Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Maugham.jpg


Somerset Maugham in 1934

NaamWilliam Somerset Maugham
Geboortedatum25 januari 1874
Geboorteplaats Parijs
Overlijdensdatum16 december 1965
Overlijdensplaats Nice
BeroepSchrijver, Toneelschrijver
DisciplineToneel
Externe databases:
DBNL
IMDb
IBDb
VIAF

William Somerset Maugham (1874-1965) was een in Frankrijk geboren Britse schrijver van een groot aantal romans, verhalenbundels, toneelstukken, reisverhalen en essays. Hij wordt algemeen beschouwd als een meester-verhalenverteller. Zijn werk wordt gekenmerkt door humor en een licht satirische (soms cynische) en analytische benadering. Vaak worden in zijn werk mensen met hun zwakheden en verborgen drijfveren in de meest uiteenlopende omstandigheden uitgetekend. Hij betrok daarbij veel van zijn eigen reis- en levenservaringen.

Een van zijn bekendste romans is Of Human Bondage, waarvan voor zijn dood al 10 miljoen exemplaren waren verkocht. Een van zijn bekendste korte verhalen is Rain. Veel van zijn werk is verfilmd of bewerkt als televisiedrama.

Zijn leven

Somerset Maugham groeide op in Frankrijk, toen hij acht jaar oud was overleed zijn moeder bij de geboorte van een kind dat maar één dag geleefd heeft; twee jaar later overleed zijn vader, een jurist in dienst van de Britse ambassade in Parijs. Familie haalde hem naar Kent en plaatste hem intern op de King's School in Canterbury. In de vakanties woonde hij bij een oom en tante in Whitstable. In deze voor hem moeilijke periode begon hij te stotteren, een handicap die hem meer verlegen en introverter maakte dan hij van nature was. Zijn zwakke gezondheid gaf bijkomende problemen. Niettemin moet hij geen hekel aan de school hebben gehad, gezien het feit dat die na zijn dood zijn boeken, enkele manuscripten, een som geld en de as van zijn crematie ontving.

Na de kostschool studeerde Maugham filosofie en literatuur aan de Universiteit van Heidelberg (studie afgebroken) en vanaf 1892 chirurgie in Londen, waar hij verbonden was aan het St. Thomas-ziekenhuis. In 1897 studeerde hij af. Het succes van zijn eerste roman, Liza of Lambeth (1897) en de ontvangst van een tweetal erfenissen deden hem echter besluiten zich aan de literatuur te wijden.

In 1914, tijdens de Eerste Wereldoorlog, zette hij zich een periode praktisch in voor het Rode Kruis in Frankrijk. Als geheim agent voor de Britse Geheime Dienst werkte hij in Genève en in Petrograd, waar hij betrokken was bij pogingen de uitbraak van de Russische Revolutie (1917) tegen te houden. Later schreef hij over deze ervaringen verschillende verhalen.

In 1916 (1917?) trouwde Maugham met zijn maîtresse, de in die tijd bekende binnenhuisarchitecte (ze voerde in de jaren twintig het witte interieur in) Maud Gwendolen Syrie Barnardo, een dochter van Dr. Thomas Barnardo, stichter van weeshuizen. Zij scheidde vanwege een affaire van haar man, Sir Henry Wellcome. Het grootste deel van hun huwelijk bleven Maugham en Syrië echter apart wonen. Sommigen menen dat Maugham wellicht homoseksueel was, maar daar niet voor wilde uitkomen uit angst voor wat collega-auteur Oscar Wilde was overkomen (gevangenschap). Zeker is dat Maugham vanwege die gebeurtenissen angstvallig vermeed het thema homoseksualiteit in zijn stukken te verwerken. Een complicerende factor in zijn huwelijk was mogelijk zijn vriendschap met de jonge en extraverte Amerikaan Gerald Haxton. Tijdens Maughams vele reizen die hij vanaf 1914 ondernam was hij vaak in gezelschap van zijn kompaan. Tot diens dood in 1933 zouden ze samen blijven reizen. In 1926 kocht hij een huis, 'Villa Mauresque', in Saint-Jean, Cap Ferrat aan de Franse Rivièra, waar hij vaak bezoek kreeg van schrijvers en andere beroemdheden, zoals Winston Churchill. Hij zou er, wanneer hij niet op reis was, blijven wonen tot zijn dood in 1965.

Na een turbulent huwelijk scheidden Maugham en Syrie in 1928 (1927?). Ze hadden één dochter, Elizabeth Mary Maugham (Liza) (1915 - 1998).

In 1940 wachtte Maugham het verloop van de oorlog niet af en vluchtte vanuit Frankrijk per boot naar de Verenigde Staten, waar hij de oorlog rustig uitzat. In 1944 overleed Gerald Haxton. Maugham keerde na de oorlog naar Frankrijk terug in gezelschap van Alan Searle. In 1946 riep hij de Somerset Maugham Award in het leven, een prijs die jonge schrijvers in staat stelde te reizen.

Maugham heeft altijd beweerd en volgehouden slechts een verhalenverteller te zijn en classificeerde zichzelf als tweederangs romancier:

"There are three basic rules for writing a novel. Unfortunately nobody knows what they are" (Er zijn drie basisregels voor het schrijven van een roman. Helaas weet niemand welke dat zijn)
"I am in the very first row of the second-rate" (Ik sta bovenaan de lijst van tweede-klassers)
"I have never pretended to be anything but a story teller." (Ik heb nooit gepretendeerd iets anders te zijn dan een verhalenverteller)
- laatste uitspraak uit "The Author excuses himself", voorwoord bij Creatures of circumstance, 1947.

Niettemin bleek uit zijn autobiografie The Summing Up van 1938 enige teleurstelling dat hij niet voldoende serieus genomen werd.

Maugham werd 91 jaar oud. Hij stierf in het Zuid-Franse Nice op 16 december 1965.


William Somerset Maugham heeft bijgedragen aan 33 productie(s).

William Somerset Maugham heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan William Somerset Maugham heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Wann kommst du wieder? Auteur (schrijver libretto, scenario) Neue Schauspielhaus Berlin 1910/1911 14 februari 1911
Penelope Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. De Tooneelvereeniging 1912/1913 10 mei 1913 Eduard Verkade
Pen Auteur (schrijver libretto, scenario) Die Haghespelers (1913-1917) 1913/1914 27 november 1913 Eduard Verkade
Het land van belofte Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1914/1915 18 september 1914 R.
Caroline Auteur (schrijver libretto, scenario) Die Haghespelers (1913-1917) 1916/1917 14 december 1916 Eduard Verkade
De vrouw die wegliep Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap van het Theater Odeon 1925/1926 10 november 1925
Regen Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Het Amsterdamsch Tooneel 1927/1928 15 oktober 1927 Joris Diels
Regen Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Het Amsterdamsch Tooneel 1927/1928 16 oktober 1927 Joris Diels
Pen Auteur (schrijver libretto, scenario) Vereenigd Tooneel 1927/1928 30 oktober 1927 Eduard Verkade
Regen Auteur (schrijver libretto, scenario) Vereenigd Tooneel 1927/1928 5 mei 1928 Eduard Verkade
Hééft Constance gelijk? Auteur (schrijver libretto, scenario) Vereenigd Tooneel 1928/1929 6 oktober 1928 Bets Ranucci-Beckmann
De cirkelgang Auteur (schrijver libretto, scenario) Het Schouwtooneel 1929/1930 2 september 1929 Adriaan van der Horst
De heilige vlam Auteur (schrijver libretto, scenario) Vereenigd Tooneel 1929/1930 12 oktober 1929 Bets Ranucci-Beckmann
Victoria Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel 1930/1931 11 oktober 1930 Cor van der Lugt Melsert (1882-1969)
De kostwinner Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1930/1931 28 maart 1931 Bets Ranucci-Beckmann
Kostwinner Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1930/1931 28 maart 1931 Bets Ranucci-Beckmann
Bekentenis Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1930/1931 17 mei 1931 Bets Ranucci-Beckmann
Voor bewezen diensten Auteur (schrijver libretto, scenario) Centraal Tooneel 1933/1934 3 oktober 1933 Cees Laseur
Sheppey Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel 1933/1934 13 maart 1934 Adriaan van der Horst
De heilige vlam Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel 1933/1934 16 maart 1934 Bets Ranucci-Beckmann
Heeft Constance gelijk? (The constant wife) Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel 1937/1938 13 mei 1938 Bets Ranucci-Beckmann
Titel niet bekend Auteur (schrijver libretto, scenario) Roosje Driessen 1939/1940 10 september 1940
Canada, het land van belofte Auteur (schrijver libretto, scenario) De Rotterdammers (1933-1947) 1945/1946 1 december 1945 Jan van der Linden
De heilige vlam Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Het Residentie Tooneel 1945/1946 3 februari 1946 Bets Ranucci-Beckmann
De heilige vlam Auteur (schrijver libretto, scenario) Residentie Spelers 1947/1948 25 april 1948
Regen Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Nederlandse Schouwburg 1956/1957 16 oktober 1956 Dora van der Groen
Heeft Constance gelijk? Auteur (schrijver libretto, scenario) De Haagsche Comedie 1960/1961 3 september 1960 Paul Steenbergen
Caroline Auteur (schrijver libretto, scenario) De Nederlandse Comedie 1961/1962 21 december 1961 Jan Teulings
De cirkel Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Toneelgroep Podium 1973/1974 1 september 1973 Bob de Lange
The Circle Auteur (schrijver libretto, scenario) Maatschappij Discordia 1984/1985 1 januari 1985 Jan Joris Lamers
Een ideale vrouw Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep Amsterdam 1998/1999 23 april 1999 Gijs de Lange
Een ideale vrouw Auteur (schrijver libretto, scenario) BV, Joop van den Ende Theaterproducties 9 juni 2013 Antoine Uitdehaag
Een ideale vrouw Auteur (schrijver libretto, scenario) DeLaMar Producties 2012/2013 9 juni 2013 Antoine Uitdehaag

Zijn werk

Maugham verwerkte veel van zijn reiservaringen en ontmoetingen in zijn verhalen, zoals zijn bekendste verhaal Rain (Regen), over een missionaris en een prostituee die met hem meereisden tot aan Pago Pago. In Maughams reisverhalen klinkt vooral zijn fascinatie door voor Zuidoost-Azië en de eilanden in de Stille Zuidzee. Hij schreef met humor en met een satirische ondertoon over het koloniale tijdperk.

Theater

Maugham schreef tussen 1903 en 1933 meer dan 30 toneelstukken, meest licht satirische komedies en zag tijdens zijn leven vele uitvoeringen daarvan. Het eerste stuk dat werd opgevoerd was A Man of Honour (1903). Een jaar na zijn eerste echte doorbraak als toneelschrijver, de uitvoering van het stuk Lady Frederick (1907), werden in Londen vier van zijn stukken tegelijk opgevoerd. Later zijn er echter vele in het vergeetboek geraakt. In 1933 keerde hij zich af van het toneel omdat theaterdirecteuren vaak niet gecharmeerd waren van de onderwerpen die hij in zijn stukken aansneed.

Literatuur

Met zijn autobiografische roman Of Human Bondage (1915) brak Maugham definitief door als romanschrijver. Het is een autobiografische roman die handelt over het leven van ene Philip Carey, een wees, die door een gelovige oom werd opgevoed. In plaats van stotteren gaf Maugham zijn hoofdpersoon als handicap een klompvoet.

Ondanks deze successen is Maugham wellicht het bekendst gebleven als schrijver van korte verhalen. Zijn stijl is helder en eenvoudig, zijn werken, ook zijn romans, zijn makkelijk leesbaar.

In zijn autobiografische werk (zie onder non-fictie) weidt hij uit over de relatie tussen literatuur en het literaire ambacht.

Bibliografie

Zie voor een opsomming van zijn werken: Wikipedia

Toneelstukken (lijst incompleet)

  • A Man of Honour (1903)
  • Lady Frederick (1907)
  • Our Betters (1917)
  • The Circle (1921)
  • The Constant Wife (1927)
  • The Sacred Flame (1928)
  • The Breadwinner (1930)
  • For Services Rendered (1932), een anti-oorlogsdrama

Verhalenbundels

  • The Trembling of a Leaf: Little Stories of the South Sea Islands (1921)
  • The Casuarina Tree: Six Stories (1928) (1926?)
  • Ah King: Six Stories (1933)
  • Cosmopolitans: Very Short Stories (1936)
  • The Mixture as Before (1940)
  • Creatures of Circumstance (1947)
  • Here and There: Short Shories (1948)
  • Quartet (1948)
  • Trio (1950)
  • The Complete Short Stories of W. Somerset Maugham (1951)
  • Encore (1951)
  • Collected Short Stories (1969)

Bronnen