Uit TheaterEncyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken


UploadenAfbeeldingDef.png
NaamFjodor Michajlovitsj Dostojevski
Geboortedatum11 november 1821
Geboorteplaats Moskou
Overlijdensdatum9 februari 1881
Overlijdensplaats Sint-Petersburg
BeroepSchrijver

Dostojevski's vader stamde af van een familie die eens tot de oude, maar kleine Litouwse adel behoorde. Zijn grootvader was hoofdpriester in de Verenigde Russische Kerk in het Slowaakse Bratislava. In plaats van voor een kerkelijke carrière te kiezen, besloot Dostojevski's vader rond 1818 naar Moskou te trekken en medicijnen te studeren. Zijn moeder had als koopmansdochter een voor meisjes van die klasse ongewoon brede culturele opvoeding genoten.

In 1821 verhuisde het gezin Dostojevski sr. naar het Marinski-Ziekenhuis voor de Armen, een filantropische instelling waar ze gingen wonen en waar Fjodor, een van de zeven kinderen, werd geboren. Hij groeide op in een gezin met privépersoneel. In 1831 kocht dokter Dostojevski een vervallen dorpje, met honderd mannelijke lijfeigenen, niet alleen om te kunnen beheren, maar ook om zijn gezin 's zomers frisse lucht en vrijheid te bieden. Terug thuis moest er hard worden gestudeerd. Vader Dostojevski gaf zelf Latijn met 'ijzeren tucht'.

In 1837 vertrok het gezin naar Sint-Petersburg. Vader werd opvliegender, en op de nieuwe school zagen de jongens hoe rijke kinderen werden bevoorrecht. Op zestienjarige leeftijd verloor Fjodor zijn moeder, die aan tuberculose stierf. Hij moest naar de militaire academie, die hij drie jaar lang verafschuwde. Twee jaar nadat Dostojevski uit dienst was getreden, werd zijn vader op een klein landgoed van Moskou door een groep lijfeigenen vermoord, uit wraak voor de slechte behandeling. Dat bezorgde Dostojevski een enorm schuldgevoel: hij had zijn heetgebakerde, norse en achterdochtige vader al vaak dood gewenst.

Na zijn opleiding aan de militaire ingenieursschool van Sint-Petersburg nam Dostojevski dienst als tekenaar bij het Sint-Petersburgse ingenieurscommando of -korps van de genie. Een jaar later werd hij ontslagen, maar inmiddels was hij begonnen met het vertalen van werken van Honoré de Balzac en George Sand. Hij kreeg een aanstelling als officier, maar in 1844 nam hij ontslag om zich geheel aan het schrijven te wijden. Met zijn eerste roman, Arme mensen, verschenen in 1845, oogstte hij meteen succes. Kort daarop schreef hij een tweede roman, De dubbelganger, die in 1846 verscheen.

Zie verder Wikipedia


Fjodor Michajlovitsj Dostojevski heeft bijgedragen aan 52 productie(s).

Fjodor Michajlovitsj Dostojevski heeft gewerkt in de volgende functies:


Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Fjodor Michajlovitsj Dostojevski heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:

NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.

Curriculum Vitae Theatrum
Productie Functie Producent Seizoen Premièredatum In regie van
Raskolnikow Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1894/1895 17 oktober 1894
De broeders Karamazov Auteur (schrijver libretto, scenario) Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel (K.V.H.N.T.) 1911/1912 6 april 1912 Willem Petrus de Leur
De gebroeders Karamazow Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Mij. voor Tooneelvoorst. De Haghespelers (1921-1924) 1922/1923 24 maart 1923 A.W. Stellwagen
De zachtmoedige Auteur (schrijver libretto, scenario) Charlotte Köhler 1928/1929 27 april 1929
Schuld en boete Auteur (schrijver libretto, scenario) Moskauer Künstlertheater 1931/1932 13 januari 1932 B. Stchoutchkine
Schuld en boete Auteur (schrijver libretto, scenario) N.V. Amsterdamsche Tooneelvereeniging (1932-1938) 1933/1934 30 september 1933 August Defresne
Titel niet bekend Auteur (schrijver libretto, scenario) Roosje Driessen 1939/1940 10 september 1940
Oompjes droom(Uit de kronieken van Mordassow) Auteur (schrijver libretto, scenario) Charlotte Köhler 1946/1947 22 oktober 1946
Witte nachten Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Theaterunie 1976/1977 8 april 1977 Vera Baresová
De zachtmoedige Auteur (schrijver libretto, scenario) Impresariaat Lumen BV 1980/1981 28 januari 1981
De gebroeders Karamazow Auteur (schrijver libretto, scenario) De Moor Theaterprodukties 1982/1983 2 juni 1983 Vera Baresová
Arme mensen Auteur (schrijver libretto, scenario) ToneelWerkplaats 1983/1984 26 januari 1984 Peter Lintelo
De bezetenen Auteur (schrijver libretto, scenario) Holland Festival 1983/1984 17 juni 1984 Andrej Wajda
Een idioot Auteur (schrijver libretto, scenario) Jet Remmerts de Vries 1984/1985 19 maart 1985 Anne Buurma, Jet Remmerts de Vries
De Groot-Inquisiteur Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergroep Trezoor 1986/1987 15 april 1987 Gelijn Molier
Schuld und Sühne Auteur (schrijver libretto, scenario) Holland Festival 1986/1987 6 juni 1987 Andrzej Wajda, Mark Biezinger, Alexander Schröder (regie)
Makar Auteur (schrijver libretto, scenario) CreaPlan Produkties 1987/1988 26 februari 1988 Stephan Lang
Lost Women in Antarctica Auteur (schrijver libretto, scenario) Mimegroep Oceaan 1989/1990 30 november 1989 Hanka van der Flier
De duivel Auteur (schrijver libretto, scenario) Teatr Nowy 1989/1990 6 maart 1990 Wojciech Sculczynski
Gebroeders Karamazov Auteur (schrijver libretto, scenario) Impresariaat Stokvis / Bronkhorst BV 1990/1991 4 januari 1991 Christiaan Nortier
Schuld en boete Auteur (schrijver libretto, scenario) Haarlems Toneel 1991/1992 28 september 1991 Joanna Bilska
Underground Man Auteur (schrijver libretto, scenario) Pan Players Collective 1992/1993 22 oktober 1991 Jeroen Kranenburg
De zachtmoedige Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Amai 1992/1993 2 april 1993 Jochem Royaards
Witte nachten Auteur (schrijver libretto, scenario) De Roovers Spelen VZW 1994/1995 3 oktober 1994 De Roovers Spelen VZW
De grootinquisiteur Auteur (schrijver libretto, scenario) Dresdner Brettl 1995/1996 16 november 1995 Klaus Dieter Kirst
De zachtmoedige Auteur (schrijver libretto, scenario) Theater van het Oosten 1997/1998 2 december 1997 Pieter Athmer
Witte nachten Auteur (schrijver libretto, scenario) De Theatermakers 1997/1998 24 maart 1998 René Vernout
Aantekeningen uit het ondergrondse Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Turks Nederlands Theater 1997/1998 26 april 1998 Zühre Gül
Der Grossinquisitor Auteur (schrijver libretto, scenario) 1998/1999 29 oktober 1998 Claudio Puglisi
De Karamazovs Auteur (schrijver libretto, scenario) Blauw Vier vzw 2000/2001 28 oktober 2000 Jo Roets, Jur van der Lecq
Aantekeningen uit het ondergrondse Auteur (schrijver libretto, scenario) 't Barre Land 2001/2002 4 december 2001 't Barre Land
Witte nachten Auteur (schrijver libretto, scenario) 't Barre Land 2001/2002 1 februari 2002 't Barre Land
De zachtmoedige Auteur (schrijver libretto, scenario) 't Barre Land 2001/2002 1 februari 2002 't Barre Land
Misdaad en straf Auteur (schrijver libretto, scenario) 't Barre Land 2001/2002 16 april 2002
Dream of A Ridiculous Man Auteur (schrijver libretto, scenario) George Dillon 2002/2003 4 januari 2003
Mayday Auteur (schrijver libretto, scenario) Rogie & Company 2002/2003 21 februari 2003
Erniedrigte und Beleidigte Auteur (schrijver libretto, scenario) Volksbühne am Rosa-Luxemburg-Platz 2004/2005 10 september 2004 Frank Castorf
De speler Auteur (schrijver libretto, scenario) ZT Hollandia 2004/2005 24 november 2004 Johan Simons
Witte nachten Auteur (schrijver libretto, scenario) Theatergroep Suburbia 2005/2006 18 november 2005 Albert Lubbers
De idioot Auteur (schrijver libretto, scenario) Laika vzw 2005/2006 22 april 2006 Jo Roets, Jur van der Lecq
De grootinquisiteur Auteur (schrijver libretto, scenario) Stichting Carte Blanche 2007/2008 11 januari 2008 Rinus Knobel
Schuld en boete Auteur (schrijver libretto, scenario) Branoul Producties 2008/2009 12 april 2009
De Gebroeders Karamazov Auteur (schrijver libretto, scenario) Ro Theater 2009/2010 17 oktober 2009 Alize Zandwijk
Aantekeningen uit het ondergrondse Auteur (schrijver libretto, scenario) Branoul Producties 2008/2009 12 november 2009 Manon Barthels
I demoni Auteur (schrijver libretto, scenario) Tieffe Teatro Milano 2009/2010 12 juni 2010 Peter Stein
Schuld en boete Auteur (schrijver libretto, scenario) Rotterdam, Bonheur Theaterbedrijf 2 maart 2012 Peter Sonneveld
Der Spieler Auteur (schrijver libretto, scenario) Volksbühne am, Rosa-Luxemburg-Platz 27 februari 2014 Frank Castorf
De broers Karamazov Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelgroep Maastricht 2014/2015 17 oktober 2014 Arie de Mol
Verzamelaars van dromen Auteur (schrijver libretto, scenario) Rood Noot 2014/2015 30 april 2015
The Karamazovs Auteur (schrijver libretto, scenario) Brecht Hermans 2017/2018 8 september 2017
Ein Schweigespiel Auteur (schrijver libretto, scenario) Toneelacademie Maastricht 2021/2022 26 juni 2022
Ein Schweigespiel Auteur (schrijver libretto, scenario) Jonge Harten 2022/2023 18 november 2022


Fjodor Michajlovitsj Dostojevski (1821 – 1881) was een Russisch romanschrijver en publicist.

Bibliografie

Grafmonument van Dostojevski in Sint-Petersburg (Tichvin-begraafplaats bij het Alexander Nevski Klooster)

Romans:

  • Arme mensen (1846)
  • De dubbelganger (1846)
  • Njetotsjka Njezvanova (1849, onvoltooid)
  • Ooms droom (ook: Oompjes droom) (1859)
  • Het dorp Stepantsjikovo en zijn bewoners (ook: Oom Jegor) (1859)
  • De vernederden en gekrenkten (ook: De vernederden en vertrapten) (1861)
  • Aantekeningen uit het dodenhuis (1862)
  • Aantekeningen uit het ondergrondse (1864)
  • Misdaad en Straf (ook: Schuld en Boete) (1866)
  • De Speler (1867)
  • De idioot (1869)
  • De eeuwige echtgenoot (1870)
  • Boze geesten (ook: Demonen) (1872)
  • De jongeling (1875)
  • De gebroeders Karamazov (1881)

Korte verhalen en novellen:

  • Een roman in negen brieven (1846)
  • Meneer Prochartsjin (1846)
  • De hospita (1847)
  • Polzoenkov (1848)
  • Een schuchter hart (1848)
  • Een eerlijke dief (1848)
  • Het kerstfeest en de bruiloft (1848)
  • De vrouw van een ander en de man onder het bed (1848)
  • Witte nachten (1848)
  • Een kleine held (1849)
  • Een nare geschiedenis (1862)
  • De krokodil (1865)
  • Bobok (1873)
  • De jongen die op kerstavond bij Christus was (1876)
  • De boer Marej (1876)
  • De zachtmoedige (1876)
  • De droom van een belachelijk mens (1877)

De laatste vijf verhalen zijn ook onderdeel van Dagboek van een schrijver.

Non-fictie:

  • Winterse opmerkingen over zomerse indrukken (1863)
  • Dagboek van een schrijver (1873-1880)
  • Brieven

Bronnen