Uit TheaterEncyclopedie
Alban Berg
| Naam | Alban Berg |
|---|---|
| Geboortedatum | 9 februari 1885 |
| Geboorteplaats | Wenen |
| Overlijdensdatum | 24 december 1935 |
| Overlijdensplaats | Wenen |
| Beroep | Componist |
| Discipline | Muziektheater |
| Trefwoorden | Opera |
| Externe databases: | |
| VIAF |
Biografie
Alban Berg (1885 – 1935) was een Oostenrijks componist. Hij studeerde van 1904 tot 1910 bij Arnold Schoenberg, en wordt, samen met zijn leraar en Anton Webern gerekend tot de Tweede Weense School. Berg trouwde met de zangeres Helene Nahowski, een dochter van Anna Nahowski en, naar algemeen wordt aangenomen, keizer Frans Jozef I van Oostenrijk.
Berg maakte eerst gebruik van vrije atonaliteit en later van strikte twaalftoonstechnieken, en combineerde dit met een gestiek die, niettegenstaande het expressionistisch karakter, soms aan de laatromantische muziek van Gustav Mahler doet denken.
Theater CV
Alban Berg heeft bijgedragen aan 38 productie(s).
Alban Berg heeft gewerkt in de volgende functies:
- IsGecomponeerdDoor - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Auteur (schrijver libretto, scenario) - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
- Muziek - Zie lijst (A-Z) of lijst (datum)
Het gehele overzicht van voorstellingen waaraan Alban Berg heeft meegewerkt, voor zover geregistreerd in de Theaterencyclopedie:
NB: Bij de carrièreoverzichten zijn de voorstellingen gekoppeld aan de premièredatum. Het kan echter voorkomen dat personen niet aan de première meewerkten, maar pas later bij de voorstelling betrokken raakten.
Oeuvre van Alban Berg
Eigen composities
- Ongeveer 140 liederen uit zijn jeugd, waarvan zijn gepubliceerd:
- Zeven vroege liederen (Sieben frühe Lieder), voor lage stem en piano, 1905-1908 (herzien en georkestreerd in 1928; pianoversie 1928)
- Nacht (tekst: C. Hauptmann)
- Schilflied (tekst: N. Lenau)
- Die Nachtigall (tekst: T. Storm)
- Traumgekrönt (tekst: R.M. Rilke)
- In Zimmer (tekst: J, Schlaf)
- Liebesode (tekst: O.E. Hartleben)
- Sommertage (tekst: P. Hohenberg)
- Zeven vroege liederen (Sieben frühe Lieder), voor lage stem en piano, 1905-1908 (herzien en georkestreerd in 1928; pianoversie 1928)
- Schliesse mir die Augen beide (tekst: Th. Storm), voor lage stem en piano (twee versies)(1907; gepubliceerd 1930)
- An Leukon (tekst: J. Gleim), voor lage stem en piano (1908)
- Twaalf variaties voor klavier op een eigen thema (Zwölf Klaviervariationen über ein eigenes Thema) in C (1907-1908; gepubliceerd 1930)
- Sonate voor piano, opus 1 (1907-1908; eerste uitvoering op 24 april 1911 te Wenen)
- Vier liederen voor een zangstem met klavier (Vier Lieder für eine Singstimme mit Klavier), opus 2, uit 'Dem Schmerz sein Recht' (Hebbel) en 'Der Glühende' (Mombert)(1908-1909):
- Schlafen, schlafen (tekst: C. Hebbel)
- Schlafend trägt man mich (tekst: A. Mombert)
- Nun ich der Reisen Stärksten (tekst: Mombert)
- Warm die Lüfte (tekst: Mombert)
- Strijkkwartet, opus 3 (1910; eerste uitvoering op 24 april 1911 te Wenen)
- Vijf orkestliederen naar prentbriefkaartteksten van Peter Altenberg (Fünf Orchesterlieder nach Ansichtskarten-Texten von Peter Altenberg)(ook bekend als Altenberglieder), opus 4 (1912; twee delen voor het eerst uitgevoerd op 31 maart 1913 te Wenen o.l.v. Arnold Schönberg); volledige uitvoering voor het eerst in 1952 te Rome o.l.v. Jascha Horenstein):
- Seele, wie bist du schöner
- Sahst du nach dem Gewitterregen
- Über die Grenzen des All
- Nichts ist gekommen
- Hier ist Friede
- Vier stukken voor klarinet en klavier (Vier Stücke für Klarinette und Klavier), opus 5 (1913; eerste uitvoering op 17 oktober 1919 te Wenen)
- Drie stukken voor orkest (Drei Orchesterstücke), opus 6 (1914; eerste uitvoering van deel 1 en 2 op 5 juni 1923 te Berlijn o.l.v. Anton Webern; alle drie delen voor het eerst uitgevoerd op 14 april 1930 te Oldenburg o.l.v. J. Schüler):
- Präludium
- Reigen
- Marsch
- Orkestratie van drie stukken uit de Lyrische stukken (delen 2 t/m 4)(1928; eerste uitvoering in Berlijn op 31 januari 1929 o.l.v. Jascha Horenstein)
- Wozzeck, opera in 3 aktes (15 scènes), opus 7 (tekst naar Büchner)(1917-1922; eerste uitvoering op 14 december 1925 te Berlijn o.l.v. Erich Kleiber)
- Drie scènes uit Wozzeck (Drei Bruchstücke aus Wozzeck), voor sopraan en orkest (1924; eerste uitvoering op 11 juni 1924 te Frankfurt o.l.v. Hermann Scherchen)
- Kamerconcert voor klavier en viool met 13 blazers (Kammerkonzert für Klavier und Geige mit 13 Bläsern)(1923-1925; eerste uitvoering op 27 maart 1927 te Berlijn o.l.v. Hermann Scherchen)
- Bewerking van het tweede deel van het Kamerconcert (Adagio) als Trio voor viool, klarinet en klavier (1935)
- Schliesse mir die Augen beide (Th. Storm)(1925; tweede zetting)
- Lyrische Suite voor strijkkwartet (1925-1926; eerste uitvoering op 8 januari 1927 te Wenen door het Kolisch Kwartet)
- Drie stukken uit de Lyrische Suite, voor strijkorkest (delen 2 tot en met 4)(eerste uitvoering op 31 januari 1929 te Berlijn o.l.v. Jascha Horenstein)
- Der Wein (tekst: Charles Baudelaire, vertaling van Stefan George), concertaria voor sopraan en orkest (1929; eerste uitvoering in Frankfurt op 4 juni 1930 door R.Herlinger o.l.v. Hermann Scherchen)
- In deines Lebens fünfzig Jahren. Alban Berg an das Frankfurter Opernhaus. Felicitatiecanon voor het vijftigjarig bestaan van de Frankfurter Opernhauses (1930)
- Lulu. Opera in 3 aktes naar de tragedies 'Erdgeist' en 'Die Büchse der Pandora' van Frank Wedekind (1929-1935; met onvoltooide 3e akte eerste uitvoering op 2 juni 1937 te Zürich o.l.v. R.F. Denzler; derde akte voltooid door Friedrich Cerha in 1979 en in volledige vorm op 24 februari 1979 o.l.v. Pierre Boulez uitgevoerd met Teresa Stratas in de rol van Lulu)
- Symfonische delen uit de opera Lulu (Fünf Symphonische Stücke) voor sopraan en orkest (1934; eerste uitvoering op 30 november 1934 te Berlijn o.l.v. Erich Kleiber)
- Vioolconcert 'Ter nagedachtenis aan een engel' ('Dem Andenken eines Engels') (1936; eerste uitvoering op 19 april 1936 te Barcelona met Louis Krasner o.l.v. Hermann Scherchen
Bewerkingen
- Franz Schreker, Der ferne Klang (klavieruittreksel)(Wenen, 1911)
- Arnold Schönberg:
- Gurrelieder (klavieruittreksel)(Wenen, 1912)
- Litanei en Entrückung uit het tweede strijkkwartet, opus 10 (bewerkt voor zangstem en klavier; Wenen, 1921)
Literatuur
- Perle, George (1983), Second Viennese School. Schönberg, Webern, Berg. The New Grove Composer Biography Series, London, Macmillan Publishers
- Scherliess, Volker (1975), Alban Berg mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten, Rowohlt Monographien, Reinbek bei Hamburg, Rowohlt Taschenbuch Verlag
Bronnen