Biografie
Fridi Martina (1950-2014) was een in Curaçao geboren Nederlandse actrice en regisseuse en heeft een tweelingbroer en daarnaast nog 6 andere broers en zussen. Toen Fridi 9 jaar oud was stierf haar moeder en haar vader had ze niet gekend. Haar vader was drie maanden na haar geboorte weggegaan. Fridi groeide tussen Rooms Katholieke nonnen en daar raakte zij geïnspireerd om haar dromen te volgen en om zichzelf te bevrijden van mentale slavernij. Na het middelbaar onderwijs studeerde Fridi boekhouden.
Op 21-jarige leeftijd verhuisde Fridi naar Nederland. In 1974 werd Fridi Martina de eerste Afro-Caribische student aan de Toneelschool, Amsterdam. Er heerste verdeeldheid over haar aanwezigheid. Er waren leraren die vonden dat ze zich koest moest houden en een andere groep was blij met haar komst. Johan Greter was een belangrijke speldocent op de opleiding en hij gaf Fridi de taak om een eigen toneelstuk te maken. Zij schreef elk woord van de voorstelling zelf. De voorstelling was een groot succes. De titel hiervan was ‘Kleurenblind’ of wel ‘Siegu pa kolo’ Het stuk ging over discriminatie onder zwarte mensen. Ze deed twee gesponsorde tournees van het stuk langs de Antillen én door Nederland. Iedere avond speelde zij in een andere taal: Nederlands, Engels of Papiaments. Het stuk was een schok voor een groot deel van de zwarte bevolking, zowel in Nederland als op de Antillen. In 1979 is zij op speciaal verzoek van de afdeling Cultuur weer naar de Antillen afgereisd voor een tweede tour met Kleurenblind.
Toen Fridi Martina haar opleiding als acteur had afgerond, richtte zij samen met Marga Adama hun eigen theatergroep op. Deze heette Adamaria en werd in 1980 opgericht. Een stuk van de ADAMARIA was Maria/Magdalena, deze speelde rond 1980 in het Theater aan de Haven te den Haag.
Fridi Martina werkte als een acteur in films, theater, op televisie, en bij de radio. Daarnaast gaf zij ook les aan de aan de Academie voor Expressie door Woord en Gebaar (Utrecht, nu de HKU). Hier werkte zij voor 10 jaar en daarnaast werkte zij 8 jaar bij de toneelschool in Amsterdam (AHK). Hiervoor gaf ze les op basisscholen.
Hierna ging Fridi Martina als een internationale executive officier werken voor de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Haar taak was om de disciplines van interculturele studies van uitvoerende kunst te promoveren in niet westerse culturen. Zij scoutte, en hielp bij het uitwisselen van studenten en docenten. Ze gaf workshops in Namibia, Senegal, Tunesië, Sri Lanka, Nepal, Verenigde Staten en natuurlijk in veel Europese landen.
In 1986 richtte Fridi Martina een podiumkunst ambassade genaamd “Villa Baranka”. De ambassade was in Amsterdam aan de Prins Hendrikkade 140. Hier promootten ze non-westerse kunstenaars (voornamelijk vrouwen) en zij werkten met andere ambassades samen. Ondanks dat de ambassade voldeed aan de eisen, kregen zij geen subsidie. Het hield hen niet tegen om vanaf dat moment een decennium in te luiden met tentoonstellingen, concerten, cursussen, workshops, kunstdiners, dansavonden, voorstellingen en lezingen binnen één thema en/ of een land. Fridi Martina probeerde hulp te vragen in Den Haag bij het ministerie van Cultuur, maar zij werd volgens haar daar niet geholpen voornamelijk omdat zij een allochtoon was.
'Stichting mensen in Nood', vierde in 1990 haar 75-jarigjubileum en zocht in die geest een voordrachtskunstenaar, die de stem van de Derde Wereld kon vertonen. Fridi Martina mocht twee van haar eigen gedichten voordragen. Prins Claus was onder de indruk van de inhoud en nodigde Fridi bij hem thuis uit. Hij noemde haar een 'eyeopener' voor hem, door haar visie op de relatie tussen de Derde en de Eerste Wereld. Zij deelden persoonlijke correspondenties. Fridi Martina vroeg hem om haar te helpen met haar project Villa Baranka, dat zoveel weerstand kreeg van ambtenaren.
Prins Claus vertrouwde haar toe dat hij een leek was in de wereld van machtsstrijd over de ruggen van hen die werkelijk gebaat zijn bij erkenning van het maatschappelijk belang van hun werk. Maar hij heeft zich wél voor Fridi Martina ingezet op zijn manier. In zijn functie van erevoorzitter droeg hij haar voor aan de commissie Paleis op de Dam in Amsterdam om een artistieke opening van een monumentenexpositie van de Nederlandse Antillen te verzorgen in het paleis. Na de voorstelling hield hij een toespraak. Hij zei: 'Dames en heren. U heeft het zelf gezien en gehoord. Mevrouw Martina heeft alles verteld en ik heb helemaal niets toe te voegen. Hierbij verklaar ik de tentoonstelling voor geopend'. Niet iedereen was daar even enthousiast over.
In 1997 verhuisde Fridi Martina terug naar Curaçao waar zij nog veel meer projecten had. Hier schreef zij ook haar trilogie Ont(k)leding des vermogens. In 2014 stierf zij met als oorzaak ALS.
Theater CV
Fridi Martina heeft bijgedragen aan 5 productie(s).
Fridi Martina heeft gewerkt in de volgende functies:
- Regie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Productie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Uitvoerende - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Decor - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Dramaturgie - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Licht - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Fridi Martina heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
TV
- “De vrouwenvleugel” Seizoen 1, aflevering 1-13.
- “Goede Tijden, slechte tijden” Eén aflevering in 1995.
- “De erfenis” Seizoen 1.
Overig
Fridi Martina had uitgesproken ideeën over de emancipatie van het Curaçaose volk en het Koninkrijk. Zo was zij van mening dat alle partners binnen het Koninkrijk samen met elkaar moesten optrekken. Haar ideeën hierover verwerkte zij in een script met de titel ‘Orange will do too’.
Een veel terugkerend thema bij Fridi Martina is slachtoffer/overwinnaar. Ook werkt zij vaak met de thema verantwoordelijkheid van vaderschap.
Video
Waarschijnlijk is het laatste optreden van Fridi Martina vastgelegd in de film over het St. Elisabeth Hospitaal, dat in april 2014 deelnam aan de wedstrijd short movies/big stories van het Internationaal Filmfestival Rotterdam. In deze korte film speelt Fridi Martina een ernstig zieke vrouw. Theaterproducente Anja Steffens was betrokken bij het maken van deze film.
Externe Links
- http://www.geheugenvannederland.nl/?/indonesie_onafhankelijk_-_fotos_1947-1953/items/IIAV01:104001747/&p=1&i=14&t=2466&st=toneel&sc=subject%20all%20%22toneel%22/
- http://antilliaansdagblad.com/images/stories/adnews/2014/Mei/12-05-14/P03.pdf
- http://www.liveincuracao.com/index.php?p=events&id=1591
- http://werkgroepcaraibischeletteren.nl/tag/martina-fridi/
- http://www.eso-cur.com/seda-ta-organisa-un-homenahe-pa-fridi-martina/
Bronnen
- Productiedatabase
- Martina, Fridi. “Ont(k) leding ….. DES VERMOGENS .....” Deel 1. 2012. Boek.