Robert Musil
Robert Musil, 1900
| Naam | Robert Musil |
|---|---|
| Geboortedatum | 6 november 1880 |
| Geboorteplaats | Klagenfurt |
| Overlijdensdatum | 15 april 1942 |
| Overlijdensplaats | Genève |
| Beroep | Schrijver |
| Discipline | Toneel |
| Externe databases: | |
| DBNL | |
| IMDb | |
| VIAF |
Biografie
Theater CV
Robert Musil heeft bijgedragen aan 10 productie(s).
Robert Musil heeft gewerkt in de volgende functies:
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Robert Musil heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Robert Musil (1880—1942) was een experimenteel Oostenrijks schrijver en grondlegger van het essayisme.
Werk
Musil was vertrouwd met het fenomeen van de taalcrisis: de rond de eeuwwisseling heersende overtuiging dat de mogelijkheden van de taal waren uitgeput. Als mathematicus en ingenieur was zijn reactie hierop een nieuw soort vertelstijl, die hij het „essayisme“ noemde: met behulp van pseudo-wetenschappelijke omschrijvingen en zakelijke uitweidingen vlakt hij de grens tussen verhalend proza en filosofisch tractaat uit, wat het geheel een hoogst ironisch effect verleent. Zijn eerste boek, Die Verwirrungen des Zöglings Törleß, is een op zijn eigen jeugdervaringen gebaseerde evaluatie van de puberteit, waarbij seksualiteit als psychologisch proces ontleed wordt in wetenschappelijk-technologische termen. Zijn kortverhalen tonen eenzelfde experiment met een onstabiel vertelperspectief en het in vraag stellen van wat er geschreven staat.
Der Mann ohne Eigenschaften
Musils bekendste werk is zonder twijfel Der Mann ohne Eigenschaften (1930-1932). Aan deze monumentale roman schreef hij twintig jaar lang, zonder het werk ooit volledig te hebben afgewerkt. Het is een gigantische, allesincorporerende schildering van het verval van de burgerlijke cultuur van het laat-Wilhelminische Oostenrijk-Hongarije. Ulrich, de „man zonder eigenschappen“, wordt als een willekeurig personage in een willekeurige werkelijkheid voorgesteld. De vooronderstelling dat er een andere werkelijkheid is, is voor Musil de dimensie van het mystieke: in weerwil van de gepretendeerde wetenschappelijk overkomende accuraatheid, slaagt de auteur als instantie er immers niet in de ervaringen der personages werkelijk te bevatten — er is steeds de mogelijkheid dat er iets heel anders gebeurt dan datgene wat toevallig geschreven wordt. De roman heeft een sterk satirisch karakter doordat hij zichzelf voortdurend onderuit haalt.
Het essayistische experiment van Musil wordt wel met Joyce en Proust vergeleken: zijn proza reikt veel verder dan het verhaal (dat ondergeschikt is, of op zijn best een speeltje); Musil analyseert als het ware de wereld an sich en benut ten volle de mogelijkheden in stijlregisters en vormconventies die de taal biedt — en uiteindelijk ook, zoals de werkelijkheid, volledig open laat. Musils werk behoort niet tot het toegankelijkste uit de wereldliteratuur, wat niet wegnam dat Der Mann ohne Eigenschaften in Duitsland tot grootste Duitse roman van de twintigste eeuw werd uitgeroepen. Het boek werd in 2002 ook opgenomen in de lijst van beste 100 boeken uit de wereldliteratuur, samengesteld door de gezamenlijke Noorse boekenclubs en de Zweedse Academie.
Werken
- 1906 Die Verwirrungen des Zöglings Törleß
- 1908 Beitrag zur Beurteilung der Lehren Machs (dissertatie)
- 1911 Vereinigungen (vertellingen: 'Die Vollendung der Liebe', 'Die Versuchung der stillen Veronika')
- 1918 Skizze der Erkenntnis des Dichters (verhandeling)
- 1921 Die Schwärmer (toneel)
- 1924 Vinzenz und die Freundin bedeutender Männer (toneel)
- 1924 Drei Frauen (novellen: 'Grigia', 'Die Portugiesin', 'Tonka')
- 1930-32 Der Mann ohne Eigenschaften, eerste twee delen
- 1936 Nachlaß zu Lebzeiten (verhalenbundel)
- 1952 Der Mann ohne Eigenschaften, postuum aangevuld met onafgewerkte hoofdstukken
Bronnen