beetje verliefd op hem."
bron: Wim Sonneveld. De parel van het cabaret, Hilde Scholten (Terra Lannoo 2006)