Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


UploadenAfbeeldingDef.png
NaamKors van Bennekom
Volledige naamLodewijk van Bennekom
Geboortedatum13 juli 1933
Geboorteplaats Amsterdam
Overlijdensdatum4 oktober 2016
Overlijdensplaats Amsterdam
BeroepFotograaf
 Website
Externe databases:
IMDb
VIAF
RKD

Lodewijk (Kors) van Bennekom heeft als theaterfotograaf een verscheidenheid aan toneelgroepen vastgelegd. Hiertoe behoren onder andere Publiekstheater, Toneelgroep Centrum, De Nederlandse Comedie, Sater, Amsterdams Volkstoneel en Dogtroep. Van 1965 tot 1991 werkte hij voor het blad "8 uur vanavond", de voorloper van de Uitkrant, waarvoor hij veel gezelschappen fotografeerde tijdens hun repetitieperiode. Nog eerder, van 1956 tot 1965, kwam hij regelmatig met het culturele leven van Amsterdam in aanraking door zijn werk als journalistiek fotograaf bij de communistische krant De Waarheid. Tijdens zijn periode bij "8 uur vanavond" is Van Bennekom huisfotograaf van enkele gezelschappen geworden, waardoor hij zich niet alleen op de repetities, maar ook op de daadwerkelijke voorstellingen is gaan richten en scènefoto’s voor publiciteitsdoeleinden is gaan maken. Deze werkzaamheden heeft hij na 1991 nog enkele jaren voortgezet. Van Bennekom heeft zich dus vanuit verschillende hoeken met het theater bezig gehouden en heeft zowel vanuit de pers als vanuit de gezelschappen zelf voorstellingen en repetities gefotografeerd.

Naast theaterfotografie heeft Van Bennekom zich ook bezig gehouden met journalistieke en familiefotografie. Van Bennekom begon als journalistiek fotograaf voor de krant De Waarheid in 1956. Hiervoor fotografeerde hij van alles, waarbij hij zich vooral richtte op gebeurtenissen in Amsterdam. Dit werk was heel veelzijdig, van demonstraties tot straatbeelden tot culturele gebeurtenissen. Van Bennekom heeft zich altijd onderscheiden door niet tussen andere fotografen te gaan staan, maar een eigen standpunt op te zoeken, waardoor hij met originele foto’s kwam. Deze eigenwijze houding in zijn journalistieke werk is bepalend geweest voor de rest van zijn carrière. Zo noemt hij zichzelf een bescheiden man, behalve wanneer hij moet fotograferen, dan laat hij alle regels varen om de juiste foto te krijgen. Verder heeft hij jarenlang zijn gezin vastgelegd, wat resulteerde in beelden waar een grote groep mensen zich mee kan identificeren. Het zwaartepunt van Van Bennekoms theaterwerk ligt bij het Publiekstheater en Toneelgroep Centrum. Vanaf het ontstaan van het Publiekstheater, in 1973, tot het moment dat Hans Croiset het gezelschap verlaat in 1985, is Van Bennekom huisfotograaf. Het Publiekstheater combineerde experiment met klassieke toneelstukken en zette onder andere moderne bewerkingen van klassiekers op de planken. Kors van Bennekoms foto’s pasten hier goed bij vanwege zijn conventionele beeldopbouw gecombineerd met zijn menselijke benadering en journalistieke vermogen om een verhaal in beeld te vatten.

Van Bennekoms theaterfoto’s zijn in twee categorieën te verdelen; voor en achter de schermen. Voor het blad "8 uur vanavond" fotografeerde hij repetities van komende premieres, een kwetsbare periode voor de theatermaker. Maar Van Bennekom benaderde de situatie met een groot respect voor de acteurs ‘die vanuit het niets ‘iets’ maken.’ Deze benadering toont een interesse in de persoon achter de acteur, een interesse in menselijkheid die in al zijn onderwerpen terugkeert. Het blad probeerde een breder publiek te interesseren voor cultuur, een idealistische instelling die Van Bennekom zeer aansprak

Tijdens zijn periode bij "8 uur vanavond" is Van Bennekom zich ook op de voorstelling zelf gaan richten, onder andere bij het Publiekstheater en later bij meer gezelschappen. Dit is begin jaren ’70, wanneer nieuwe ontwikkelingen in het theater ook de theaterfotografie beïnvloeden. Van Bennekom was één van de fotografen die zich op het podium, tussen de spelers begeeft om foto’s te maken. Door middel van strategisch geplaatste op- en afstapjes, kon hij ook weer snel afstand nemen en het toneelbeeld geheel overzien. Hierdoor bestaat zijn fotocollectie uit close-ups, medium en overzicht shots. Dit verandert geleidelijk met de tijd, zoals hij ook aangeeft in een interview in de Parool, 22-08-1984. Hierin vermeldt hij dat er in deze tijd meer aandacht uit gaat naar het decor, waardoor dat ook een belangrijkere rol gaat spelen in zijn foto’s. Het gevolg hiervan is het toenemen van het aantal overzichtfoto’s.

Van Bennekom beweegt mee met de dynamiek van de voorstelling en zoekt actief naar de beste manier van weergeven. Dit is een kenmerk van zijn werkwijze die hij ook al in zijn journalistieke werk toepaste. Daarnaast schenkt Van Bennekom veel aandacht aan beweging. Vaak uit zich dat in een beeld met bewegingsonscherpte, andere keren is de beweging geheel verstild. Vooral de bewegingsonscherpte maakt zijn foto’s dynamisch en sprekend, ze leggen de aandacht op het verhaal, de gebeurtenis van de voorstelling en op het feit dat de foto een momentopname van een evenement is. Hierdoor is er een duidelijk verhalend element in zijn foto’s. Foto’s van meer statische voorstellingen tonen Van Bennekoms menselijke benadering van zijn onderwerpen. In deze foto’s worden de onderlinge verhoudingen tussen de karakters benadrukt en voeren emoties de boventoon. Vooral in zijn close-ups en medium shots komen deze emoties duidelijk naar voren.

Van Bennekoms foto’s zijn voornamelijk in zwart/wit gemaakt, alleen als de opdrachtgever er specifiek naar vroeg maakte hij kleurenfoto’s. Over het algemeen hebben zijn foto’s een geleidelijke overgang van zwart naar wit met veel grijstonen, waardoor er herkenbare, realistische foto’s ontstaan. Van Bennekom maakt weinig gebruik van extreme afsnijdingen, maar gebruikt een meer conventionele beeldopbouw waarbij de personages ten voeten uit of vanaf de schouders worden afgebeeld.

Van Bennekom was één van de eerste fotografen die naast Frits Lemaire en Maria Austria heeft gewerkt en de vernieuwende tendensen in de theaterfotografie actief heeft toegepast. Hiermee geven zijn foto’s een blik op de nieuwe vormen van theater die in de jaren zeventig en tachtig zijn opgekomen en vormt zijn oeuvre een belangrijk document van de theatergeschiedenis.

Kors van Bennekom overleed op 4 oktober op 83 jarige leeftijd in zijn woonplaats Amsterdam

Zijn zoon Joris van Bennekom is ook actief als theaterfotograaf.


Kors van Bennekom heeft bijgedragen aan 76 productie(s).

Kors van Bennekom heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Kors van Bennekom heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Het uitzicht: een dorpskomedie Fotografie Oktober, Toneelgroep Acht 1 april 1982 Antoine Uildehaag
Het uitzicht: een dorpskomedie Fotografie Toneelgroep Acht oktober 1981/1982 1 april 1982 Antoine Uildehaag
Welkom in Sjanghai Fotografie Toneelgroep Centrum 1983/1984 5 oktober 1983 Pollo Hamburger
Zonder onderschriften Fotografie Toneelgroep Centrum 1983/1984 28 oktober 1983 Peter Oosthoek
Gebroken glas Fotografie Toneelgroep Centrum 1983/1984 7 december 1983 Peter Römer
Blessuretijd Fotografie Toneelgroep Centrum 1983/1984 13 december 1983 Maria Goos
Waar gaat het over? Fotografie Toneelgroep Centrum 1983/1984 22 februari 1984 Pollo Hamburger
Dansen Fotografie Toneelgroep De Kompaan 1983/1984 9 maart 1984 Guido Wevers
Jubileum Fotografie Toneelgroep Centrum 1983/1984 28 maart 1984 Peter Oosthoek
Bemoeizucht Fotografie Toneelgroep Centrum 1984/1985 12 september 1984 Mette Bouhuijs
De zaak Albert K. Fotografie Scholengroep Centrum 1984/1985 25 september 1984 Arie Kant
Berenice Fotografie Publiekstheater 1984/1985 28 september 1984 Karst Woudstra
Doña Rosita of De taal der bloemen Fotografie Publiekstheater 1984/1985 11 oktober 1984 Hans Croiset
Portret van Dora Fotografie Sater 1984/1985 13 oktober 1984 Agaath Witteman
De grijze plaag Fotografie Planeet Produktie B.V. 1984/1985 30 oktober 1984 Selma Susanna
Om het af te leren Fotografie Toneelgroep Centrum 1984/1985 15 november 1984 Mette Bouhuijs
Angst en hoop Fotografie Sater 1984/1985 24 november 1984 Joost Boer
Kutzwagers Fotografie Toneelgroep Centrum 1984/1985 19 december 1984 Peter Oosthoek
Maskerade Fotografie Publiekstheater 1984/1985 22 december 1984 Karst Woudstra
Schijn bedriegt Fotografie Publiekstheater 1984/1985 18 januari 1985 Ger Thijs
Welwezen Fotografie Toneelgroep Centrum 1984/1985 17 februari 1985 Peter Oosthoek
Koning Arthur Fotografie Theatergroep Narcis 1984/1985 23 februari 1985 Wouter ten Pas
Pink Sunset Fotografie Scholengroep Centrum 1984/1985 28 februari 1985 Mette Bouhuijs
Gescheiden vrouw op oorlogspad Fotografie Jenny Arean 1984/1985 12 maart 1985 Paul Vermeulen Windsant
Tussen zussen Fotografie Toneelgroep Centrum 1984/1985 14 maart 1985 Maria Goos
De ingebeelde zieke Fotografie Publiekstheater 1984/1985 16 maart 1985 Fritz Marquardt
Radio Piepschuim 'Live' Fotografie Stichting Mammoet 1984/1985 10 april 1985 Collectief
Het huis van Bernarda Alba Fotografie Sater 1984/1985 17 april 1985 Agaath Witteman
In de dromocratie Fotografie Toneelgroep Centrum 1984/1985 1 mei 1985 Ton Vorstenbosch, Guus Vleugel
Demonen Fotografie Stichting Demoon 1984/1985 3 mei 1985 Teuntje Klinkenberg
The Spanish Brabanter Fotografie ESTA 1984/1985 23 juli 1985 John Hartnett
Caesar Fotografie Scholengroep Centrum 1985/1986 17 september 1985 Arie Kant
De beproeving die ik haar oplegde Fotografie Toneelgroep Centrum 1985/1986 18 september 1985 Albert Lubbers
Paniek Fotografie Toneelgroep Centrum 1985/1986 25 september 1985 Peter Oosthoek
Veel succes, mevrouw Fotografie Katrijn Theaterproducties B.V. 1985/1986 3 oktober 1985 André van den Heuvel
De band Fotografie Toneelgroep Centrum 1985/1986 17 november 1985 Peter Blok
Emigranten Fotografie Toneelgroep Skamander 1985/1986 6 december 1985 Joanna Bilska
Mevrouw Gauguin Fotografie Toneelgroep Centrum 1985/1986 18 december 1985 Mette Bouhuijs
Dag nacht Fotografie Theater Pssstt 1985/1986 25 januari 1986 Herman Frank
Met gesloten deuren Fotografie Arthur Boni 1985/1986 22 februari 1986 Jochen Neuhaus
Fijne slaapkamergordijnen Fotografie Toneelgroep Centrum 1985/1986 23 februari 1986 Peter Römer
De keizerin van België Fotografie Scholengroep Centrum 1985/1986 13 maart 1986 Mette Bouhuijs
Aan de Wannsee Fotografie OPERA-tief 1985/1986 19 april 1986 Paul Vermeulen Windsant
Van de hak op de tak Fotografie Arthur Boni 1985/1986 9 mei 1986
Koningsmoord Fotografie Toneelgroep Skamander 1985/1986 17 mei 1986 Joanna Bilska
Eeuwig jong Fotografie Toneelgroep De Kompaan 1986/1987 23 september 1986 Arie Kant
Hersenschimmen Fotografie Toneelgroep Centrum 1986/1987 1 oktober 1986 Chaim Levano
Brisant Fotografie Toneelgroep Centrum 1986/1987 5 oktober 1986 Mette Bouhuijs
Het vergeten Fotografie Toneelgroep Centrum 1986/1987 20 december 1986 Peter te Nuyl
Een lichte lunch Fotografie Toneelgroep Centrum 1986/1987 28 december 1986 Peter Römer
Macabere sonate Fotografie Cabaretgroep De Harde Kern 1986/1987 1 februari 1987 Jan-Jaap Jansen
Helden Fotografie Toneelgroep De Kompaan 1986/1987 9 maart 1987 Lucas Borkel
Lang ben ik vroeg gaan slapen Fotografie Toneelgroep Centrum 1986/1987 21 maart 1987 Mette Bouhuijs
Bij mij thuis Fotografie Toneelgroep Centrum 1986/1987 29 maart 1987 Peter Römer
Dorothy's Latest Fotografie The Bank 1987/1988 23 oktober 1987 Fien Bloemen
Sterk water Fotografie Dogtroep 1987/1988 10 februari 1988
Barnum Fotografie Joop van den Ende Toneelprodukties bv 1988/1989 27 september 1988 Berend Boudewijn, Joe Layton
The Making of The Representative for Planet 8 Fotografie Gastprogrammering Het Muziektheater 1988/1989 8 januari 1989 Harry Silverstein, Minoru Terada Domberger
De vrouw met de theepot Fotografie Les Bureaux Plukker 1989/1990 2 september 1989 Paul van der Kaaden
La strada Fotografie Impresariaat Lumen BV 1989/1990 23 januari 1990 Guus Rekers
Kluit zonder vleugels Fotografie Dogtroep 1990/1991 24 augustus 1990 Warner van Wely
Madama Butterfly Fotografie Luc Boyer 1990/1991 24 oktober 1990 Henk van der Meulen
Hamlet Fotografie Impresariaat Jacques Senf & Partners 1991/1992 14 september 1991 Dirk Tanghe
De fatale ontgoocheling te Oostende Fotografie Würz 1991/1992 4 oktober 1991 Jules Terlingen
Van oud naar nieuw Fotografie Dogtroep 1991/1992 1 januari 1992 Threes Schreurs, Jos Zandvliet
Cats Fotografie Stichting Carré Theaterprodukties 1992/1993 17 november 1992 Gillian Lynne
Oase Fotografie Theatergroep De Gebroeders Flint 1992/1993 28 mei 1993 Marja Kok
De overval Fotografie Theatergroep De Gebroeders Flint 1993/1994 1 juli 1994 Wim Meuwissen
Jozef in Dothan Fotografie Het Toneel Speelt 1995/1996 4 juni 1996 Hans Croiset
De oceaanvlucht van kapitein Lindbergh Fotografie Muziektheater Het Filiaal 1996/1997 12 januari 1997 Monique Corvers
Een sneeuw Fotografie Het Toneel Speelt 1996/1997 27 februari 1997 Albert Lubbers
Trijntje Cornelis Fotografie Het Toneel Speelt 1997/1998 17 oktober 1997 Hans Croiset
Stilleven Fotografie Het Toneel Speelt 1997/1998 29 januari 1998 Albert Lubbers
Jefta of Semitische liefdes Fotografie Het Toneel Speelt 1998/1999 16 oktober 1998 Hans Croiset
De verlossing Fotografie Het Toneel Speelt 1999/2000 26 augustus 1999 Albert Lubbers
Bingo! Fotografie Theatergroep De Gebroeders Flint 2001/2002 13 augustus 2001 Lidwien Roothaan, Marja Kok


Theaterfoto's

Gees Linnebank en John Kraaijkamp sr. in De weerstaanbare opkomst van Arturo Ui. Publiekstheater, 1983. Foto: Kors van Bennekom

Lou Landré in Droom van een Midzomernacht. Publiekstheater, 1973. Foto: Kors van Bennekom

Foto's: Kors van Bennekom.

Opdrachtgevers

Kors van Bennekom heeft onder andere gefotografeerd voor:

Bronnen

  • Fotocollectie Theater Instituut Nederland
  • Ischa Meijer, Loek Zonneveld. 'Twee planken en een hartstocht - 35 jaar theaterfotografie'. Amsterdam: Thomas Rap, 1993.
  • Marjo van der Meulen, 'Fotograaf van boeiend en lastig wereldje’ in Parool 22/08/1984.
  • Josephine van Bennekom, ‘Kors van Bennekom’ in Leijerzapf, Ingeborg Th, e.a. Geschiedenis van de Nederlandse fotografie in monografieën en thema-artikelen. 1984: Voetnoot, Amsterdam.
  • Iris van Vliet, 'Belicht. Theaterfotografie in Nederland van 1945 tot 2011' Masterscriptie UvA Theaterwetenschap, 2011.