Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


Mspree.png

NaamMarius Spree
Volledige naamPetrus Marinus Spree
Geboortedatum31 augustus 1876
Geboorteplaats Amsterdam
Overlijdensdatum13 mei 1929
Overlijdensplaats Rotterdam
BeroepActeur
DisciplineToneel
Externe databases:
IMDb
VIAF

Marius Spree (1876-1929) was een bekend volksacteur, toneelleider en -schrijver. Hij kreeg zijn opleiding aan de toneelschool (1891-1893) en debuteerde in het Amsterdamse Tivolitheater aan de Plantage Park (huidige Wertheimpark) onder leiding van Charles de la Mar. Spree had veel succes maar financieel zat het niet mee. Vaak moest hij genoegen nemen met de helft of een kwart van de afgesproken gage. In de hoop op een beter fortuin nam Spree samen met zijn compagnon Frits Stoel in 1895 de exploitatie op zich van de leegstaande Plantage Schouwburg aan de Amsterdamse Plantage Franschelaan (huidige Henri Polaklaan 9). Samen richtten zij de "Nieuwe Nederlandsche Tooneelvereeniging" (Gezelschap Stoel en Spree) op, waarmee de Plantage Schouwburg werd bespeeld. Het experiment pakte goed uit. De samenwerking van Spree en Stoel werd geformaliseerd: Stoel werd zakelijk leider en Spree de artistiek leider en acteur. Spree was toen 19 jaar. Achtien jaar lang heeft hij in de Schouwburg aan de Plantage Franschelaan gespeeld en gewerkt. Tot hij een uitnodiging ontving voor een gastregie in Antwerpen onder directie van Jules Verstraete in zijn Hippodroom.

Op 7 december 1912 keerde hij naar Nederland terug en trad op in het Amsterdamse Carré met het zeer succesvolle stuk Het Teken des Kruises, waarmee hij daarna het land in trok. In april en mei 1913 trad hij op in de Rotterdamse Tivoli Schouwburg. Door toedoen van de directeur, George W. Van Biene, is hij daar gebleven. Tot hij een aanbod kreeg van het bestuur van de Antwerpse Hippodroom om de directie van deze enorme 3.000 stoelen grootte zaal, op zich te nemen. Spree liet zich overhalen en stelde een gezelschap samen. Van spelen komt het niet, door het uitbreken van de eerste wereldoorlog vlucht Spree naar Amsterdam. Hij speelt afwisselend in het Amsterdamse theater Carré en het Rotterdamse Circus Schouwburg.

In 1919 werd Spree eigenaar en directeur van het Circus Schouwburg. Dit bleef hij tot zijn dood. Zijn tweede vrouw Sophie te Mijtelaar (zijn eerste was Jeanne Mönch) zette na zijn dood het gezelschap nog korte tijd voort. Marius Spree, vader van Jeanne Spree en de kapelmeester Marius Spree jr. (1901-1936), vierde in 1906 zijn 12 1/2-jarig jubileum als Mottige Janus in het gelijknamige verhaal van J.W.F. Werumeus Buning. Enkele stukken van zijn hand zijn: Bestevaer Michiel, David Copperfield (naar Charles Dickens), De dochter van Ouwe Jaap, De graaf van Monte Christo (naar Alexandre Dumas père), Jan Smees (naar Justus van Maurik), De kinderen van Kapitein Grant (naar Jules Verne), Klaasje Zevenster (naar Jacob van Lennep), Koningsliefde (naar Catharina Alberdingk Thijm), Krates (naar Justus van Maurik), Mathias Sandorf (naar Jules Verne), Mottige Janus (naar J.W.F. Werumeus Buning), De musketiers des konings of de heldendaden van d'Artagnan (naar Alexandre Dumas père), Nick Carter, de koning der detectiven, Ouwe Jaap, de smokkelaar van 1813, Reindorp naar de Nenijto, Rinaldo Rinaldini, overste der rovers, Rooie Sien, De verborgenheden van Parijs en De vijf stuivers van Lavarède (naar Paul d'Ivoi).


Marius Spree heeft bijgedragen aan 62 productie(s).

Marius Spree heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Marius Spree heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Teun de Nachtwacht Bewerking Gezelschap Stoel en Spree 1901/1902 12 maart 1902
Klaasje Zevenster Bewerking Gezelschap Stoel en Spree 1902/1903 11 februari 1903
Opstanding! Bewerking Gezelschap Stoel en Spree 1904/1905 11 januari 1905
Krates! Bewerking Gezelschap Stoel en Spree 1906/1907 10 januari 1907 Marius Spree
East-Lynne, of: Een misstap uit jaloezie Regie Nieuwe Nederlandsche Tooneelvereeniging 1895-1900 1897/1898 9 maart 1898 Marius Spree
De roode cadet of: De man met de poppenkast Regie Nieuwe Nederlandsche Tooneelvereeniging 1895-1900 1898/1899 17 oktober 1898 Marius Spree
Het geheim van den monnik! Regie Gezelschap Stoel en Spree 1899/1900 13 januari 1900 Marius Spree
Gijsbregcht van Aemstel Regie Gezelschap Stoel en Spree 1900/1901 1 januari 1901 Marius Spree
Krates! Regie Gezelschap Stoel en Spree 1906/1907 10 januari 1907 Marius Spree
De dochter van 'Ouwe Jaap' Regie Gezelschap Stoel en Spree 1908/1909 1 april 1909 Marius Spree
Jean Bart, de held van Duinkerken Regie Gezelschap Stoel en Spree 1909/1910 9 november 1909 Marius Spree
David Copperfield (illusionist) Regie Gezelschap Stoel en Spree 1910/1911 7 september 1910 Marius Spree
Het teeken des kruises (The sign of the cross) Regie Hollandsch Tooneelgezelschap (o.l.v. Marius Spree) 1912/1913 7 december 1912 Marius Spree
Juultje's huwelijksnacht! Regie Hollandsch Tooneelgezelschap (o.l.v. Marius Spree) 1913/1914 14 februari 1914 Marius Spree
Ben-Leil, de zoon van den nacht Regie Hollandsch Tooneelgezelschap (o.l.v. Marius Spree) 1914/1915 19 september 1914 Marius Spree
Om de kroon Regie Gezelschap Spree 1915/1916 2 oktober 1915 Marius Spree
Klaasje Zevenster Regie Gezelschap Spree 1925/1926 5 september 1925 Marius Spree
De onbekende soldaat Regie Gezelschap Spree 1927/1928 18 september 1927 Marius Spree
Onze wies!! Regie Gezelschap Spree 1927/1928 5 november 1927 Marius Spree
Mooie Marietje! Regie Gezelschap Spree 1927/1928 16 juni 1928 Marius Spree
Reindorp naar de Nenijto!! Regie Gezelschap Spree 1928/1929 25 augustus 1928 Marius Spree
Vader! Regie Gezelschap Spree 1928/1929 13 oktober 1928 Marius Spree
Een mislukt leven Regie Gezelschap Spree 1928/1929 24 november 1928 Marius Spree
Onder curateele Regie Gezelschap Stoel en Spree 1928/1929 3 augustus 1929 Marius Spree
Jan Smees of de kinderen van het "Fort van Sjako!" Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap Stoel en Spree 1899/1900 8 juli 1900
Mottige Janus Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap Stoel en Spree 1901/1902 8 januari 1902
Koningsliefde! Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap Stoel en Spree 1903/1904 25 december 1903
Koningsliefde Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschappen Henri Brondgeest 1903/1904 9 mei 1904
De dochter van 'Ouwe Jaap' Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap Stoel en Spree 1908/1909 1 april 1909 Marius Spree
David Copperfield (illusionist) Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap Stoel en Spree 1910/1911 7 september 1910 Marius Spree
Ouwe Jaap, de smokkelaar van 1813 Auteur (schrijver libretto, scenario) Hollandsch Tooneelgezelschap (o.l.v. Marius Spree) 1913/1914 17 november 1913
Mottige Janus Auteur (schrijver libretto, scenario) Hollandsch Tooneelgezelschap (o.l.v. Marius Spree) 1913/1914 13 februari 1914
De verborgenheden van Parijs Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap Spree 1916/1917 19 februari 1917
De dochter van 'Ouwe Jaap' Auteur (schrijver libretto, scenario) Gezelschap Spree 1935/1936 25 januari 1936 Daan van Ollefen (1886-1959)
Mottige Janus Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgezelschap Jan Nooy 1940/1941 30 augustus 1940
Rooie Sien Auteur (schrijver libretto, scenario) Het Amsterdamsch Tooneelgezelschap o.l.v. D. van Ollefen 1939/1940 2 februari 1941
Rooie Sien Auteur (schrijver libretto, scenario) Willem Goossens' Volkstoneel 1940/1941 1 juni 1941 Willem Goossens
Mottige Janus Auteur (schrijver libretto, scenario) De Haghespelers (C. Hartogh) 1942/1943 27 november 1942
Rooie Sien Auteur (schrijver libretto, scenario) Amsterdams Volkstoneel 1957/1958 22 januari 1958 Bert Silvester
Rooie Sien Auteur (schrijver libretto, scenario) Studio 5 2001/2002 11 juni 2002 Helmert Woudenberg
Lazaro de veehoeder of: Misdaad en wraak Uitvoerende Hollandsch Tooneelgezelschap 1895-1903 1895/1896 29 januari 1896
De bedelares of Jean Paul, de hoefsmid van Mariënberg Uitvoerende Nieuwe Nederlandsche Tooneelvereeniging 1895-1900 1895/1896 2 februari 1896
Rocambole, of De bende van harteboer Uitvoerende Nieuwe Nederlandsche Tooneelvereeniging 1895-1900 1895/1896 8 februari 1896
De kaartlegster Uitvoerende Nieuwe Nederlandsche Tooneelvereeniging 1895-1900 1895/1896 4 juli 1896
Stella, de dochter van den staatsgevangene Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1896/1897 17 oktober 1896
Margot, de bloemenverkoopster Uitvoerende Nieuwe Nederlandsche Tooneelvereeniging 1895-1900 1896/1897 30 december 1896
Marie Antoinette, Koningin en martelares Uitvoerende Nieuwe Nederlandsche Tooneelvereeniging 1895-1900 1896/1897 23 januari 1897
Esmeralda, of: De klokkenluider van de Nôtre-Dame Uitvoerende Nieuwe Nederlandsche Tooneelvereeniging 1895-1900 1896/1897 12 juni 1897
Jean de Huurkoetsier, of de vrouw en kind Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1897/1898 19 februari 1898
East-Lynne, of: Een misstap uit jaloezie Uitvoerende Nieuwe Nederlandsche Tooneelvereeniging 1895-1900 1897/1898 9 maart 1898 Marius Spree
De roode cadet of: De man met de poppenkast Uitvoerende Nieuwe Nederlandsche Tooneelvereeniging 1895-1900 1898/1899 17 oktober 1898 Marius Spree
Marino Marinelli, of de bloednacht van Venetië Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1898/1899 12 februari 1899
Het geheim van den monnik! Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1899/1900 13 januari 1900 Marius Spree
Jan Smees of de kinderen van het "Fort van Sjako!" Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1899/1900 8 juli 1900
De bruiloft van Kloris en Roosje Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1900/1901 1 januari 1901 Marie van Westerhoven
Gijsbregcht van Aemstel Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1900/1901 1 januari 1901 Marius Spree
Mottige Janus Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1901/1902 8 januari 1902
Teun de Nachtwacht Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1901/1902 12 maart 1902
Klaasje Zevenster Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1902/1903 11 februari 1903
Opstanding! Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1904/1905 11 januari 1905
Onder valsche vlag Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1904/1905 12 april 1905 Anton Verhagen
Krates! Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1906/1907 10 januari 1907 Marius Spree
De dochter van 'Ouwe Jaap' Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1908/1909 1 april 1909 Marius Spree
Nick Carter, de koning der détectiven Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1909/1910 11 september 1909
Jean Bart, de held van Duinkerken Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1909/1910 9 november 1909 Marius Spree
David Copperfield (illusionist) Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1910/1911 7 september 1910 Marius Spree
De Fabrieksbaas Uitvoerende Gezelschap Stoel en Spree 1910/1911 22 oktober 1910
Het teeken des kruises (The sign of the cross) Uitvoerende Hollandsch Tooneelgezelschap (o.l.v. Marius Spree) 1912/1913 7 december 1912 Marius Spree
Ouwe Jaap, de smokkelaar van 1813 Uitvoerende Hollandsch Tooneelgezelschap (o.l.v. Marius Spree) 1913/1914 17 november 1913
Mottige Janus Uitvoerende Hollandsch Tooneelgezelschap (o.l.v. Marius Spree) 1913/1914 13 februari 1914
Juultje's huwelijksnacht! Uitvoerende Hollandsch Tooneelgezelschap (o.l.v. Marius Spree) 1913/1914 14 februari 1914 Marius Spree
De big van het 168ste Uitvoerende Hollandsch Tooneelgezelschap (o.l.v. Marius Spree) 1914/1915 12 maart 1914
Ben-Leil, de zoon van den nacht Uitvoerende Hollandsch Tooneelgezelschap (o.l.v. Marius Spree) 1914/1915 19 september 1914 Marius Spree
Om de kroon Uitvoerende Gezelschap Spree 1915/1916 2 oktober 1915 Marius Spree
De verborgenheden van Parijs Uitvoerende Gezelschap Spree 1916/1917 19 februari 1917
Kleine Jacques Uitvoerende Gezelschap Spree 1916/1917 17 maart 1917
Rooie Brak of Het hart van het volk Uitvoerende Gezelschap Spree 1924/1925 1 mei 1925
Klaasje Zevenster Uitvoerende Gezelschap Spree 1925/1926 5 september 1925 Marius Spree
Ouwe Jan en jonge Jan Uitvoerende Gezelschap Spree 1925/1926 17 oktober 1925 Henri Morriën
De kleine menschen Uitvoerende Gezelschap Spree 1926/1927 1 november 1926 Henri Morriën jr.
De wet der zonde Uitvoerende Gezelschap Spree 1926/1927 6 mei 1927 Henri Morriën
De onbekende soldaat Uitvoerende Gezelschap Spree 1927/1928 18 september 1927 Marius Spree
Onze wies!! Uitvoerende Gezelschap Spree 1927/1928 5 november 1927 Marius Spree
Mooie Marietje! Uitvoerende Gezelschap Spree 1927/1928 16 juni 1928 Marius Spree
Reindorp naar de Nenijto!! Uitvoerende Gezelschap Spree 1928/1929 25 augustus 1928 Marius Spree
Vader! Uitvoerende Gezelschap Spree 1928/1929 13 oktober 1928 Marius Spree
Een mislukt leven Uitvoerende Gezelschap Spree 1928/1929 24 november 1928 Marius Spree
Allerzielen Uitvoerende Gezelschap Spree 1929/1930 31 augustus 1929
Toffe Pauwtje Muziek Gezelschap Spree 1926/1927 2 oktober 1926 Henri Morriën
De twee weezen Muziek De Rotterdammers (1933-1947) 1933/1934 16 juni 1934 Johan Steenbergen jr.
Het teken des kruises Muziek Gezelschap Spree 1935/1936 29 februari 1936 Daan van Ollefen (1858-1939)
Toffe Pauwtje Dirigent Gezelschap Spree 1926/1927 2 oktober 1926 Henri Morriën
Oud Heidelberg Dirigent Gezelschap Spree 1935/1936 13 januari 1936 Daan van Ollefen (1886-1959)

Bronnen