Ton Lutz: Repertoire - Theater - Nederlandse Comedie

Ton Lutz. Foto: F.L. Lemaire/MAI. Collectie TIN.

Eenlevenlangtheater Ton Lutz:

Nederlandse Comedie

De Nederlandse Comedie was in 1950 vanuit voorloper Comedia opgericht. Het gezelschap stond onder leiding van Han Bentz van den Berg, Johan de Meester jr. en Guus Oster. De acteurs Ank van der Moer, Mary Dresselhuys, Mimi Boesnach, Henk Rigters en nog een aantal jongere spelers waaronder Ton Lutz - gingen van Comedia mee naar het nieuwe gezelschap. In eerste instantie huisde het gezelschap in Den Haag, maar met ingang van 1953 werd zij de vaste bespeler van de Stadsschouwburg aan het Leidseplein in Amsterdam.

De speelstijl van de Nederlandse Comedie was gestileerder dan die bij Comedia en het repertoire breder en klassieker. Met name Johan de Meester jr. maakte zich er sterk voor het klassieke repertoire, met de nadruk op de eigen Nederlandse klassieken. Mettertijd ontmoette hij steeds meer weerstand. In 1962 verliet hij de Nederlandse Comedie. Tot 1969 handhaafde het gezelschap een belangrijke traditie: elke Nieuwjaarsdag werd Gijsbrecht van Aemstel van Vondel gespeeld. Vanaf 1969 werd voor andere stukken gekozen. In 1971 werd de Nederlandse Comedie opgeheven. Gedurende het 21-jarig bestaan had het gezelschap 170 stukken gebracht.

Ton Lutz verbond zich met een tussenperiode van enkele jaren tweemaal aan de Nederlandse Comedie: van 1950-1955 en van 1962-1965. Gedurende de eerste periode was hij vooral acteur terwijl hij gedurende de tweede periode vooral verantwoordelijk was voor de regie. Hieronder vindt u een overzicht van de stukken waar Ton Lutz bij betrokken was gedurende beide periodes. Zowel bij de Nederlandse Comedie, als tussendoor bij het Rotterdams Toneel, werkte Ton Lutz veel en vruchtbaar samen met decor- en kostuumontwerper Nicolaas Wijnberg, die bovendien vaak ook het drukwerk (programma's, affiches) van de voorstellingen ontwierp.

Bron: Facetten van vijftig jaar Nederlands toneel (1920-1970) van G.J. de Voogd (red.) (Amsterdam 1970).

Foto's

Links: Ank van der Moer en Ton Lutz in Vreemd tussenspel, Nederlandse Comedie, 1950. Foto F.L. Lemaire. Rechts: Ton Lutz en Ellen Vogel in De dood van een rat, De Nederlandse Comedie 1951. Foto Lemaire/MAI. Collectie TIN.

Links: Greet Groot en Ton Lutz in De bezoeker, De Nederlandse Comedie 1953. Foto: Lemaire en Wennink/MAI. Rechts: Ton Lutz en Ellen Vogel in De drie zusters, De Nederlandse Comedie 1954. Foto: Lemaire en Wennink/MAI. Collectie TIN.

Links: Ton Lutz en Ellen Vogel in Kleine Alice, De Nederlandse Comedie, 1965. Foto Lemaire en Wennink/MAI. Rechts: Lous Hensen en Ton Lutz in De koning sterft. Foto: Lemaire en Wennink/MAI. Collectie TIN.

Affiches van (links) Wat u maar wilt, 1962 en van (rechts) De dans van de reiger, 1963. Ontwerp: Nicolaas Wijnberg. Collectie TIN.

Overzicht rollen bij de Nederlandse Comedie

4 september 1950: Alfred in Je bent maar eens jong
24 september 1950: Peter een monnik; Schuim, een dwaze jonker; Bernardijn, een gevangen misdadiger In Leer om leer
8 december 1950: Charles Marsden in Vreemd tussenspel
8 maart 1951: Majoor Maas in De dood van een rat
half? mei 1951: professor Winke in Kapitein Carvallo van Denis Cannan
16 juni 1951: bode in Iphigenieia in Taurië
18 september 1951: Doc in Mister Roberts
1 december 1951: Graaf Almaviva in De bruiloft van Figaro
18 januari 1952: Sir Henry Harcourt-Reilly in De cocktailparty
9 maart 1952: pastoor Badillon in De gijzelaar
15 oktober 1952: Bassanio in De koopman van Venetië
16 december 1952: Majoor John Lang in Via Lissabon
21 februari 1953: Jozef, kunsthistoricus in De bezoeker
21 februari 1953: Odysseus, heer van Ithaka in Odysseus weent
4 april 1953: Neuhoff in Een moeilijk mens
4 september 1953: Basilius, koning van Polen in Het leven een droom
21 november 1953: Dominee John Hale in De vuurproef
1 januari 1954: Rey van edelinghen; bode in Gijsbreght van Aemstel
6 maart 1954: Cauchon, bisschop van Beauvais in St. Joan
28 augustus 1954: Jupiter in Amphitryon
2 oktober 1954: Fjodor Iljitsj Koelygien in De drie zusters
1 januari 1955: bode in Gijsbreght van Aemstel
29 januari 1955: Meneer Damiens in De repetitie of De liefde gestraft
16 juni 1955: koor van Thebanen in Koning Oidipoes
9 december 1962: Malvolio in Wat u maar wilt
21 december 1963: Berenger in De koning sterft
1 januari 1965: bode in Gijsbreght van Aemstel

Overzicht regies bij de Nederlandse Comedie

5 juni 1951: regie van Een middag in de Muiderkring
22 september 1954: regie van L'elisir d'amore
23 maart 1963: regie van De vrouwen van Troja
3 november 1963: regie van Antonius en Cleopatra
2 maart 1964: regie van Het sprookje van de wolf
28 november 1964: regie van Maria Stuart
20 februari 1965: regie van Moortje
2 mei 1965: regie van De driestuiversopera

Overzicht voorstellingen met zowel rol als regie bij de Nederlandse Comedie

14 juni 1954: regie, plus rol als opvoeder in Elektra
2 april 1955: regie en rol als François in De zeewolf
29 februari 1962: regie en rol al kardinaal-inquisiteur Het leven van Galilei
26 januari 1963: regie en rol als Eduard Missiaen in De dans van de reiger
23 oktober 1965: regie en rol als advocaat in Kleine Alice

Meedoen met TheaterEncyclopedie!